در حالی که هفته‌ها از آخرین دور شایعات در مورد تغییر رئیس سازمان گذشته بود، روز سه‌شنبه بازار با تصمیم شورای بورس برای موافقت با استعفای دکتر فطانت مواجه شد تا سکان بازار پس از نزدیک دو سال به شاپور محمدی، معاون وزیر اقتصاد و مدیرعامل سابق بورس انرژی سپرده شود. اکثر کارشناسان در حال حاضر لیست بلند‌بالایی از انتظارات را برای رئیس جدید سازمان فراهم کرده‌اند. بهبود دستورالعمل معاملات، تقویت نرم‌افزارهای بازار، بهبود ساختار تامین مالی و بازار بدهی، عمل به اصول اقتصاد مقاومتی و انجام اصلاحات اساسی در بازار عمده انتظارات فعالان تالار شیشه‌ای از رئیس جدید سازمان بورس است. انتظار می‌رود در هفته جاری شاپور محمدی برنامه خود را به بازار ارائه دهد که به نظر می‌رسد توسعه بازار بدهی با توجه به سیاست‌های دولت در اولویت قرار دارد. در همین حال هفته گذشته بازار سهام شاهد تحولات مهمی در سطح کلان به‌ویژه در بخش‌های سیاسی و اقتصادی بود.

در مهم‌ترین‌ موضوع اقتصادی رئیس‌کل بانک مرکزی از ابلاغ دستورالعمل و ضوابط اجرایی خرید و فروش ارز توسط بانک‌ها براساس ارز آزاد در هفته آینده خبر داد. وی معتقد است که این اقدام می‌تواند تسریع‌کننده حرکت به سمت یکسان‌سازی نرخ ارز باشد. در صحنه اقتصاد جهانی اما بهای هر تن نفت برنت با کاهش چشمگیر ۱۶درصدی به محدوده ۵/ ۴۲ دلار رسیده است. بهای نفت وست‌تگزاس نیز در محدوده ۴۱دلار قرار دارد. در بازار فلزات، بهای هر تن مس ۴هزار و ۸۶۲دلار گزارش شده است. بهای هرتن روی نیز به ۲هزار و ۱۹۱دلار رسیده است. بهای دوفلز آلومینیوم و سرب نیز به ترتیب یک هزار و ۵۹۸دلار و یک هزار و ۸۰۰دلار در هر تن گزارش شده است.در بازار سنگ آهن نیز خریدارها با حضور خود در بازار واردات سنگ آهن چین موجب رشد قیمت این محصول شدند. آخرین قیمت سنگ آهن خلوص ۶۲ درصد وارداتی ۵۷ دلار و ۶۵ سنت هر تن خشک سی‌اف‌آر ثبت شد که ۸۵ سنت در بازه یک‌روزه رشد داشته است. کارشناسان علت این بهبود قیمت را اقدام اخیر شرکت‌های معدنی چینی برای مقابله با سنگ آهن وارداتی از استرالیا و برزیل می‌دانند. برخی این اقدام را تلافی پرونده‌های آنتی‌دامپینگ آمریکا علیه فولاد چین می‌دانند.

ظاهرا بیش از ۲۰ شرکت معدنی چینی در بیانیه‌ای خواستار بررسی شرکت‌های معدنی واله و ریو‌تینتو و بی‌اچ‌پی بیلیتون شده‌اند تا اقدام لازم آنتی‌دامپینگ صورت گیرد.

در بازار چه خبر بود؟

بازار روز چهارشنبه تحت‌تاثیر خبر تغییر رئیس سازمان بورس و اوراق بهادار شروعی توفانی داشت و خریدهای گسترده در نمادهای عمده بازار موجب شد تا شاخص در دقایق ابتدایی بازار جهش چشمگیری را تجربه کند. به این ترتیب در نهایت شاخص بازار سهام نیز ۷۲۵ واحد افزایش یافت و به رقم ۷۶ هزار و ۲۲۵ واحد رسید. نمادهای اخابر با ۱۰۶ واحد، فملی با ۷۳ واحد و شبندر با ۶۸ واحد بیشترین تاثیر مثبت را در محاسبه شاخص کل داشتند.در بازار روز چهارشنبه اکثر فروشندگان به انتظار تحولات بازار پس از تغییر مدیریت سازمان فروش‌های خود را به تاخیر انداختند.در این شرایط نگاه‌ها به سوی برنامه‌های رئیس جدید سازمان است تا خط‌مشی کلی برنامه‌های وی و همچنین برآوردی از حرکت‌های آتی بازار به‌دست آورند.

در گروه معدنی، زمان افزایش سرمایه گل‌گهر مشخص شد. به این ترتیب هیات‌مدیره «کگل» چهارشنبه ۲۰ مرداد با برگزاری جلسه‌ای، اقدام به افزایش سرمایه از ۴/ ۲ به ۳ هزار میلیارد تومان خواهد کرد. این افزایش سرمایه از دو محل آورده نقدی و مطالبات سهامداران به میزان ۴۹۲ میلیارد تومان و سود انباشته به میزان ۱۰۸ میلیارد تومان اعمال خواهد شد. در گروه بانکی در حالی که بازار در انتظار زمان برگزاری مجامع بانک‌های عمده است، نماد بانک انصار روز چهارشنبه بعد از تقسیم سود ۲۲۰ریالی و افزایش سرمایه از ۸۰۰میلیارد تومان به یک هزار میلیارد تومان بازگشایی شد.

در گروه پتروشیمی روز چهارشنبه نماد خارک پس از تقسیم سود ۲هزار و ۱۰۰ریالی باز‌گشایی شد. این شرکت پیش از بازگشایی در نامه‌ای درخصوص کاهش سود شرکت در سه ماهه نسبت به پیش‌‌بینی اعلام کرد با توجه به اینکه پیش‌‌بینی تفاوت بین دو نرخ ارز آزاد و مبادله‌ای در حال حاضر میسر نیست،شرکت در حال بررسی روند تغییرات قیمت ارز درآینده است که در صورت ثابت بودن مابه‌التفاوت این دو نرخ یا کاهش بیشتر این تفاوت، تعدیل‌های منفی مربوط به پیش‌‌بینی سود هر سهم اعلام خواهد شد.در گروه غذایی دبیر انجمن صنفی کارخانه‌های قند و شکر با اشاره به افزایش ۲۲۰ تومانی قیمت شکر گفت: قیمت شکر از ۲۳۰۰ تومان مصوب در سال گذشته به ۲۵۲۰ تومان در سال جاری افزایش یافت.

بهمن دانایی، با اشاره به ابلاغیه معاونت رئیس‌جمهور در مورخ ۸ خرداد ۹۵ مبنی بر تعیین قیمت شکر در ابتدای هر سال گفت: ستاد تنظیم کارگروه بازار مصوب کرد با توجه به اینکه چغندر پاییزه در اردیبهشت و خرداد برداشت می‌شود، قیمت شکر از این پس، در ابتدای هر سال تعیین و مصوب شود. وی بیان داشت: البته سال گذشته قیمت خرید شکر از کارخانه‌ها ۲۵۳۰ تومان مصوب شده بود و قیمت عرضه آن به مصرف‌کننده (درب کارخانه) ۲۳۰۰ تومان بود که بر این اساس مقرر شده بود مابه التفاوت آن توسط دولت به کارخانه‌ها پرداخت شود. دانایی با بیان اینکه هنوز تصمیمی در رابطه با پرداخت مابه‌التفاوت قیمت شکر در سال جاری به کارخانه‌ها اتخاذ نشده است، گفت: کارخانه‌های قند و شکر بابت مابه‌التفاوت قیمت شکر در سال ۹۳ و ۹۴ مبلغ ۵۱۰ میلیارد تومان از دولت طلب دارند. در این گروه روز چهارشنبه بهنوش بعد از تقسیم سود ۶۵ریالی و کاهش سود هر سهم از ۵۶۳ریال به ۳۴۲ریال بازگشایی شد. هم‌چنین قندقزوین نیز بعد از مجمع و عدم تقسیم سود بازگشایی شد که جهشی ۱۱درصدی را تجربه کرد. مارگارین نیز روز چهارشنبه بعد از تعدیل منفی از ۸۹۵ریال به ۷۱۹ریال بازگشایی شد. در گروه واسطه‌گری مالی زمان افزایش سرمایه ۱۰۰ درصدی سرمایه‌گذاری رنا مشخص شد تا این شرکت بورسی ۶۰۰ میلیارد تومانی شود. به این ترتیب «ورنا» زمان مجمع فوق‌العاده را ساعت ۱۰ یکشنبه ۱۷ مرداد تعیین کرد که در هتل المپیک برگزار خواهد شد. در این مجمع سرمایه ۳۰۰ میلیارد تومانی این شرکت از محل مطالبات سهامداران و آورده نقدی به ۶۰۰میلیارد تومان خواهد رسید تا صرف اصلاح ساختار مالی شود.در گروه حمل‌و‌نقل هلدینگ نفت و گاز پارسیان با انتشار اطلاعیه‌ای از قصد خود برای فروش سهام مدیریتی حمل و نقل پارسیان خبر داد، این بلوک ۶۹درصدی در نرخ ۱۵هزار ریال به ازای هر سهم روز بیستم مرداد راهی تابلو می‌شود. در گروه سیمانی نیز موسسه مولی‌الموحدین با انتشار یک آگهی از قصد خود برای فروش ۲۹درصد سهام سیمان‌غرب آسیا خبر داد. هر سهم این شرکت ۱۰۳تومان قیمت‌گذاری شده و روز بیستم مرداد‌ماه روی تابلو می‌رود. در مجموع بازار روز چهارشنبه بازاری مثبت بود که شاخص با جهش ۹۶/ ۰ درصدی معادل ۷۲۵واحد توانست به کانال ۷۶هزار و ۲۲۶واحد برسد. ارزش معاملات در بورس به ۲۳۲میلیارد تومان و در فرابورس به ۱۱۶میلیارد تومان بالغ شد.

