نگاهی به بازار جهانی طلا

قیمت طلا از ماه جولای ۲۰۱۲ (۱۰ ماه پیش) ، دوباره سیر صعودی خود را شروع نمود که ناشی از احتمال افزایش بسته محرک اقتصادی بانک مرکزی امریکا بود . این روند صعودی ادامه پیدا کرد تا در جلسه بانک مرکزی امریکا ، افزایش بسته محرک تصویب شد و این شایعه به حقیقت پیوست . تا زمان برگزاری جلسه بانک مرکزی هم طلا به حرکت صعودی خود ادامه داد و به قله ۱۷۵۰ دلار هم رسید که بالاترین قیمت یک سال اخیر این فلز هم می باشد . اما پس از تصویب بسته محرک در بانک مرکزی تردیدهایی در مورد طول مدت این بسته محرک پیدا شد که باعث شد طلا نتواند مانند گذشته تحت تاثیر این موضوع رشد کند و در نتیجه از ماه اکتبر (۷ ماه پیش) ، سیر نزولی ان اغاز شد .

سیر نزولی طلا طی مدت اخیر با شیب تندی ادامه پیدا کرده است . در ۱۵ اوریل (۱۵ روز پیش) ، طلا در عرض دو روز ۱۳ درصد کاهش داشت که به دلیل فروش طلا توسط قبرس رخ داد . ترس معامله گران از این بود که دیگر کشورهای بحران زده ناحیه یورو هم دست به چنین اقدامی بزنند و داراییهای خود از جمله طلا را بفروشند تا به تامین مالی خود بپردازند . این بزرگترین کاهش قیمت طلا طی ۳۳ سال گذشته بود که باعث شد بسیاری در مورد اینده قیمت طلا تجدید نظر کنند .

زمانی که قیمت طلا در طول تنها دو روز کاهش زیادی پیدا کرد ، بین معامله گران اختلاف نظر به وجود امد و انها در مورد حرکت بلند مدت طلا توافق نداشتند . از زمانی که قیمت طلا نزول شدیدی داشت ، خریداران اسیایی به خصوص در هند و چین به افزایش خرید خود از طلا پرداختند . در چین و در روز های ۱۵ و ۱۶ اوریل (دو روزی که قیمت طلا ۱۳ درصد افت کرده بود) ، خرده فروشی طلا سه برابر شد . هند و چین روی هم نیمی از تقاضای بازار طلا را در دست دارند . سعی خواهیم کرد تا در تحلیل بازار طلا به سوالات مربوط به این بازار پاسخ دهیم .

طلا در سال ۲۰۱۲

قیمت طلا در سال ۲۰۱۲ و برای یازدهمین سال پی در پی با افزایش همراه شد تا یکی از بلندترین رالی های صعودی در تاریخ را برای طلا رقم بزند . بسیاری در اغاز سال ۲۰۱۳ می پرسیدند که ایا روند افزایش قیمت ادامه خواهد داشت و یا قیمت طی سال ۲۰۱۳ با کاهش همراه خواهد شد . اگر به خاطر داشته باشید ، در اول سال میلادی تحلیلی از بازار طلا نوشته بودیم که در ان بسیاری از شرکتهای بزرگ مالی به افزایش قیمت طلا و رسیدن ان به ۱۷۰۰ و ۱۸۰۰ دلار سخن گفته بودند . امروز همان شرکتها پیش بینی های خود را کاهش داده که در ادامه به انها خواهیم پرداخت .

اما برای پی بردن به اینده وضعیت قیمت ، باید بدانیم که چه مسائلی در بازار طلا از بالاترین سطح اهمیت برخوردارند و پس از ان به پیش بینی اینده طلا بپردازیم .

جهت دهنده های قیمت طلا

قیمت طلا بر اساس قوانین عرضه و تقاضا جابجا می گردد . طرف تقاضای بازار طلا شامل ، ۱ – تقاضای بانک های مرکزی ، ۲ – جواهرات ، ۳ – بخش صنعتی ، ۴ – سرمایه گذاری .

۱ – در سال ۲۰۱۰ ، بانک های مرکزی از فروشنده طلا به خریدار طلا تبدیل شدند . بانک های مرکزی کشورهای صنعتی میزان فروش طلای خود را کاسته و بانک های مرکزی کشورهای در حال توسعه به خرید طلای بیشتری اقدام نمودند . با این حال میزان دارایی های طلای بانک های مرکزی کشورهای در حال توسعه با وجود خرید سالهای اخیر ، هنوز نسبت به بانک های مرکزی در کشورهای پیشرفته صنعتی در سطح بسیار بسیار پائینی قرار دارد . این بخش از تقاضا بسیار اهمیت دارد و ” جان پالسون ” میلیاردر که ۸۵ درصد از کل سرمایه گذاریش در بخش طلا می باشد نیز اخیرا به افزایش خرید بانک های مرکزی اشاره کرده و ان را عاملی در جهت افزایش و یا حمایت از قیمت طلا می داند .

