«بازار سرمایه فقط گروه خودرو نیست …»

در این مقاله قصد تخریب گروه خودرویی را  به هیچ وجه در بورس را نداریم  و اگر کسانی در بازار سرمایه  این کار را  می کنند به نظر تیشه  به  ریشه بازار زدن است  . بلکه تنها به دنبال آن هستیم که بگوییم اگرچه گروه خودوریی بورسی اهمیت دارد، اما وقت آن رسیده که نگاهی واقع بینانه به سایر بخش ها و گروههای بورسی داشته باشیم و به عبارت بهتر بازار سرمایه و اقتصاد فقط گروه خودرویی نیست و باید توجهی به سایر ظرفیت‌ها و توانمندی‌های بورس و اقتصاد ملی نمود و این وظیفه عقلای بازار سرمایه و سرمایه گذاران است. مثلاً چرا  اینقدر قراردادهای خودرویی ها  به  طور قوی  و گسترده  بزرگ نمایی شد ولی در مورد  سایر همکاری  سهامداران  رفتار متناقص در پیش گرفتند …

تاکنون شاهد بودیم که گروه خودرویی در طی ماه اخیر در سایه واقعی کردن حقوق مالکانه صاحبان سهام از محل تجدید ارزیابی دارایی‌ها و افزایش سرمایه‌های مربوطه، رشد سرسام‌آوری داشته است به طوری که بدون آنکه هیچگونه تحول بنیادی در این گروه رخ داده باشد، رشد متوسطی در حدود ۴ برابر قیمت ۶ ماه پیش رقم زده است. حال سوال اساسی آن است که آیا قرار است کل اثرات تحولات بنیادی آتی که احتمالاً از طریق قراردادهای آتی در این گروه شاهد آن باشیم را در حال حاضر و به صورت یکجا پیش‌خور کنیم؟

آنچه مسلم است آن است که گروه خودرو در افق پیش‌رو و در صورت بهبود فضای کسب و کار و قرار گرفتن در زنجیره تولیدکنندگان بین‌المللی خودرو به جایگاه اصلی خود در اقتصاد ملی و منطقه دست خواهد یافت ولی این موضوع نباید سبب شود که به نقاط ضعف این صنعت بی‌توجه باشیم. همان موضوعاتی که سبب شده بخش خصوصی جرأت سرمایه‌گذاری عمده در این بخش (همانند آنچه قرار است به عنوان قطب سوم تولید خودرو در چابهار صورت گیرد) نیابد که عبارتند از:

• عدم برخورداری مزیت نسبی ایران در صنعت خودرو
• کنترل قیمت دولتی و عدم برخورداری از فضای باز اقتصادی
• دخالت شورای رقابت و عدم وجود شرایط رقابت سالم و برابر در صنعت خودرو
• هزینه های مالی سرسام اور و عدم  اصلاح  ساختار مالی
• نبود  نظام  مهندسی طراحی تا  ساخت جهت  رقابت  و جذب مشتری

و  شاید ده ها  ایراد  دیگر که  بتوان  به آنها  گرفت …

بنابراین قطعاً با قرار گرفتن ظرفیت صنعت خودرو کشور در زنجیره تولید جهانی می‌تواند نه تنها این صنعت را در مجموع صنایع کشور ارتقا دهد بلکه پتانسیل‌های واقعی آن را هویدا خواهد ساخت؛ اما باید در حد منطقی به این موضوع پر و بال بدهیم و با خویشتنداری منتظر ظهور علائم واقعی و بنیادی آن باشیم و بهتر است که تمام اثرات بهبود در این صنعت را به صورت یکجا و در حال پیش‌خور نکنیم.