گروه بورس – فاطمه اسماعیلی: با نگاهی به وضعیت ۳۲۱ نماد حاضر در تابلوی معاملات بورس از منظر نسبت متوسط قیمت بر در‌آمد (P/ E) می‌توان دریافت در حال حاضر این نسبت در ۲۰۶ نماد معاملاتی، بالای ۷ (متوسطP/ E بازار در شرایط کنونی نیز معادل ۷ است) است. موضوعی که حکایت از افزایش انتظارات سهامداران به دنبال خوش‌بینی‌های موجود در بازار سهام دارد. انتظاراتی که موجب شده سهامداران امید بیشتری نسبت به رشد سودآوری شرکت‌هایشان داشته باشند. نکته قابل توجه این است که در این میان لزوما توجهی به کیفیت سودهای کسب شده وجود ندارد به‌طوری که در بسیاری موارد افزایش سودآوری عمدتا از طریق فعالیت‌های غیرعملیاتی همچون فروش دارایی‌ها و سود حاصل از سرمایه‌گذاری و سایر فعالیت‌های غیرعملیاتی به‌دست آمده است. نسبت قیمت به درآمد (P/ E) یکی از متغیرهای مهم و تاثیرگذار بر قیمت‌گذاری سهام شرکت‌های فعال بازار سهام به شمار می‌رود که بیانگر بازده مورد انتظار از خرید سهام شرکت است. این نسبت که به‌عنوان حلقه واصله میان قیمت و سود هر سهم به شمار می‌رود، یکی از متغیرهایی است که همواره مورد توجه سهامداران قرار دارد. به عبارتی دیگر یکی از پربسامدترین اشتباهاتی که سرمایه‌گذاران غیرحرفه‌ای مرتکب می‌شوند، خرید سهام صرفا به اتکای P/ E بالا یا پایین است. این در حالی است که ارزشیابی سهام تنها با تکیه بر شاخص‌های ساده‌ای همانند P/ E ساده‌انگارانه و نادرست است چرا که تحلیلگران و کارشناسان بازار سهام تحلیل‌های متفاوتی از افزایش یا کاهش این نسبت ارائه می‌کنند. برخی بر این اعتقادند که هر چه نسبت قیمت به درآمد سهام شرکت بیشتر باشد، بازده مورد انتظار از خرید سهام آن کمتر خواهد بود و نمی‌توان انتظار کسب سود از سرمایه‌گذاری‌های خود داشته باشند و برخی نظری عکس دارند.

بر این اساس هر چند محاسبه P/ E بسیار ساده است اما تفسیر آن عملا دشوار به‌نظر می‌رسد به‌طوری که در شرایطی این نسبت بسیار گویا و در زمان‌های دیگر کاملا بی‌معنا جلوه می‌کند. این در حالی است که غالب سرمایه‌گذاران این اصطلاح را نادرست به کار می‌گیرند و در تصمیماتشان بیش از حد لازم به آن وزن می‌دهند. به لحاظ نظری، P/ E یک سهم به ما می‌گوید که سرمایه‌گذاران چند ریال حاضرند به ازای هر ریال سود یک شرکت پرداخت کنند. به همین جهت به آن ضریب سهام نیز گفته می‌شود. به عبارت دیگر اگر P/ E یک سهم ۲۰ باشد به این معنی است که سرمایه‌گذاران حاضرند ۲۰ ریال برای هر ریال از سود این سهم (که شرکت تولید می‌کند) بپردازند. با این وجود باید توجه داشت نمی‌توان P/ E‌های دو شرکت کاملا متفاوت را مقایسه کرد.

با بررسی ارزش بازاری و نسبت قیمت به درآمد ۳۲۱ شرکت موجود در بورس تهران در آخرین روز معاملاتی تیرماه ۹۵ می‌توان این‌گونه استنباط کرد که در حال حاضر و پس از انتشار قسمتی از گزارش‌های سه ماهه شرکت‌ها، از میان ۳۶ صنعت فعال در بورس نسبت پی بر ‌ای ۱۴ صنعت با کاهش و ۲۲ صنعت نیز با افزایش این نسبت همراه شده‌است. بر این اساس از میان ۲۲ صنعتی که نسبت پی بر ‌ای آنها افزایش یافته، گروه قند و شکر با رشد ۱۷۴ درصدی در جایگاه اول قرار گرفته است و بعد از آن صنعت خودرو و ساخت قطعات افزایش حدود ۱۷۲ درصدی نسبت پی بر ‌ای را تجربه کرده است. این در حالی است که صنایعی همچون کاشی و سرامیک، منسوجات و حمل‌و‌نقل، انبارداری و ارتباطات در ردیف‌های نخست جدول رتبه‌بندی صنایع از نظر کاهش نسبت پی بر ‌ای قرار گرفته‌اند.

بیشترین P/ E بازار در دست خودرویی‌ها

براساس آخرین قیمت‌های موجود برای سهام در پایان تیرماه سال ۹۵، بیشترین نسبت قیمت بر درآمد (P/ E) مربوط به یکی از شرکت‌های فعال در حوزه خودرو و ساخت قطعات است. به‌طوری‌که سهام فنرسازی خزر با برآورد سود یک ریالی نسبت قیمت به درآمد ۲۳۲۲ واحدی را به خود اختصاص داده تا از این منظر جایگاه اول بیشترین پی بر ‌ای را در اختیار خود داشته باشد. رتبه دوم نیز به سهام سرمایه‌گذاری نیرو تعلق دارد و نسبت پی بر ‌ای آن با سود پیش‌بینی شده یک ریالی برای سال مالی ۹۵ رقم ۱۲۷۴ واحد است و پس از آن سهام سایپا شیشه با نسبت ۱۲۷۱/ ۵۰ واحدی بیشترین رقم پی بر ‌ای را از آن خود کرده است. در مجموع در حال حاضر تعداد ۲۱ نماد با نسبت پی بر ‌ای بالای صد واحد در تابلوی بورس مورد معامله قرار می‌گیرند و ۱۲۵ نماد با نسبت پی بر‌ای دو رقمی و بالاتر از ۱۰ واحد در بازار سهام وجود دارند. همچنین طبق آمارهای موجود، بیش از ۱۴۹ نماد معاملاتی در بازار دارای پی بر ‌ای مثبت و زیر ۱۰ واحد هستند.

یکی دیگر از موارد مورد بررسی در این گزارش میزان سهام شناور شرکت‌ها است. سهام شناور آزاد بخشی از سهام یک شرکت است که در بازار قابل معامله بوده و با اهداف مدیریتی توسط سهامداران کنترل‌کننده نگهداری نمی‌شود. عرضه و تقاضای این بخش از سهام به واسطه دخالت در فرآیند عرضه و تقاضای روزانه، قیمت را تعیین می‌کند و قابلیت نقدشوندگی سهام را فراهم می‌کند. بر‌اساس اطلاعات موجود، بیشترین میزان سهام شناور آزاد به بانک خاورمیانه با داشتن ۸۴ درصد سهام شناور اختصاص یافته است و پس از آن سه شرکت قند ثابت با ۷۱ درصد، فرآورده‌های نسوز آذر با ۷۰ درصد و سرمایه‌گذاری آذربایجان با ۶۶‌درصد سهام شناور، بالاترین حجم سهام شناوری را در این بازار دارا هستند. سیمانی‌های بورس نیز پایین‌ترین سهام شناوری (زیر یک درصد) را دارا هستند.

