گزارش بازارامروزسه شنبه ۱۴ اسفند ۱۴۰۳

ترکش های تلخ تغییر !

بازار امروز امیدوار بود و کمی زود با رنج های مثبت آغاز کرد ولی خیلی نگذشت که عرضه ها دامن او را گرفت و شایعات مختلف از اهرمی ها بگیر تا موارد یگر او را زمین گیرکرد و در نیم ساعت اخر کودتای فروشندگان علیه خریداران اول وقت به پیروزی رسید تا شرایط سختی را برای آغاز فردا داشته  باشیم . البته  به نظر فرایند اصلاح بازار تا حدودی تکمیل شده و فردا شاید شدت منفی به این میزان نباشد ولی در هر صورت امروز مثبت به منفی و فشار فروش بالایی را تجربه کردیم که انتظارش را نداشتیم … البته این روزها مشکلات بازار بعد از رفتن همتی یکی یکی بزرگ و بیشتر به چشم می آید یکی از نرخ اخزای ۳۵% صحبت میکند ان یکی از سرکوب دوباره نیما و تازه کم کم مصائب و مشکلات بازار بیشتر دیده می شود …

و اما بازار …

امروز بازار را در حالی پیش بردیم که هنوز لباس قرمز بر تن داشت و با ابروهایی گره خورده و گیس های افتاده، با چهره ای کلافه به مانیتور نگاه می‌کرد اما کم کم به نظر بازار از شوک استیضاح همتی بیرون می‌آید و امروز نشانه‌های آن را کم و بیش در بازار شاهد بودیم البته شوک وارد شده هنوز آثار خود را در بازار دارد و بسیاری بر این عقیده‌اند به این زودی‌ها از این موضوع خارج نمی‌شویم اما تلاش‌ها برای نجات بازار همچنان ادامه دارد بسیار جالب است که در فضای فعلی و یا احتمالاً این را می‌توان به بحران‌های بعدی هم بسط و گسترش داد که سریعا نمادها خود را در چهار دسته تقسیم می‌کنند. رفتار این چهار دسته متفاوت‌ از هم پیش می‌رود دسته اول که امروز و تا حدودی دیروز تمام نگاه‌ها به آنها بود و لیدری بازار را بر عهده داشتند نمادهای مهم و موثر بازار بوده که عمدتاً شرکت‌های بزرگ بازار بوده و شرایط بنیادی نسبتاً منطقی را دنبال می‌کنند سه لیدر اصلی به ترتیب ایران خودرو بانک ملت و شتران بودند و به دنبال آنها نمادهایی مانند فولاد فملی شپنا شستا سایپا فارس غدیر و برخی نمادهای بزرگ دیگر حرکت می‌کردند که نشان می‌دهد بخش بزرگی از جریان پول در بازار در این شرکت‌ها گردش دارد . البته این موضوع مورد گلایه بسیاری هم هست که چرا همه چیز در این نماد ها خلاصه شده ولی ببینید وقتی بازار با ریسک‌های متعدد دست و پنجه نرم می‌کند جریان‌های پولی بزرگ که نمی‌توانند از بازار دور باشند ترجیح می‌دهند نقد شونده بودن را به یک آیتم مهم تبدیل کرده و سراغ لیدرهایی بروند که ورود و خروج از آنها راحت و آسان‌تر باشد و البته ۲ مقوله دیگر را نیز به دنبال خود دارد مقوله اول این است که شرایط بنیادی نسبتا مستحکم و خوبی داشته و دوم اینکه اکثر صندوق‌ها و نهادها نیز به دنبال همین گروه هستند این گروه معمولاً لیدرهای اصلی بازار بوده که می‌توانند با نفس گرم خود حرکات در بازار را به پیش و یا به عقب برانند

