اوره

اوره یا ” کربوماید ” نقش مهمی در متابولیسم نیتروژن دار حیوانات دارد و به عنوان ماده ای بی رنگ ، بی بو ، بسیار حل شدنی در اب و غیر سمی است . ماده ای است خنثی که نه اسیدی است و نه بازی و بدن انسان هم ان را در پروسه های مختلفی استفاده می کند . اوره همچنین یکی از کودهای مهم کشاورزی که به عنوان منبع مهم نیتروژن برای گیاهان می باشد . این ماده خام همچنین در صنایع شیمیایی نیز استفاده می گردد ، البته بیش از ۹۰ درصد اوره تولید شده در جهان به مصرف کشاورزی می رسد .

قیمت اوره همگام با قیمت کالاهای دیگر در ماه فوریه سال جاری به سطوح بسیار بالایی رسید ، اما روند صعودی قیمت ان در ماه فوریه کاملا متوقف شد و از ان زمان تا ماه ژوئن(خرداد ماه) روند نزولی قدرتمندی در قیمت اوره به وجود امد . طی دو ماه اخیر قیمت تثبیت شده است و ممکن است که کف قیمت مناسبی را تشکیل دهد و پایانی بر روند نزولی قیمت اوره باشد . در زیر نمودار قیمت اوره طی یک سال اخیر بر اساس قیمت فوب دریای سیاه قابل مشاهده است .

شرایط اقتصاد جهانی و شاخص قیمت کالاها

همواره قیمت تمامی کالاها و فلزات ، به شرایط اقتصاد جهانی وابستگی شدیدی داشته است و بهتر است به عنوان مقدمه بحث به موضوع اقتصاد جهانی بپردازیم .

هم اکنون پیش بینی می شود که اقتصادی جهان رشد اندکی داشته باشد ، اما مشخص است که رشد اقتصادی از پتانسیل واقعی رشد کمتر بوده و شرایط بازار کار کشورهای جهان همچنان ضعیف مانده است . تا پایان سال ۲۰۱۲ ، سیاستهای جدیدی که کشورهای پیشرفته جهان اتخاذ نموده بودند باعث شد تا ریسکهای سیستماتیک کاهش یابد و شرایط مصرف کنندگان ، کسب و کارها و اعتماد سرمایه گذاران تثبیت شود ، اما بهبود رشد اقتصادی خیلی محدود بود . ریسکهای کوتاه مدتی که در برابر اقتصاد جهانی قرار دارد شامل : شرایط یورو ، کسری بودجه امریکا و کاهش رشد اقتصادهای نوظهور می باشد . البته برای سال ۲۰۱۴ و به دلیل رشد اقتصادی بیشتر امریکا ، ارقام بالاتری در نظر گرفته می شود .

هم اکنون پیش بینی می شود که رشد اقتصادی جهان در سال ۲۰۱۳ به (۲.۹) درصد و در سال ۲۰۱۴ به (۳.۵) درصد برسد . پیش بینی رشد اقتصادی امریکا برای سال جاری (۱.۶) درصد و برای سال ۲۰۱۴ (۲.۵) درصد می باشد . پیش بینی رشد برای ناحیه یورو برای سال جاری (۰.۶-) درصد و برای سال ۲۰۱۴ (۰.۶+) درصد می باشد .

شاخص قیمت مواد غذایی بر اساس اعلام صندوق بین المللی پول نسبت به سطوح بالای گذشته خود با کاهش مواجه شده که به دلیل بهبود چشم انداز عرضه است . اما میزان عرضه بر اساس ارقام تاریخی در سطوح پائین خود است ، هم چنین قیمت مواد غذایی به دلیل رشد قیمت مواد اولیه و سربار تولید نیز در حال افزایش یافتن هستند .

بازار کود شیمیایی و محصولات کشاورزی

از انجا که اوره کشاورزی به عنوان کود در زمینهای کشاورزی استفاده می گردد ، بنابراین باید ابتدا روند قیمت محصولات کشاورزی به خصوص غلات ، حبوبات و برنج که سطح زیادی از محصولات کشاورزی در سطح جهان را به خود اختصاص داده اند بررسی نمود و سپس به اوره بپردازیم .