نگاهی به وضعیت ۴ صنعت مهم

خودرویی‌ها: گروه خودرو و ساخت قطعات یکی از گروه‌های بزرگ و فعال بازار سهام است که با داشتن نقش لیدری، در جهت‌گیری و حرکت بازار نقشی مهم و بسیار تاثیر گذار دارد. ارزش این گروه ۱۶۹,۵۴۷ میلیارد ریال است که ۵ درصد از بازار کل را در اختیار دارد. گروه خودرو و ساخت قطعات ۹۳ میلیون و ۶۲ هزار برگ سهم در بازار دارد و ۳۱شرکت در این گروه مشغول به فعالیت هستند.

۷۷ درصد این گروه متعلق به ۵ شرکت است که به ترتیب شامل شرکت‌های سایپا (خساپا)، ایران خودرو (خودرو)، پارس‌ خودرو (خپارس)، زامیاد (خزامیا) و گروه‌ بهمن‌ (خبهمن) می‌شود. بزرگ‌ترین‌ شرکت در این گروه سایپا است که ۴۲درصد سهام گروه را در اختیار داشته و بیشترین ارزش را از آن خود کرده است. پس از سایپا نیز شرکت ایران خودرو ۱۶ درصد از سهام گروه را دارا است. بر این اساس شاید بتوان این طور برداشت کرد که شرکت‌های سایپا و ایران خودرو لیدرهای این گروه هستند و بیشترین تعداد معاملات در این گروه را در اختیار دارند. این دو شرکت نه تنها در گروه خود لیدر هستند بلکه از لیدرهای مهم و تاثیر گذار بازار نیز بوده که وضعیت معاملات آنان در کل بازار تاثیر قابل توجهی دارد.

در مجموع از میان ۳۱ شرکت حاضر در گروه «خودرو و ساخت قطعات» ۳ شرکت در گزارش منتهی به ۳۱ تیرماه سال جاری زیان شناسایی کرده‌اند که به ترتیب شامل سایپا دیزل، ایران‌خودرو دیزل و سایپا آذین می‌شود. ۱۱ شرکت در این گروه نسبت قیمت به درآمد زیر ۱۰ داشته است. در مجموع بالاترین P/ E این گروه را فنرسازی زر با برآورد سود یک ریالی، معادل۲۳۲۲ به خود اختصاص داده است. در عین حال ۸ شرکت حاضر در این گروه وضعیت خوبی در سودآوری داشته و نسبت سود به دارایی خود را بالای ۱۰درصد شناسایی کرده‌اند و بزرگ‌ترین زیان‌سازی به نسبت دارایی در این گروه مربوط به دو شرکت سایپا دیزل‌، ایران خودرو دیزل است که بالای ۵۰درصد از دارایی خود را زیان ساخته‌اند.

خاکستری‌های بورس: گروه سیمان، آهک و گچ نیز همچون گروه خودرو ۳۱ شرکت را در خود جای داده است. ارزش این گروه ۵۳,۵۰۱ میلیارد ریال است و با داشتن ۲۵ میلیون و ۹۷۷ هزار برگه سهم، ۲ درصد از بازار را در اختیار گرفته است. سیمان فارس و خوزستان بزرگ‌ترین شرکت حاضر در این گروه است که با دارا بودن ۲۲ درصد از سهام گروه بیشترین ارزش بازاری گروه سیمان، آهک و گچ یعنی ۷,۶۰۵ میلیارد ریال را از آن خود کرده است. از میان ۳۱ شرکت حاضر در گروه سیمان، آهک و گچ، ۳ شرکت در گزارش منتهی به ۳۱ تیرماه سال جاری خود زیان شناسایی کرده‌اند که شامل سیمان کردستان، سیمان شرق و سیمان دورود می‌شود و در مقابل سیمان بهبهان به ازای هر سهم خود بیشترین میزان سود را پیش‌بینی کرده است. همچنین ۱۴ شرکت حاضر در این گروه نسبت قیمت به درآمد دو رقمی داشته‌اند که بیشترین میزان P/ E به میزان ۸۷ واحد به شرکت سیمان آرتا اردبیل اختصاص دارد. بزرگ‌ترین زیان‌سازی به نسبت دارایی در این گروه نیز مربوط به سیمان دورود مربوط می‌شود که ۳۷درصد از دارایی خود را زیان کرده است.

شیمیایی‌ها: در گروه محصولات شیمیایی ۲۹‌شرکت قرار گرفته‌اند و ارزش این گروه بیش از ۷۰۷ میلیارد ریال است. در عین حال شرکت‌های حاضر در این گروه ۱۹۷ میلیون و ۳۹۶ هزار برگ سهم در بازار دارند. بزرگ‌ترین شرکت در این صنایع پتروشیمی خلیج‌فارس است که ۲۵ درصد گروه را در اختیار دارد و در مجموع نیز بیشترین ارزش بازار را به میزان ۲۵۰ میلیارد و ۰۰۷ میلیون ریال در میان ۳۲۱ شرکت موجود از آن خود کرده است. بیشترین میزان P/ E این گروه نیز به شرکت پارس پامچال به میزان ۷۷۴ واحد تعلق گرفته است.

همچنین از میان ۲۹ شرکت حاضر در گروه محصولات شیمیایی، ۴ شرکت در گزارش منتهی به ۳۱ تیرماه سال جاری خود زیان شناسایی کرده‌اند که شامل پلی اکریل، پتروشیمی فارابی، مواد الیاف مصنوعی و بین‌المللی محصولات پارس می‌شود و در مقابل گلتاش به ازای هر سهم خود بیشترین میزان سود را پیش‌بینی کرده است. بزرگ‌ترین سود‌سازی به نسبت دارایی در این گروه نیز به سه شرکت پتروشیمی شازند، لعابیران و صنایع پتروشیمی کرمانشاه مربوط است که بالای ۲۰درصد از دارایی‌های خود را سود ساخته‌اند و در مقابل پلی‌اکریل بزرگ‌ترین زیان‌سازی به نسبت دارایی در این گروه را به میزان ۵۵ درصد از آن خود کرده است.

مواد و محصولات دارویی: دارویی‌ها با دارا بودن ۲۷ شرکت و ۱۴ میلیون و ۳۲۷ هزار سهم در بازار سهام ایران، ارزشی برابر ۱۲۳ میلیارد و ۳۴۸‌میلیون ریال به خود اختصاص داده‌اند. داروسازی زهراوی بزرگ‌ترین عضو این گروه بوده و ۲۰ درصد از سهام گروه دارویی را از آن خود کرده است و سرمایه‌گذاری دارویی تامین نیز با ارزشی برابر ۲۰ میلیارد ریال بیشترین میزان ارزش بازار در گروه مواد و محصولات دارویی را به خود اختصاص داده است. در میان ۲۷ شرکت حاضر در گروه مواد و محصولات دارویی، هیچ شرکتی در گزارش منتهی به ۳۱ تیرماه سال ۹۵ خود زیان شناسایی نکرده‌ و بیشترین میزان سود نیز به مواد اولیه داروپخش تعلق دارد که به ازای هر سهم خود ۳۴۹۴ ریال سود پیش‌بینی کرده است. کمترین میزان سود نیز به میزان ۶۲ ریال به ازای هر سهم به پیش‌بینی شرکت داروسازی کوثر مربوط می‌شود. تنها ۴ شرکت حاضر در این گروه نسبت قیمت به درآمد دو رقمی داشته‌اند که بیشترین میزان P/ E به میزان ۸۰ واحد از آن شرکت داروسازی روز دارو بوده و کیمیدارو کمترین میزان P/ E گروه را به میزان ۵ واحد از آن خود کرده است. همچنین کمترین میزان سودسازی به نسبت دارایی در این گروه نیز مربوط به داروسازی داملران مربوط می‌شود که نزدیک به ۱۰درصد از دارایی خود را سود ساخته‌ است.