۲ – در بخش تقاضا برای ساخت جواهرات ، باید به این نکته بسیار مهم اشاره نمود که تقاضای این بخش به نسبت بخش های دیگر افزایش چندانی طی سالهای اخیر نداشته است . دلیل این امر قیمتهای بالای طلا طی سالهای اخیر و عدم اطمینان نسبت به شرایط اقتصاد جهانی بوده است . اما هم اکنون شرایط تغییر کرده و پس از کاهش شدید قیمت طلا طی ماه جاری ، از اسیا خبر رسید که تقاضای این بخش در حال افزایش است . بر اساس افزایش تقاضای همین بخش ، پیش بینی می گردد که واردات طلای هند طی ماه جاری نسبت به سال قبل به میزان ۳۶ درصد رشد کرده باشد .

۳ –بخش تقاضا برای اهداف صنعتی و دندان سازی : این بخش ۱۰ درصد از کل تقاضای طلا در سال ۲۰۱۱ را شامل می شد ، بنابراین این بخش اهمیت کمتری دارد .

۴ –تقاضا برای سرمایه گذاری : این بخش ۴۰ درصد از کل تقاضای طلای جهان را شامل می گردد . این بخش طی سالهای اخیر و به دلیل بی ثباتی در اقتصاد جهانی ، رشد قابل ملاحظه ای پیدا کرده بود و دلیل ان هم این است که طلا به عنوان یک سرمایه گذاری امن در برابر خطراتی که اقتصاد را تهدید می کند شمرده می شود و از همین روی بود که در سال ۲۰۱۲ ، تقاضا برای سرمایه گذاری در بازار طلا به بالاترین رکورد خود دست یافت . هم اکنون این بخش در معرض تهدیدات بی شماری قرار دارد . اولین تهدید رشد اقتصاد جهانی می باشد که امنیت داراییهای پر ریسک مانند دیگر کالاها و سهام را افزایش داده و در نتیجه سرمایه گذاران به سمت طلا روی نخواهند اورد . دومین تهدید که از اولی ناشی می گردد ، رشد بازار سهام به خصوص در امریکا است که رقیب بازار طلا می باشد و در مدت اخیر و به برکت رشد اقتصادی به وجود امده ، در روند صعودی قرار گرفته است .

بازار ” ای تی پی ” و ” اس پی دی ار “

بازار ” ای تی پی ” با پشتوانه طلا ، بازاری است که انواع معاملات طلا در ان انجام می گردد . بخشی از معاملات به صورت فیزیکی و بخشی هم به صورت اوراق مشتقه می باشد . محصولات طلای این بازار در شهرهای مالی مهم جهان از جمله زوریخ ، بمبئی ، لندن ، پاریس ، و نیویورک معامله می شوند . این بازار اهمیت خاصی در حرکات قیمت طلا دارد و از این رو بررسی ان مهم می باشد . هم اکنون در بازار ” ای تی پی ” با پشتوانه طلا ، میزان داراییهای طلا از ابتدای سال ۱۱ درصد کاهش یافته و به ۲۳۳۰ تن متریک رسیده است . این کاهش از نظر دلاری به حدود ۳۷ میلیارد دلار می رسد . لازم به ذکر است که میزان داراییهای طلا در نوامبر ۲۰۱۲ (شش ماه پیش) ، به بالاترین سطح تاریخ این بازار رسیده بود .

سهام طلای ” اس پی دی ار ” هم که به تراست طلای اس پی دی ار معروف می باشد ، بخشی از بازار ” ای تی اف ” است که در قاره های مختلف جهان معامله می گردد و با بخش مالی شرکت استاندارد اند پور رابطه دارد . داراییهای این تراست که بزرگترین صندوق داد و ستد طلا می باشد نیز کاهش یافته و به پائینترین سطح خود از سال ۲۰۱۰ رسیده است .