در این مسیر توجه مدیران خودرویی به این موضوع بسیار حائز اهمیت و نحوه عمل آنان نباید طوری باشد که به سفته بازی بیشتر از حد و شکل گیری حباب در قیمت سهام این گروه دامن بزند. به عبارت دیگر مدیران بخش خودرو نباید زمینه ساز تداوم تحرکات معامله گران موقت در این گروه باشند. در واقع سوال اساسی آن است که آیا مدیران گروه خودرویی کاری مهمتر از اینکه اصحاب بازار سرمایه را دور خود جمع کرده و به تحسین این گروه بپردازند، ندارند؟ آیا برای آنکه ثابت کنیم که باغبان خوبی هستیم، نباید باغی آباد به مردم نشان دهیم. مدیران گروه خودرویی بایستی به خود بیایند و ببینند در فضایی که روزانه مدل های جدید و متنوع خودرو در سطح جهان توسط خودروسازان بزرگ ارائه می شود، چرا آنان هنوز به تغییرات ظاهری مدل های قبلی و ارائه خودروهای با مصرف سوخت بالای ۱۲ لیتر در ۱۰۰ کیلومتر مشغولند! تحت این شرایط مدیران صنعت خودرو بهتر است تمام مساعی خود را صرف بهبود تولید و سودآوری کنند و قیمت سهام خودرویی را به اهالی بازار واگذار کنند. زیرا چنانچه تحولات بنیادی در سهام خودرویی مطلوب باشد، آنگاه خود بازار می داند با سهام خودرویی چگونه رفتار کند.ساختن  سود و افزایش حاشیه  سود از شما  رفتار سهامداران  قطعاً ان  موقع  به  شکلی مداوم  پشت رفتار شما  حرکت خواهد کرد  .

به هر حال اگر قرار است بورس نماینده واقعی شرکت‌های فعال در اقتصاد و ویترین عینی از عملکرد اقتصادی باشد، وقت آن رسیده که نگاهی هم به سایر صنایع بورسی داشته باشیم و بخش‌هایی را که از مزیت نسبی برخوردارند، از نظر دور نداریم؛ اگرچه دولت با وضع بهره مالکانه، افزایش نرخ خوراک گاز و کنترل نرخ فرآورده‌های نفتی و سایر تصمیمات نامطلوب، شرایط سرمایه‌گذاری در صنایع مزیت‌دار کشور همچون صنایع معدنی، صنایع پتروشیمی و صنایع پالایشگاهی را ناامن کرده است. اما با این وجود هنوز رگه هایی از سودآوری در این صنایع وجود دارد و اگر قرار است سودی در مجامع پیش رو تقسیم شود از طریق این گروهها و سایر سهام ارزشمند بازار سرمایه امکان پذیر خواهد بود و سهام خودرویی حداقل برای ۲سال آینده نیز چیزی برای تقسیم سود در مجامع نخواهد داشت.

بنابراین حرف نهایی ما آن است که دوستان  تحلیلگر و فعال واقعی بازار سرمایه بایستی ظرفیت‌های سایر صنایع بورسی را برای علاقمندان بازار سرمایه روشن کنند و صرفاً با کاهش قیمت و اصلاح مقطعی سهام گروه خودرویی، فریاد وا اسفا و اینکه بازار سرمایه نابوده شده است، سر ندهند! بگذاریم بازار سرمایه کارکرد و حرکت منطقی خود را داشته باشد و پس از هر رشدی اجازه اصلاح و ترمیم به خود بدهد و در اینصورت است که بازار سرمایه‌ای پویا را در کشور شاهد خواهیم بود. گروه خودرو با همه اهمیتی که در اقتصاد ملی و اشتغال کشور دارد که در جای خود مهم است و باید به آن توجه نمود، اما در خوشبیانه‌ترین حالت ۸ تا ۱۰ درصد بازار سرمایه و حدود ۲ درصد از تولید ناخالص ملی را به خود اختصاص می‌دهد، پس به قدر خودش به آن توجه کنیم و تمام موفقیت بازار سرمایه را به آن گروه گره نزنیم و دقت کنیم که کشور در این صنعت مزیت نسبی ندارد و توفیق میان‌مدت و بلندمدت صنعت خودرو در قرار گرفتن در زنجیره تولیدکنندگان بین‌المللی و ایجاد ظرفیت صنعتی بیشتر در آن است تا بتواند محصولات با کیفیت بالاتر ارائه کند که در اینصورت در ایفای نقش مناسب در فرآیند اقتصاد مقاومتی و افزایش صادرات نیز موفق خواهد بود.

رمضان سلیمانی

کارشناس ارشد  بازار سرمایه