ارز آزاد، علامت مثبت برای بازار

سیاست‌های اخیر بانک مرکزی مبنی بر آزاد‌سازی نقل و انتقال ارز توسط بانک‌ها و خرید و فروش آن، از تصمیماتی است که از جوانب مختلف می‌تواند بر اقتصاد کشور و همچنین بر بازار سهام اثر‌گذار باشد. این اقدام که از آن به‌عنوان گام محکم در جهت تک نرخی شدن ارز، یاد می‌شود می‌تواند رانت ارزی که معضل بزرگ اقتصاد کشور است را برطرف کند. به زعم کارشناسان حذف رانت ارزی از مواردی است که تا حد زیادی انگیزه صادراتی را در اقتصاد افزایش می‌دهد، همچنین می‌تواند انگیزه‌ای برای کاهش واردات کالا باشد. این موضوع در مجموع رونق اقتصاد و به تبع آن رونق صنایع مختلف بورسی را در بردارد.

در همین زمینه اثر دیگر تصمیم بانک مرکزی، بر صورت‌های مالی شرکت‌ها و به نوعی اثر حسابداری است. طی سال‌های اخیر سیاست‌های ارزی به گونه‌ای بوده که بسیاری از شرکت‌ها برای تهیه مواد اولیه از ارز مبادله‌ای استفاده می‌کردند (شرکت‌های دارویی-پتروشیمی) که طبق قوانین جدید باید ارز آزاد را جایگزین ارز مبادله‌ای کنند. این موضوع می‌تواند اثر منفی بر سود‌آوری این شرکت‌ها و صورت‌‌های مالی آنها داشته و موجب افزایش هزینه‌های آنها شود. اما در بخش دیگر شرکت‌هایی که در بخش فروش هم از ارز مبادله‌ای استفاده می‌کردند، با آزاد‌سازی نرخ آن می‌توانند در بخش سودآوری تغییرات مثبتی داشته باشند. بررسی‌های پیشین «دنیای‌اقتصاد» حاکی از آن است که برآیند کلی تغییر در سود‌آوری شرکت‌هاتحت تاثیر آزادسازی نرخ ارز می‌تواند حرکت مثبتی در جهت رونق آنها رقم بزند. به عبارت دیگر استفاده از ارز آزاد در سیستم بانکی می‌تواند کاهش قاچاق ارز، شفاف شدن اطلاعات ارزی و انگیزه صادراتی را به همراه داشته باشد که تمام این موارد نقطه عطفی در جهت رونق بازار سهام به شمار می‌رود.

تغییر مالکیت‌های شرکت‌های مهم

بررسی تغییر مالکیت نماد‌های بورس تهران نیز نکات قابل توجهی در بر دارد. شرکت صنایع آذر آب که در دو روز ابتدایی هفته اخیر متوقف بود با بازگشایی در روز دوشنبه شاهد تغییر مالکیت یک‌میلیون و ۵۱۱هزار سهم از حقیقی به حقوقی بود. این شرکت در سه روز فعالیت در هفته گذشته (دوشنبه تا چهارشنبه) شاهد جابه‌جایی بیش‌از ۶میلیون سهم از سوی بازیگران حقیقی به حقوقی بود تا حمایت بیشتر حقوقی‌های بازار را در اختیار داشته باشد. شرکت توسعه و تامین شریف سهامدار حقوقی این شرکت در سه روز پایانی هفته بیش از ۵ میلیون از سهام «فاذر» را خریداری کرد تا به‌عنوان سهامدار فعال این نماد مطرح باشد.

شرکت معدنی و صنعتی گل‌گهر که در سابقه معاملاتی هفته گذشته خود تنها یک روز منفی را تجربه کرد، در مجموع هفته تغییر مالکیت حدود ۲ میلیون و ۵۰۰میلیون سهم (حقیقی به حقوقی) را به خود دید. این شرکت که اولین روز هفته گذشته را با رشد قیمتی حدود ۵ درصدی مواجه شد، شاهد حمایت بیشتر بازیگران حقیقی در صف‌های خرید نیز بود و در نهایت در این روز بیشترین رقم تغییر مالکیت را به نفع حقیقی‌ها به ثبت رساند.این در حالی است که این شرکت در روزهای بعدی عمده تغییر مالکیت‌ها را به سمت بازیگران حقوقی داشت و در این زمینه از روز یکشنبه تا سه‌شنبه تغییر مالکیتی در حدود ۸ میلیون سهم را از حقیقی به حقوقی به ثبت رساند.

در نماد «وبانک» طی یک هفته اخیر، سهامداران حقیقی‌ فعالان این بازار بودند. بیشترین تغییر مالکیت برای این شرکت در روز سه‌شنبه و با جابه‌جایی بیش از ۷ میلیون سهم از سوی حقوقی‌ها به حقیقی‌ها انجام شد. همچنین روز شنبه، تنها روزی بود که این شرکت شاهد حمایت بیشتر بازیگران بزرگ بازار بود و تغییر مالکیت اندک حدود ۶۴هزار سهمی (حقیقی به حقوقی) را به خود دید. در مجموع تغییر مالکیت هفتگی این شرکت حدود ۸میلیون سهم (حقوقی به حقیقی) بود تا بازیگران خرد این نماد فعالان بیشتر این هفته شناخته شوند. درخصوص سهامداران فعال نیز دو شرکت سرمایه‌گذاری توسعه ملی و موسسه همیاری کوثر فعالیت بیشتری داشتند که اولی طی چهار روز ۳۰۰هزار سهم از سرمایه‌گذاری گروه توسعه ملی را خریداری کرد و دومی بیش از ۱۳ میلیون سهم از این شرکت را به فروش رساند. فولاد خراسان از دیگر شرکت‌هایی بود که طی یک هفته حضور بیشتر بازیگران حقیقی را به خود دید، این شرکت نیز مانند «وبانک» تنها روز شنبه تغییر مالکیت به نفع حقوقی‌ها داشت؛ اما در مجموع جابه‌جایی کمتر از یک میلیون سهم به نفع حقیقی‌ها را به ثبت رساند. شرکت سرمایه‌گذاری توسعه معادن و فلزات سهامدار فعال این شرکت بود که در روز یکشنبه در حدود ۶۰هزار سهم از این شرکت را خریداری کرده و در روزهای سه‌شنبه و چهارشنبه ۳میلیون و ۵۰۰هزار سهم را به فروش رسانده است.

به گزارش «دنیای اقتصاد» روز چهارشنبه حجم معاملات آتی سکه حدود ۸ هزار و ۶۰۰ واحد بود اما بعد از نشست فدرال رزرو و با رشد قیمت طلای جهانی، روز پنج‌شنبه شاهد معامله ۱۴ هزار و ۶۰۰ واحدی سکه آتی در بورس کالا بودیم که نشان داد این بازار نیز به تصمیم فدرال رزرو واکنش مناسب نشان داده است که این موضوع می‌تواند حکایت از آغاز خوش بینی بازار آتی در هفته‌های پیش رو داشته باشد.

خوش‌بینی‌ها بعد از نشست فدرال رزرو در شرایطی است که هفته گذشته یکی از کم‌جان‌ترین هفته‌های معاملاتی را در تالار آتی بورس کالا شاهد بودیم به‌طوری که حجم معاملات در این هفته ۵۰ هزار و ۹۷۰ معامله بود. این در حالی است که در ۵ هفته پیش از آن حجم معاملات در برخی هفته‌ها از ۱۰۰ هزار معامله نیز گذشته است. با این حال روزهای پیش رو برای بازار سکه آتی به گمان قوی و طبق شواهد موجود روندی افزایشی خواهد بود، در واقع هفته گذشته را می‌توان هفته‌ای کاهشی در حجم معاملات سکه آتی دانست، به‌طوری که معامله‌گران لقب «هفته کم حجم و کم نوسان» را به شرایط این‌چنینی بازار داده‌اند که این موضوع به تبعیت از بازار جهانی طلا رخ داد. در این بین قیمت اونس طلا نیز طی هفته گذشته برخلاف روند آخرین روزهای هفته، در وضعیت کاهشی قرار داشت که گفته می‌شود دلیل اصلی آن انتظار برای نشست فدرال رزرو آمریکا بود اما از روز چهارشنبه با تثبیت نرخ بهره در این نشست طلای جهانی روند افزایشی به خود گرفت و از هزار و ۳۲۰ دلار تا بیش از هزار و ۳۵۰ دلار افزایش یافت که همان‌طور که اشاره شد این موضوع روی بازار آتی اثر ۷۰ درصدی بر جای گذاشت ضمن آنکه انتظار رشد قیمت‌ها و حجم معاملات را در هفته جاری تقویت کرد. به عقیده کارشناسان با این اوضاع نه تنها در هفته جاری که در هفته‌های پیش رو می‌توان انتظار داشت بازار آتی با روند رو به رونقی از بعد حجم معاملات و قیمت‌ها روبه‌رو‌ شود.