جدای از ماهیت بازارهای ” ای تی پی ” و ” ای تی اف ” و سهام ” اس پی دی ار ” که در بالا بدان اشاره شد ، هدف از گفتن مطالب بالا این بود که در بخش سرمایه گذاری بازار طلا که ۴۰ درصد از کل تقاضای طلای جهانی را در دست دارد ، بی اعتمادی ایجاد شده و سرمایه گذران حقیقی و حقوقی بازار طلا مانند گذشته به اینده قیمت طلا خوش بین نیستند و همانطور که ملاحظه شد ، بخش بزرگی از داراییهای خود را از این بازارها خارج کرده اند . مهمترین شخصی که می توان در همین ارتباط نام برد ” جرج سوروس ” معروف است که در فصل چهارم سال گذشته ، ۵۵ درصد از داراییهای طلای خود را فروخت ، اما این خبر در ان زمان منتشر نشد و چند ماه بعد و در فوریه ۲۰۱۳ در بازار انتشار یافت . این چرخش بزرگ در انتظار سرمایه گذاران بزرگ و کوچک بازار نسبت به اینده قیمت طلا ، بسیار معنی دار است و شاید بتوان از همین موضوع پیش بینی نمود که طلا تا پایان سال راه سختی را در جهت صعود در پیش خواهد داشت .

بانک های مرکزی

پیشتر و در تحلیل بازار طلا گفته بودیم که بانک های مرکزی کشورهای صنعتی میزان فروش طلای خود را کاسته و بانک های مرکزی کشورهای در حال توسعه به خرید طلای بیشتری اقدام نموده اند . با این حال میزان دارایی های طلای بانک های مرکزی کشورهای در حال توسعه با وجود خرید سالهای اخیر ، هنوز نسبت به بانک های مرکزی در کشورهای پیشرفته صنعتی در سطح بسیار بسیار پائینی قرار دارد . به عنوان نمونه ، میزان دارایی های طلای بانک مرکزی چین دو درصد از کل دارایی های این بانک را شامل می شود ، در حالیکه همین رقم در کشورهای مثل ایالات متحده ، المان و یا فرانسه به ۷۰ درصد می رسد . مطمئنا بانک های مرکزی کشورهایی مانند چین ، هند ، برزیل ، روسیه و … کماکان به خرید طلا ادامه خواهند داد تا دارایی های طلای خویش را افزایش دهند . همین نکته می تواند فاکتور مهمی در جهت ادامه روند صعودی فعلی قیمت طلا باشد و خیلی از فعالان کوچکتر بازار را به سمت بازار طلا بکشاند .

پس از کاهش شدید قیمت طلا ، بین بانکهای مرکزی هم از نظر پیش بینی اینده قیمت اختلاف افتاد . انها نمی دانستند که ایا ریزش طلا به اندازه ای است که خرید خود را افزایش دهند یا نه . رئیس بانک مرکزی سریلانکا در همین ارتباط گفت که کاهش قیمتها فرصتی برای کشورهاست تا ذخایر طلای خود را افزایش دهند و سریلانکا نیز خرید طلای خود را افزایش خواهد داد . هم چنین بانک مرکزی کره گفت که کاهش قیمت طلا یک نگرانی بزرگ برای این بانک نیست ، زیرا خرید و نگهداری طلا بخشی از یک استراتژی بلند مدت برای تنوع بخشیدن به ذخایر بانک مرکزی است . هم چنین یکی از مقامات بانک مرکزی استرالیا نیز اعلام کرد که طلای دارای ارزش ذاتی نیست که با افزایش و کاهش قیمت ان بتوان ان را ارزیابی نمود .

به نظر می رسد که کاهش قیمت طلا نه تنها بانک های مرکزی را از بازار طلا خارج نخواهد کرد ، بلکه حجم خرید انها را افزایش خواهد داد ، زیرا ذخایر بسیاری از بانکها نسبت به بانک های مرکزی کشورهای صنعتی دارای طلای کمتری است و انها سعی دارند تا تنوع ذخایر خود را با خرید طلا افزایش دهند . البته برخی از شرکتهای تحلیلگری به خرید طلا توسط بانک های مرکزی بهای زیادی نمی دهند و این افزایش تقاضا را برای حمایت از قیمت طلا کافی نمی دانند .