بر اساس اعلام سازمان جهانی ” فاو ” شاخص قیمت حبوبات طی چند سال اخیر رشد بسیاری داشته و می توان به راحتی از روی نمودار به روند صعودی قدرتمند در قیمت این محصولات پی برد .

قیمت غلات نیز طی چند سال اخیر به بالاترین سطوح خود طی یک دهه اخیر رسیده است . همین عامل باعث شد تا میزان مزارع زیر کشت محصولات کشاورزی طی یک دهه اخیر رشد فراوانی داشته باشد . میزان مساحت مزارع از سال ۲۰۰۰ تا ۲۰۱۲ حدود ۹۰ میلیون هکتار رشد کرده بود که رشدی ۱۱ درصدی را نشان می دهد . در واقع رشد قیمت مواد غذایی باعث ترغیب کشاورزان به افزایش زمینهای زیر کشت انجامید و این عامل باعث افزایش تقاضا برای کودهای شیمیایی شد که یکی از مهمترین و ارزانترین انها که مزایای فراوانی نسبت به دیگر کودهای دیگر دارد اوره می باشد .

دلیل جذابیت اوره بخاطر ذات این ماده است که دارای بالاترین مقدار ازت در میان تمامی کودهای جامد نیتروژنی می باشد(حدود ۵۰ درصد) . به همین دلیل ، اوره پائین ترین هزینه حمل و نقل را به ازای هر واحد از تغذیه نیتروژنی به بار می اورد .

اما باید دید که ایا بین افزایش زمینهای زیر کشت و بالطبع افزایش میزان محصولات کشاورزی و رشد قیمت اوره رابطه ای وجود دارد یا خیر ؟ پاسخ مثبت است و می توان با مشاهده قیمت اوره طی ۱۵ سال اخیر به این موضوع پی برد .

توجه داشته باشیم که از سال ۲۰۰۰ تا ۲۰۱۲ ، میزان زمینهای زیر کشت کشاورزی ۱۱ درصد رشد داشته است . با توجه به گسترش جمعیت شهر نشین در اقتصادهای نوظهور ، دولتهای این کشورها به خصوص چین و هند و برزیل اقدام به افزایش بیشتر زمینهای زیر کشت کرده و در نتیجه می توان برای بازار کودهای شیمیایی و به خصوص اوره چشم انداز مثبتی را تصور نمود . لازم به ذکر است که اوره با توجه به مزایای خاص خود دارای پتانسیل رشد بیشتری است .

بازیگران بزرگ بازار اوره

در کل چین ، هند ، امریکا ، اروپا و برزیل ۷۰ درصد از کودهای تولید شده در جهان را مصرف می کنند . در این بین سهم چین با ۲۸ درصد نسبت به دیگر کشورها بسیار بیشتر است و بعد از ان هند و امریکا و اروپا قرار دارند .

چین

به هر بازاری در جهان که نگاهی بیندازیم ، اثری از چین در ان بازار وجود دارد و باید ذکر کرد که بازار کودهای شیمیایی از اوره و فسفات امونیاک گرفته تا امونیاک بی کربنات و امونیاک کلرید نیز در دستان چین قرار دارد . چین بزرگترین تولید کننده و بزرگترین مصرف کننده این مواد است . در ابتدا چین وارد کننده کود بود ، اما طی چند سال اخیر به بزرگترین صادرکننده اوره و فسفات امونیاک به بازارهای منطقه اسیا تبدیل شده است . کار به جایی رسیده که کوچکترین تغییر در شرایط عرضه و تقاضا داخلی چین ، باعث تغییرات بزرگی در جریانهای تجاری می گردد .

دولت چین برای انکه قیمت اوره را برای کشاورزان خود اقتصادی کند و مواد خام با ارزشش را حفظ نماید ، اقدام به بستن تعرفه صاردات کرده است تا بتواند صاردات را به خصوص در فصلهای کشاورزی محدود نماید . هم چنین دولت چین اقدام به گذاشتن محدودیت بر سر افزایش ظرفیت تولید کارخانه های کود شیمیایی نموده است تا مانع از ایجاد مازاد عرضه در بلند مدت گردد . همین اقدام دولت با توجه به اهمیت نقش چین در بازار جهانی ، باعث خواهد شد که مازاد عرضه در بازار جهانی اوره نیز کاهش یابد .