ریزنمرات بازار آتی در هفته‌ای که گذشت

در این بین در روزهای ابتدایی هفته گذشته، معاملات در سررسید اردیبهشت با نرخ یک میلیون و ۱۵۰ هزار تومان شروع به کار کرد و این روند با نوسان بسیار کم تا روز سه شنبه ادامه داشت، در ساعت‌های انتهایی روز چهارشنبه و همزمان با تصمیم فدرال رزرو برای ثابت نگه داشتن نرخ بهره، قیمت‌ها در سررسید اردیبهشت به یک میلیون و ۱۶۰ هزار تومان رسید و در روز پنج شنبه با جنبش قابل توجه و تاثیر کامل از روند افزایشی اونس جهانی به رقم یک میلیون و ۱۷۸ هزار تومان رسید؛ رقمی که نسبت به هفته ماقبل خود ۸ هزار تومان افزایش را نشان می‌دهد.

با اینکه اونس طی هفته گذشته در بازه ۱۳۱۸ تا ۱۳۳۱ دلار نوسان داشت ولی در روز چهارشنبه که مقارن با نشست ماهانه فدرال رزرو بود اونس نیز وارد مدار افزایش شد، چنانچه در روز پنج‌شنبه اونس به کانال ۱۳۴۰ و در روز جمعه به رقم هزار و ۳۵۱ دلار وارد شد تا روند افزایشی خود را تثبیت کند. با این وجود روز پنج شنبه حجم معاملات که با افزایش قابل توجهی نسبت به روزهای قبل خود مواجه شد، این سیگنال را به معامله‌گران مخابره کرد که روند ادامه دار در بازار معاملات آتی در هفته‌های پیش رو مثبت خواهد بود، روندی که حداقل تا قبل از نشست مجدد فدرال رزرو آمریکا به شرط آنکه اتفاق و خبر غیر منتظره‌ای رخ ندهد پایدار خواهد بود. این در شرایطی است که کارشناسان انتظار دارند این سیاست فدرال رزرو لااقل تا نشست سپتامبر ثابت بماند مگر آنکه با انتشار آمارهای جدید از اقتصاد ایالات متحده شاهد تغییر در سیاست این نهاد تاثیرگذار آمریکا باشیم.

از سوی دیگر نشست بانک مرکزی ژاپن هم روز گذشته برگزار شد؛ هرچند هنوز نتایجی از این نشست تا لحظه نگارش این گزارش منتشر نشده اما معامله‌گران بازار طلا در آسیا نشانه‌های مثبتی از آن را پیش بینی می‌کنند و معتقدند سیاست تزریق ۳۸تریلیون ینی محرک‌های پولی توسط دولت می‌تواند جان تازه‌ای به اقتصاد این کشور ببخشد. با این حال در بازار آسیا نیز، سرمایه‌گذاران انتظار دارند که بانک ژاپن با استناد به سیاست‌های تسهیل پولی مذکور روند رو به رشدی را در بازار طلای آسیا ایجاد کند؛ انتظاری که نهایتا منجر به افزایش ۲۲/ ۰ درصدی قیمت طلا در بازارهای آسیایی و رسیدن آن به هزار و ۳۴۴ دلار شده است.

رونق بازار آتی سکه در گرو شرایط پایدار

اما پیش بینی‌ها در بازار آتی سکه طلا همگام با پیش بینی‌های جهانی مثبت خواهد بود، در این راستا طبق مستندات موجود و تحلیل‌های «دنیای اقتصاد» و تجربه‌های موجود از ابتدای سال ۹۵ باید گفت طی این ماه‌ها بازار آتی سکه بیش از آنکه از دلار تبعیت کند از اونس تبعیت کرده است. از سوی دیگر با توجه به پیش‌بینی‌های جهانی درخصوص تثبیت نرخ بهره آمریکا تا دو ماه آینده باید گفت رونقی نسبی نصیب بازار طلا و همچنین بازارهای آتی و نقدی سکه خواهد شد و تثبیت این روند، برای بازار آتی سکه ایران به‌طور خاص روندی مثبت را پیش خواهد آورد، هرچند این ادعا در صورتی عملی خواهد بود که اتفاق غیر‌منتظره‌ای در سطح جهانی و داخلی رخ ندهد.

بیشترین تورم ماهانه در یک‌سال

آخرین آمارهای بانک مرکزی نشان می‌دهد که شاخص بهای تولیدکننده در تیرماه سال جاری به ۱/ ۲۲۰ رسیده است. این رقم نسبت به ماه قبل رشدی معادل ۹/ ۰ درصد ثبت کرده است. این رقم بیشترین رشد ماهانه طی یک‌سال اخیر بوده است. رشد ماهانه تورم تولیدکننده در خردادماه معادل ۳/ ۰ درصد بوده است. میانگین رشد ماهانه نیز در یک سال گذشته تنها ۲/ ۰ درصد گزارش شده است. با این آمار معلوم می‌شود که آمار تیرماه نسبتا در سطح بالاتری قرار دارد. تورم ماهانه رشد شاخص بهای تولیدکننده نسبت به ماه گذشته است. دیگر آمار که میزان تغییرات شاخص را نسبت به مدت مشابه سال قبل در نظر می‌گیرد، تورم نقطه‌به‌نقطه است. آمارها نشان می‌دهد که شاخص بهای تولیدکننده در تیرماه سال جاری نسبت به مدت مشابه سال قبل (تورم نقطه‌به‌نقطه) به ۷/ ۲ درصد رسیده است. تورم نقطه‌به‌نقطه در خردادماه سال جاری با ثبت رقم ۶/ ۱ درصد به کمترین میزان از ابتدای انتشار آن در ۲۵ سال گذشته رسیده بود. حال این رقم در تیرماه افزایش یافته است و از کف خود فاصله گرفته است. آمار دیگر بانک مرکزی نشان می‌دهد که روند نزولی تورم متوسط یا ۱۲ ماهه ادامه دارد. مطابق این آمارها میزان شاخص بهای مصرف‌کننده در ۱۲ ماه منتهی به تیرماه سال جاری نسبت به مدت مشابه سال قبل ۵/ ۳ درصد افزایش یافته است. تورم متوسط برای خردادماه معادل ۸/ ۳ درصد گزارش شده است. به‌نظر می‌رسد روند کاهشی تورم متوسط همچنان ادامه باشد و این ارقام حتی از ۳ درصد نیز کمتر شود.

اهمیت رصد تورم پیش نگر

شاخص بهای تولیدکننده (Producer Price Index) که به شکل اختصار به PPI مشهور است، یکی ازشاخص‌های قیمتی است که اطلاعاتی را درخصوص قیمت گروهی از کالاها و خدمات ارائه می‌کند. این شاخص میزان تغییر قیمت کالا و خدمات را که توسط تولیدکنندگان خرید و فروش می‌شود،‌ اندازه‌گیری می‌کند. از این رو، برای برخی از سرمایه‌گذاران، صاحبان صنایع و سیاست‌گذاران اقتصادی شامل اطلاعات مفیدی خواهد بود در ادبیات اقتصادی از این شاخص به‌عنوان یک شاخص پیش‌نگر (Leading Indicator) یاد می‌شود؛ به این معنی که هر افزایش یا کاهش قیمت در شاخص بهای تولیدکننده می‌تواند با یک وقفه زمانی در شاخص بهای مصرف‌کننده نیز مشاهده شود. از این رو از تغییرات شاخص بهای تولیدکننده به‌عنوان حسگر شاخص بهای مصرف‌کننده نیز نام‌گذاری می‌شود. البته تاثیرپذیری شاخص بهای مصرف‌کننده از شاخص بهای تولیدکننده با توجه به عوامل موثر در هر اقتصاد متفاوت است و جهت و اندازه آن باید در مطالعات اقتصادی مشخص شود. شاخص بهای تولیدکننده و مصرف‌کننده، دو نوع شاخص هستند که تغییرات قیمتی در مجموع کالاها و خدمات را محاسبه می‌کنند؛ اما این دو شاخص برخی تفاوت‌ها را دارد. به‌طور کلی همان‌طور که عنوان شد شاخص بهای تولیدکننده تنها قیمت کالا و خدمات خریداری شده توسط تولیدکنندگان را در نظر نمی‌گیرد، بلکه قیمت کالا و خدمات فروخته شده توسط این گروه را مدنظر قرار دارد. این در حالی است که شاخص بهای مصرف‌کننده قیمت کالا و خدمات فروخته شده در بازار مصرف‌کننده را در نظر می‌گیرد که این قیمت نیز هزینه‌های مربوط به حمل‌ونقل، انبارداری و سود را شامل می‌شود، حتی این امکان وجود دارد که وضع تعرفه‌ها در شاخص بهای مصرف‌کننده اثرگذار باشد. نکته دیگر آن است که کالاهای وارداتی به‌طور مستقیم در شاخص بهای تولیدکننده اثر نمی‌گذارد؛ مگر آنکه در آن ارزش افزوده‌ای ایجاد شود. این در حالی است که امکان دارد در بازار مصرف‌کننده سبد مورد نظر از کالاهای وارداتی نیز تشکیل شده باشد.