پیش بینی قیمت طلا توسط بزرگان بازار

** شرکت ” گلدمن ساکس ” در پیش بینی خود از بازار طلا و کالاها و فلزات دیگر اعلام نمود : << قیمت کالاها در ماه اوریل نزول شدیدی داشته است که به دلیل ضعیفتر از حد انتظار اعلام شدن داده های کلان اقتصادی امریکا ، ناحیه یورو و چین بوده است . شاخص قیمت کالاها در ۱۸ اوریل (حدود ۱۵ روز پیش) به کمترین سطح ۹ ماه اخیر نزول کرد و این شاخص از ابتدای سال نزول (۶.۴) درصدی داشته است . از ان سو بازار رقیب طلا یعنی سهام رشد کرده و شاخص سهام تمامی کشورهای جهان از ابتدای سال تا به حال رشد (۶.۱) درصدی داشته است . >> این شرکت در مورد طلا هم پیش بینی هایی داشته است . این شرکت اعلام کرده که انتظار قیمت ۱۵۳۰ دلار تا سه ماه اینده ، ۱۴۹۰ دلار تا شش ماه اینده و ۱۳۹۰ دلار تا ۱۲ ماه اینده را دارد . هم چنین این شرکت قیمت طلا در پایان سال ۲۰۱۴ را ۱۲۷۰ دلار پیش بینی نمود .

** شرکت ” کردیت سوئیس ” هم پیش بینی قیمت طلا برای سالهای ۲۰۱۳ و ۲۰۱۴ را کاهش داد . با وجود اینکه این شرکت هم مانند دیگر تحلیلگران بازار های مالی به افزایش تقاضای فیزیکی تجار اسیایی اشاره کرده است ، اما از ان سو اعلام نموده که این افزایش به وسیله کاهش در تقاضای طلای دیگر نقاط جهان خنثی خواهد شد . این بانک ، قیمت طلا برای سال ۲۰۱۳ را ۱۵۸۰ دلار و سال ۲۰۱۴ را ۱۵۰۰ دلار پیش بینی نمود .

هم چنین این بانک در مورد اینده قیمت طلا تا سه ماه اینده گفت : << در حالیکه مشکلات اقتصادی ناحیه یورو و شاید نگرانی از اقتصاد امریکا ممکن است به طور منطقی به حمایت از قیمت طلا طی فصل دوم بپردازد ، اما ما انتظار داریم که قیمت طلا در فصل جاری میلادی کاهش بیشتری پیدا کند . >>

این بانک در مورد تقاضای ناحیه یورو و چین هم گفت : << تقاضا در اروپا ضعیف مانده است و این در حالی است که هنوز در مورد شرایط اقتصادی این ناحیه نگرانی هایی وجود دارد . هم چنین تقاضای چین به اندازه کافی قدرتمند نیست که بتواند قیمت طلا را به بالای سطح ۱۶۰۰ دلار بکشاند . >>

نتیجه گیری

در بالا به دو موضوعی که می تواند روند اینده قیمت طلا را مشخص کند به طور کامل پرداخته شد . موضوع اول تقاضا برای سرمایه گذاری می باشد . تراستهای طلا از اول سال با کاهش ارزش مواجه شده است و این نشان می دهد که در حضور بازارهای دیگر ، بازار طلا دیگر ان جذابیت گذشته را برای سرمایه گذاران ندارد . موضوع دوم تقاضای بخش رسمی که مربوط به بانکهای مرکزی می شود است که همانطور که در بالا بدان اشاره شد در حال افزایش است . این خریدها می تواند از قیمت طلا حمایت کند ، اما به عقیده تحلیلگران ، نمی تواند طلا را وارد روند صعودی نماید . بنابراین داشتن پیش بینی صعودی برای اینده طلا کمی سخت است .

هم چنین موضوع مهمی که برخی از شرکتهای بزرگ تحلیلگری بدان اشاره نمودند ، قیمت خود طلا می باشد که به عقیده بسیاری در حباب به سر می برد . این گفته از انجا ناشی می گردد که این تحلیلگران با بررسی میانگین های قیمت تاریخی ، می توانند هم سوی دیگر فلزات و کالاها برای طلا هم قیمتی را محاسبه نمایند و این قیمت محاسبه شده بسیار پائینتر از قیمت فعلی است . شرکت ” دوچ بانک ” این قیمت متعادل را ۱۰۵۰ دلار عنوان کرده که با قیمت فعلی فاصله زیادی دارد . این تحلیلگران معتقدند که طلا باید به میانگینهای تاریخی خود بازگشت کند تا بتواند در بازار متعادلی حرکت کند . با توجه به تمامی موارد بالا ، باید اعتراف کرد که نه تنها کار طلا برای صعود دوباره و قرار گرفتن در روند صعودی بسیار سخت است ، بلکه می توان سال ۲۰۱۳ را سالی دانست که بالاخره روند صعودی قیمت پس از یازده سال را از بین خواهد برد .