هند   

میزان تقاضای اوره هند از سال ۲۰۱۰ تا ۲۰۱۲ به طور تقریبا یکنواخت افزایش یافته است . تقاضای اوره هند در سال ۲۰۱۰ ، (۲۸.۶) میلیون تن بود و در ۲۰۱۱ و ۲۰۱۲ هم به ترتیب به (۲۹.۴) و (۲۹.۶) میلیون تن رسید . هم اکنون فعالان بازار اوره در هند پیش بینی می کنند که این کشور در سال ۲۰۱۳ به ۳۲ میلیون تن اوره نیاز دارد و تنها می تواند ۲۲ میلیون تن ان را در داخل تهیه کند و مجبور است باقی این میزان نیاز را از خارج تامین نماید . در زیر نمودار تقاضای اوره هند طی چند سال اخیر قابل مشاهده است .

اما مشکلاتی در بازار کود هند به طور کلی وجود دارد و بازار اوره نیز بخشی از ان است . اما باید دید که ایا بازار اوره هند نیز با این مشکلات دست و پنجه نرم می کند ؟ طی یک سال گذشته ، قیمتهای بالای کود در داخل هند و تاخیر در فصل بارندگی در این کشور باعث شد تا مصرف کودها در داخل هند نسبت به سال گذشته کاهش ۱۵ درصدی داشته باشد . اما داده های اماری نشان می دهد که این کاهش مصرف شامل اوره نمی شود و میزان مصرف اوره تقریبا در همان سطوح سال گذشته مانده است و در مقابل از مصرف فسفات امونیاک و دیگر کودها کاسته شده است . دلایل کاهش مصرف کودهای دیگر در بازار هند شامل : میزان کمتر یارانه پرداختی دولت برای کودهایی مانند امونیاک فسفات ، افزایش قیمت جهانی کودها و کاهش ارزش پول ملی هند می باشد . در کل فعالان بازار اوره هند پیش بینی می کنند که در میان مدت شرایط بازار اوره با ثبات است ، اما در بلند مدت به شرایط قیمت گذاری گاز طبیعی توسط دولت و چگونگی یارانه های پرداختی دولت به کشاورزان بستگی دارد . در نهایت باید دوباره ذکر شود که اوره مزایایی دارد که ان را از کودهای دیگر متفاوت می نماید .

نتیجه گیری

همانطور که در اول تحلیل هم گفته شد ، بین شرایط اقتصاد جهانی و قیمت محصولات کشاورزی رابطه نزدیکی وجود دارد و رشد اقتصادی جهان می تواند قیمتها را در روند رو به رشدی قرار دهد . شاخص قیمت محصولات کشاورزی و به خصوص حبوبات و غلات که زمینهای زیر کشت زیادی را به خود اختصاص داده اند نیز مورد بررسی قرار گرفت و چشم انداز اینده قیمت این محصولات نیز بر اساس پیش بینی سازمانها بین المللی رو به رشد است . بنابراین می توان به این موضوع اشاره کرد که افزایش قیمت این محصولات منجر به افزایش قیمتها کودها خواهد شد . در کل پیشبینی ها نیز به رشد اقتصادی جهان در سال اینده اشاره دارند که می تواند قیمت محصولات کشاورزی و در نتیجه اوره را افزایش دهد .

بر اساس نمودارهای تاریخی مشخص شد که قیمت اوره طی ۱۵ سال اخیر روند رو به رشدی را داشته است که می تواند با ادامه وضعیت موجود به ان ادامه دهد . از طرفی اقدام دولت چین در جهت وضع تعرفه صادراتی و جلوگیری ار رشد عرضه هم می تواند به تعادل بازار در بلند مدت کمک کند . باید رشد بیشتر اقتصادی در امریکا به عنوان یکی از مصرف کنندگان بزرگ اوره در جهان هم مورد اشاره قرارگیرد . هم چنین اروپا هم می تواند با انبساط اقتصادی روبرو گردد که این موضوع برای سال ۲۰۱۴ محقق خواهد شد .