جزئیات شاخص بهای تولیدکننده

در گزارش شاخص بهای تولیدکننده که از سوی بانک مرکزی منتشر می‌شود، ۷۰۸ قلم کالا و خدمات تولیدی در هشت گروه اصلی و سه گروه اختصاصی تقسیم‌بندی شده است. در این تقسیم‌بندی، کالاها و خدمات تولیدی در سه دسته‌بندی «کشاورزی، جنگل‌داری و ماهیگیری» (در این گزارش این گروه را به اختصار کشاورزی می‌نامیم)، «ساخت (صنعت)» و «خدمات» قرار می‌گیرند. در گزارش شاخص بهای تولیدکننده، وزن هر یک از گروه‌ها اهمیت آن را در محاسبه شاخص بهای تولیدکننده مشخص می‌کند. در این محاسبات، ضریب اهمیت کل شاخص مساوی عدد ۱۰۰ قرار می‌گیرد. به‌عنوان مثال گروه ساخت یا صنعت با ضریب اهمیت ۵۲ واحد در حدود نیمی از وزن کل شاخص بهای تولیدکننده را تشکیل می‌دهد. علاوه‌بر این، در گزارش شاخص بهای تولیدکننده، گروه کشاورزی معادل ۱۷ درصد و کل خدمات نیز ۳۱ درصد از وزن کل را در اختیار دارند. بنابراین می‌توان عنوان کرد در مجموع حدود دوسوم وزن شاخص بهای تولیدی از کالاهای تولیدکننده و حدود یک‌سوم وزن کل شاخص را خدمات تشکیل می‌دهد. آخرین آمارها نشان می‌دهد که رشد قیمت گروه صنعت طی در تیرماه نسبت به ماه قبل معادل منفی ۴/ ۰درصد بوده است. تورم نقطه‌به‌نقطه صنعت نیز در تیرماه معادل منفی ۶/ ۱ درصد ثبت شده است. برخی از کارشناسان معتقدند که منفی بودن تورم بخش صنعت یکی از نشانه‌های باقی ماندن رکود در اقتصاد است. یکی دیگر از گروه‌های مهم کشاورزی است که در تیرماه نسبت به ماه قبل معادل ۲ درصد به آن افزوده شده است. تورم نقطه‌به‌نقطه نیز در این گروه معادل ۲ درصد ثبت شده است؛ اما در بخش خدمات روند تورمی نسبت به بخش کالایی بالاتر بوده است؛ به نحوی که نرخ تورم نقطه‌به‌نقطه بخش خدمات در تیرماه معادل ۲/ ۱۰ درصد گزارش شده است. بیشترین تورم نقطه‌به‌نقطه در بخش خدمات در گروه آموزش گزارش شده که سطح قیمت‌های این گروه نسبت به مدت مشابه سال قبل ۱/ ۲۱ درصد رشد کرده است. هر چند که رشد ماهانه گروه آموزش تنها ۵/ ۰ درصد بوده است. در بین گروه‌ها بیشترین رشد ماهانه به گروه بهداشت اختصاص یافته که قیمت‌های این گروه طی یک ماه ۱/ ۶ درصد افزایش یافته است.

به گزارش «دنیای اقتصاد» روز چهارشنبه حجم معاملات آتی سکه حدود ۸ هزار و ۶۰۰ واحد بود اما بعد از نشست فدرال رزرو و با رشد قیمت طلای جهانی، روز پنج‌شنبه شاهد معامله ۱۴ هزار و ۶۰۰ واحدی سکه آتی در بورس کالا بودیم که نشان داد این بازار نیز به تصمیم فدرال رزرو واکنش مناسب نشان داده است که این موضوع می‌تواند حکایت از آغاز خوش بینی بازار آتی در هفته‌های پیش رو داشته باشد.

خوش‌بینی‌ها بعد از نشست فدرال رزرو در شرایطی است که هفته گذشته یکی از کم‌جان‌ترین هفته‌های معاملاتی را در تالار آتی بورس کالا شاهد بودیم به‌طوری که حجم معاملات در این هفته ۵۰ هزار و ۹۷۰ معامله بود. این در حالی است که در ۵ هفته پیش از آن حجم معاملات در برخی هفته‌ها از ۱۰۰ هزار معامله نیز گذشته است. با این حال روزهای پیش رو برای بازار سکه آتی به گمان قوی و طبق شواهد موجود روندی افزایشی خواهد بود، در واقع هفته گذشته را می‌توان هفته‌ای کاهشی در حجم معاملات سکه آتی دانست، به‌طوری که معامله‌گران لقب «هفته کم حجم و کم نوسان» را به شرایط این‌چنینی بازار داده‌اند که این موضوع به تبعیت از بازار جهانی طلا رخ داد. در این بین قیمت اونس طلا نیز طی هفته گذشته برخلاف روند آخرین روزهای هفته، در وضعیت کاهشی قرار داشت که گفته می‌شود دلیل اصلی آن انتظار برای نشست فدرال رزرو آمریکا بود اما از روز چهارشنبه با تثبیت نرخ بهره در این نشست طلای جهانی روند افزایشی به خود گرفت و از هزار و ۳۲۰ دلار تا بیش از هزار و ۳۵۰ دلار افزایش یافت که همان‌طور که اشاره شد این موضوع روی بازار آتی اثر ۷۰ درصدی بر جای گذاشت ضمن آنکه انتظار رشد قیمت‌ها و حجم معاملات را در هفته جاری تقویت کرد. به عقیده کارشناسان با این اوضاع نه تنها در هفته جاری که در هفته‌های پیش رو می‌توان انتظار داشت بازار آتی با روند رو به رونقی از بعد حجم معاملات و قیمت‌ها روبه‌رو‌ شود.

ریزنمرات بازار آتی در هفته‌ای که گذشت

در این بین در روزهای ابتدایی هفته گذشته، معاملات در سررسید اردیبهشت با نرخ یک میلیون و ۱۵۰ هزار تومان شروع به کار کرد و این روند با نوسان بسیار کم تا روز سه شنبه ادامه داشت، در ساعت‌های انتهایی روز چهارشنبه و همزمان با تصمیم فدرال رزرو برای ثابت نگه داشتن نرخ بهره، قیمت‌ها در سررسید اردیبهشت به یک میلیون و ۱۶۰ هزار تومان رسید و در روز پنج شنبه با جنبش قابل توجه و تاثیر کامل از روند افزایشی اونس جهانی به رقم یک میلیون و ۱۷۸ هزار تومان رسید؛ رقمی که نسبت به هفته ماقبل خود ۸ هزار تومان افزایش را نشان می‌دهد.

با اینکه اونس طی هفته گذشته در بازه ۱۳۱۸ تا ۱۳۳۱ دلار نوسان داشت ولی در روز چهارشنبه که مقارن با نشست ماهانه فدرال رزرو بود اونس نیز وارد مدار افزایش شد، چنانچه در روز پنج‌شنبه اونس به کانال ۱۳۴۰ و در روز جمعه به رقم هزار و ۳۵۱ دلار وارد شد تا روند افزایشی خود را تثبیت کند. با این وجود روز پنج شنبه حجم معاملات که با افزایش قابل توجهی نسبت به روزهای قبل خود مواجه شد، این سیگنال را به معامله‌گران مخابره کرد که روند ادامه دار در بازار معاملات آتی در هفته‌های پیش رو مثبت خواهد بود، روندی که حداقل تا قبل از نشست مجدد فدرال رزرو آمریکا به شرط آنکه اتفاق و خبر غیر منتظره‌ای رخ ندهد پایدار خواهد بود. این در شرایطی است که کارشناسان انتظار دارند این سیاست فدرال رزرو لااقل تا نشست سپتامبر ثابت بماند مگر آنکه با انتشار آمارهای جدید از اقتصاد ایالات متحده شاهد تغییر در سیاست این نهاد تاثیرگذار آمریکا باشیم.

از سوی دیگر نشست بانک مرکزی ژاپن هم روز گذشته برگزار شد؛ هرچند هنوز نتایجی از این نشست تا لحظه نگارش این گزارش منتشر نشده اما معامله‌گران بازار طلا در آسیا نشانه‌های مثبتی از آن را پیش بینی می‌کنند و معتقدند سیاست تزریق ۳۸تریلیون ینی محرک‌های پولی توسط دولت می‌تواند جان تازه‌ای به اقتصاد این کشور ببخشد. با این حال در بازار آسیا نیز، سرمایه‌گذاران انتظار دارند که بانک ژاپن با استناد به سیاست‌های تسهیل پولی مذکور روند رو به رشدی را در بازار طلای آسیا ایجاد کند؛ انتظاری که نهایتا منجر به افزایش ۲۲/ ۰ درصدی قیمت طلا در بازارهای آسیایی و رسیدن آن به هزار و ۳۴۴ دلار شده است.

رونق بازار آتی سکه در گرو شرایط پایدار

اما پیش بینی‌ها در بازار آتی سکه طلا همگام با پیش بینی‌های جهانی مثبت خواهد بود، در این راستا طبق مستندات موجود و تحلیل‌های «دنیای اقتصاد» و تجربه‌های موجود از ابتدای سال ۹۵ باید گفت طی این ماه‌ها بازار آتی سکه بیش از آنکه از دلار تبعیت کند از اونس تبعیت کرده است. از سوی دیگر با توجه به پیش‌بینی‌های جهانی درخصوص تثبیت نرخ بهره آمریکا تا دو ماه آینده باید گفت رونقی نسبی نصیب بازار طلا و همچنین بازارهای آتی و نقدی سکه خواهد شد و تثبیت این روند، برای بازار آتی سکه ایران به‌طور خاص روندی مثبت را پیش خواهد آورد، هرچند این ادعا در صورتی عملی خواهد بود که اتفاق غیر‌منتظره‌ای در سطح جهانی و داخلی رخ ندهد.

گروه بورس – فاطمه اسماعیلی: با نگاهی به وضعیت ۳۲۱ نماد حاضر در تابلوی معاملات بورس از منظر نسبت متوسط قیمت بر در‌آمد (P/ E) می‌توان دریافت در حال حاضر این نسبت در ۲۰۶ نماد معاملاتی، بالای ۷ (متوسطP/ E بازار در شرایط کنونی نیز معادل ۷ است) است. موضوعی که حکایت از افزایش انتظارات سهامداران به دنبال خوش‌بینی‌های موجود در بازار سهام دارد. انتظاراتی که موجب شده سهامداران امید بیشتری نسبت به رشد سودآوری شرکت‌هایشان داشته باشند. نکته قابل توجه این است که در این میان لزوما توجهی به کیفیت سودهای کسب شده وجود ندارد به‌طوری که در بسیاری موارد افزایش سودآوری عمدتا از طریق فعالیت‌های غیرعملیاتی همچون فروش دارایی‌ها و سود حاصل از سرمایه‌گذاری و سایر فعالیت‌های غیرعملیاتی به‌دست آمده است. نسبت قیمت به درآمد (P/ E) یکی از متغیرهای مهم و تاثیرگذار بر قیمت‌گذاری سهام شرکت‌های فعال بازار سهام به شمار می‌رود که بیانگر بازده مورد انتظار از خرید سهام شرکت است. این نسبت که به‌عنوان حلقه واصله میان قیمت و سود هر سهم به شمار می‌رود، یکی از متغیرهایی است که همواره مورد توجه سهامداران قرار دارد. به عبارتی دیگر یکی از پربسامدترین اشتباهاتی که سرمایه‌گذاران غیرحرفه‌ای مرتکب می‌شوند، خرید سهام صرفا به اتکای P/ E بالا یا پایین است. این در حالی است که ارزشیابی سهام تنها با تکیه بر شاخص‌های ساده‌ای همانند P/ E ساده‌انگارانه و نادرست است چرا که تحلیلگران و کارشناسان بازار سهام تحلیل‌های متفاوتی از افزایش یا کاهش این نسبت ارائه می‌کنند. برخی بر این اعتقادند که هر چه نسبت قیمت به درآمد سهام شرکت بیشتر باشد، بازده مورد انتظار از خرید سهام آن کمتر خواهد بود و نمی‌توان انتظار کسب سود از سرمایه‌گذاری‌های خود داشته باشند و برخی نظری عکس دارند.

بر این اساس هر چند محاسبه P/ E بسیار ساده است اما تفسیر آن عملا دشوار به‌نظر می‌رسد به‌طوری که در شرایطی این نسبت بسیار گویا و در زمان‌های دیگر کاملا بی‌معنا جلوه می‌کند. این در حالی است که غالب سرمایه‌گذاران این اصطلاح را نادرست به کار می‌گیرند و در تصمیماتشان بیش از حد لازم به آن وزن می‌دهند. به لحاظ نظری، P/ E یک سهم به ما می‌گوید که سرمایه‌گذاران چند ریال حاضرند به ازای هر ریال سود یک شرکت پرداخت کنند. به همین جهت به آن ضریب سهام نیز گفته می‌شود. به عبارت دیگر اگر P/ E یک سهم ۲۰ باشد به این معنی است که سرمایه‌گذاران حاضرند ۲۰ ریال برای هر ریال از سود این سهم (که شرکت تولید می‌کند) بپردازند. با این وجود باید توجه داشت نمی‌توان P/ E‌های دو شرکت کاملا متفاوت را مقایسه کرد.

با بررسی ارزش بازاری و نسبت قیمت به درآمد ۳۲۱ شرکت موجود در بورس تهران در آخرین روز معاملاتی تیرماه ۹۵ می‌توان این‌گونه استنباط کرد که در حال حاضر و پس از انتشار قسمتی از گزارش‌های سه ماهه شرکت‌ها، از میان ۳۶ صنعت فعال در بورس نسبت پی بر ‌ای ۱۴ صنعت با کاهش و ۲۲ صنعت نیز با افزایش این نسبت همراه شده‌است. بر این اساس از میان ۲۲ صنعتی که نسبت پی بر ‌ای آنها افزایش یافته، گروه قند و شکر با رشد ۱۷۴ درصدی در جایگاه اول قرار گرفته است و بعد از آن صنعت خودرو و ساخت قطعات افزایش حدود ۱۷۲ درصدی نسبت پی بر ‌ای را تجربه کرده است. این در حالی است که صنایعی همچون کاشی و سرامیک، منسوجات و حمل‌و‌نقل، انبارداری و ارتباطات در ردیف‌های نخست جدول رتبه‌بندی صنایع از نظر کاهش نسبت پی بر ‌ای قرار گرفته‌اند.

بیشترین P/ E بازار در دست خودرویی‌ها

براساس آخرین قیمت‌های موجود برای سهام در پایان تیرماه سال ۹۵، بیشترین نسبت قیمت بر درآمد (P/ E) مربوط به یکی از شرکت‌های فعال در حوزه خودرو و ساخت قطعات است. به‌طوری‌که سهام فنرسازی خزر با برآورد سود یک ریالی نسبت قیمت به درآمد ۲۳۲۲ واحدی را به خود اختصاص داده تا از این منظر جایگاه اول بیشترین پی بر ‌ای را در اختیار خود داشته باشد. رتبه دوم نیز به سهام سرمایه‌گذاری نیرو تعلق دارد و نسبت پی بر ‌ای آن با سود پیش‌بینی شده یک ریالی برای سال مالی ۹۵ رقم ۱۲۷۴ واحد است و پس از آن سهام سایپا شیشه با نسبت ۱۲۷۱/ ۵۰ واحدی بیشترین رقم پی بر ‌ای را از آن خود کرده است. در مجموع در حال حاضر تعداد ۲۱ نماد با نسبت پی بر ‌ای بالای صد واحد در تابلوی بورس مورد معامله قرار می‌گیرند و ۱۲۵ نماد با نسبت پی بر‌ای دو رقمی و بالاتر از ۱۰ واحد در بازار سهام وجود دارند. همچنین طبق آمارهای موجود، بیش از ۱۴۹ نماد معاملاتی در بازار دارای پی بر ‌ای مثبت و زیر ۱۰ واحد هستند.

یکی دیگر از موارد مورد بررسی در این گزارش میزان سهام شناور شرکت‌ها است. سهام شناور آزاد بخشی از سهام یک شرکت است که در بازار قابل معامله بوده و با اهداف مدیریتی توسط سهامداران کنترل‌کننده نگهداری نمی‌شود. عرضه و تقاضای این بخش از سهام به واسطه دخالت در فرآیند عرضه و تقاضای روزانه، قیمت را تعیین می‌کند و قابلیت نقدشوندگی سهام را فراهم می‌کند. بر‌اساس اطلاعات موجود، بیشترین میزان سهام شناور آزاد به بانک خاورمیانه با داشتن ۸۴ درصد سهام شناور اختصاص یافته است و پس از آن سه شرکت قند ثابت با ۷۱ درصد، فرآورده‌های نسوز آذر با ۷۰ درصد و سرمایه‌گذاری آذربایجان با ۶۶‌درصد سهام شناور، بالاترین حجم سهام شناوری را در این بازار دارا هستند. سیمانی‌های بورس نیز پایین‌ترین سهام شناوری (زیر یک درصد) را دارا هستند.

نگاهی به وضعیت ۴ صنعت مهم

خودرویی‌ها: گروه خودرو و ساخت قطعات یکی از گروه‌های بزرگ و فعال بازار سهام است که با داشتن نقش لیدری، در جهت‌گیری و حرکت بازار نقشی مهم و بسیار تاثیر گذار دارد. ارزش این گروه ۱۶۹,۵۴۷ میلیارد ریال است که ۵ درصد از بازار کل را در اختیار دارد. گروه خودرو و ساخت قطعات ۹۳ میلیون و ۶۲ هزار برگ سهم در بازار دارد و ۳۱شرکت در این گروه مشغول به فعالیت هستند.

۷۷ درصد این گروه متعلق به ۵ شرکت است که به ترتیب شامل شرکت‌های سایپا (خساپا)، ایران خودرو (خودرو)، پارس‌ خودرو (خپارس)، زامیاد (خزامیا) و گروه‌ بهمن‌ (خبهمن) می‌شود. بزرگ‌ترین‌ شرکت در این گروه سایپا است که ۴۲درصد سهام گروه را در اختیار داشته و بیشترین ارزش را از آن خود کرده است. پس از سایپا نیز شرکت ایران خودرو ۱۶ درصد از سهام گروه را دارا است. بر این اساس شاید بتوان این طور برداشت کرد که شرکت‌های سایپا و ایران خودرو لیدرهای این گروه هستند و بیشترین تعداد معاملات در این گروه را در اختیار دارند. این دو شرکت نه تنها در گروه خود لیدر هستند بلکه از لیدرهای مهم و تاثیر گذار بازار نیز بوده که وضعیت معاملات آنان در کل بازار تاثیر قابل توجهی دارد.

در مجموع از میان ۳۱ شرکت حاضر در گروه «خودرو و ساخت قطعات» ۳ شرکت در گزارش منتهی به ۳۱ تیرماه سال جاری زیان شناسایی کرده‌اند که به ترتیب شامل سایپا دیزل، ایران‌خودرو دیزل و سایپا آذین می‌شود. ۱۱ شرکت در این گروه نسبت قیمت به درآمد زیر ۱۰ داشته است. در مجموع بالاترین P/ E این گروه را فنرسازی زر با برآورد سود یک ریالی، معادل۲۳۲۲ به خود اختصاص داده است. در عین حال ۸ شرکت حاضر در این گروه وضعیت خوبی در سودآوری داشته و نسبت سود به دارایی خود را بالای ۱۰درصد شناسایی کرده‌اند و بزرگ‌ترین زیان‌سازی به نسبت دارایی در این گروه مربوط به دو شرکت سایپا دیزل‌، ایران خودرو دیزل است که بالای ۵۰درصد از دارایی خود را زیان ساخته‌اند.

خاکستری‌های بورس: گروه سیمان، آهک و گچ نیز همچون گروه خودرو ۳۱ شرکت را در خود جای داده است. ارزش این گروه ۵۳,۵۰۱ میلیارد ریال است و با داشتن ۲۵ میلیون و ۹۷۷ هزار برگه سهم، ۲ درصد از بازار را در اختیار گرفته است. سیمان فارس و خوزستان بزرگ‌ترین شرکت حاضر در این گروه است که با دارا بودن ۲۲ درصد از سهام گروه بیشترین ارزش بازاری گروه سیمان، آهک و گچ یعنی ۷,۶۰۵ میلیارد ریال را از آن خود کرده است. از میان ۳۱ شرکت حاضر در گروه سیمان، آهک و گچ، ۳ شرکت در گزارش منتهی به ۳۱ تیرماه سال جاری خود زیان شناسایی کرده‌اند که شامل سیمان کردستان، سیمان شرق و سیمان دورود می‌شود و در مقابل سیمان بهبهان به ازای هر سهم خود بیشترین میزان سود را پیش‌بینی کرده است. همچنین ۱۴ شرکت حاضر در این گروه نسبت قیمت به درآمد دو رقمی داشته‌اند که بیشترین میزان P/ E به میزان ۸۷ واحد به شرکت سیمان آرتا اردبیل اختصاص دارد. بزرگ‌ترین زیان‌سازی به نسبت دارایی در این گروه نیز مربوط به سیمان دورود مربوط می‌شود که ۳۷درصد از دارایی خود را زیان کرده است.

شیمیایی‌ها: در گروه محصولات شیمیایی ۲۹‌شرکت قرار گرفته‌اند و ارزش این گروه بیش از ۷۰۷ میلیارد ریال است. در عین حال شرکت‌های حاضر در این گروه ۱۹۷ میلیون و ۳۹۶ هزار برگ سهم در بازار دارند. بزرگ‌ترین شرکت در این صنایع پتروشیمی خلیج‌فارس است که ۲۵ درصد گروه را در اختیار دارد و در مجموع نیز بیشترین ارزش بازار را به میزان ۲۵۰ میلیارد و ۰۰۷ میلیون ریال در میان ۳۲۱ شرکت موجود از آن خود کرده است. بیشترین میزان P/ E این گروه نیز به شرکت پارس پامچال به میزان ۷۷۴ واحد تعلق گرفته است.

همچنین از میان ۲۹ شرکت حاضر در گروه محصولات شیمیایی، ۴ شرکت در گزارش منتهی به ۳۱ تیرماه سال جاری خود زیان شناسایی کرده‌اند که شامل پلی اکریل، پتروشیمی فارابی، مواد الیاف مصنوعی و بین‌المللی محصولات پارس می‌شود و در مقابل گلتاش به ازای هر سهم خود بیشترین میزان سود را پیش‌بینی کرده است. بزرگ‌ترین سود‌سازی به نسبت دارایی در این گروه نیز به سه شرکت پتروشیمی شازند، لعابیران و صنایع پتروشیمی کرمانشاه مربوط است که بالای ۲۰درصد از دارایی‌های خود را سود ساخته‌اند و در مقابل پلی‌اکریل بزرگ‌ترین زیان‌سازی به نسبت دارایی در این گروه را به میزان ۵۵ درصد از آن خود کرده است.

مواد و محصولات دارویی: دارویی‌ها با دارا بودن ۲۷ شرکت و ۱۴ میلیون و ۳۲۷ هزار سهم در بازار سهام ایران، ارزشی برابر ۱۲۳ میلیارد و ۳۴۸‌میلیون ریال به خود اختصاص داده‌اند. داروسازی زهراوی بزرگ‌ترین عضو این گروه بوده و ۲۰ درصد از سهام گروه دارویی را از آن خود کرده است و سرمایه‌گذاری دارویی تامین نیز با ارزشی برابر ۲۰ میلیارد ریال بیشترین میزان ارزش بازار در گروه مواد و محصولات دارویی را به خود اختصاص داده است. در میان ۲۷ شرکت حاضر در گروه مواد و محصولات دارویی، هیچ شرکتی در گزارش منتهی به ۳۱ تیرماه سال ۹۵ خود زیان شناسایی نکرده‌ و بیشترین میزان سود نیز به مواد اولیه داروپخش تعلق دارد که به ازای هر سهم خود ۳۴۹۴ ریال سود پیش‌بینی کرده است. کمترین میزان سود نیز به میزان ۶۲ ریال به ازای هر سهم به پیش‌بینی شرکت داروسازی کوثر مربوط می‌شود. تنها ۴ شرکت حاضر در این گروه نسبت قیمت به درآمد دو رقمی داشته‌اند که بیشترین میزان P/ E به میزان ۸۰ واحد از آن شرکت داروسازی روز دارو بوده و کیمیدارو کمترین میزان P/ E گروه را به میزان ۵ واحد از آن خود کرده است. همچنین کمترین میزان سودسازی به نسبت دارایی در این گروه نیز مربوط به داروسازی داملران مربوط می‌شود که نزدیک به ۱۰درصد از دارایی خود را سود ساخته‌ است.