نکته بسیار مهم این است که وقتی نهاد کمک کننده به بازار و بازار سازهای غیر رسمی هم می‌خواهند فضا را تغییر دهند به نظر تکیه بر این نمادها اجتناب ناپذیر است که هم جریان پولی و هم جریان خبری باید دست به دست هم داده و این فضا را رقم بزند اما دسته دوم دسته‌ای هستند که قابلیت تبدیل شدن به نمادهای قوی و محکم را دارند و عمدتاً یک خصوصیت مشترک قوی در آنها هست که شرایط بنیادی خوبی داشته و از نظر سود و زیانی و یا خبرهای مثبت و یا چشم انداز سود آتی به راحتی می‌توانند بازار را به خود جلب کنند این دسته از نمادها نیز درست بعد از دسته اول سریعا به مرز تعادل رسیده از جو منفی فاصله می‌گیرند که امروز شاهد طیف وسیعی از این نمادها در بازار بودیم بخش بزرگی از نمادهای بازار که شاید بیش از ۱۵۰ نماد باشد در این دسته قرار دارند که با توجه به فضای گزارش‌های رسیده احتمالا منفی آنچنانی را تجربه نمی‌کنند اما یک نکته مهم وجود دارد شاید در تلاطمات منفی افت قیمت آنچنانی سراغ آنها نیاید اما آنها همیشه پیشخوان دوم جریان پول هستند به واقع جریان پول ترجیح می‌دهد ابتدا راهی نمادهای گروه اول شود و سپس سراغ دسته دوم بیاید چه در حقیقی‌ها و چه در صندوق‌ها این موضوع دیده می‌شود که تقاضای آنها برای این دسته دوم هست ولی کم هست و این دسته اتفاقاً در یک بازار خوب و قوی و محکم بازدهی‌های بسیار خوبی را ثبت می‌کنند…

اما دسته سوم دسته کتک خورهای ملس بازار اند که در ایامی نه چندان دور خوراک پروژه بازی برخی جریانات پولی بوده و حالا همه از آن‌ها دور شدند نمادهایی که پی به‌ای بالایی دارند جریان‌های خبری خاصی روی آنها سوار نیست اما قدیم جریان‌های پولی به واسطه پروژه بازی روی آنها حرکت می‌کرد اما حالا خبری از آن جریان پول هم نیست صف  فروش این بخش از نمادها ممکن است حتی چند روز بعد از برگشت بازار هم باقی بماند به واقع اکثر کسانی که طی این مدت از روند بازار گلایه داشتند و یا فضای بازدهی متوسط بازار را هم نتوانستند تجربه کنند گیر این دسته از نمادها بودند که شاید قدیم برای خود برو و بیایی داشته و دلبری می‌کردند اما در فضای امروز جریان پول حاضر نیست خیلی برای آنها هزینه کند که حتماً در یک مطلب جداگانه در مورد این فضا و این تغییر فاز صحبت خواهیم کرد …  و البته سهامداران باید این موضوع را درک کنند که نشستن پای نمادهایی که شرایط بنیادی خوبی نداشته و فضای مثبت و جریان قوی چشم انداز سود را نشان نمی‌دهد این مصائب را دارد که در روزهای مثبت از سرعت رشد نمادهای بزرگ عقب می‌ماند و در روزهای منفی ولین گروهی هستند که سر صف آنها را به چوب بسته و فلک می‌کنند …

و اما دسته چهارم و امان از دسته چهارم که نصف فتنه های بازار سر آنهاست  …  این دسته تقریباً کمتر از ۱۰ نماد خلاصه می‌شود و آن هم گروه مرگ است یعنی گروه صندوق‌های اهرمی گروهی که خود به لیدرهای بازار تبدیل شده‌اند و حرکت آنها حرکات بازار را شکل می‌دهد و از سوی دیگر با منابعی که در اختیار دارند به بازیگران بازار نیز تبدیل شده که می‌توانند در جهت دهی به بازار نقش آفرینی کنند این گروه با بزرگ شدن خود پارادایم‌های زیادی را در بازار تغییر داده  و الگوهای قبلی را تغییر شکل داده اند .  به طوری که جریان پول بسیاری دی ترید ها که در نماد های کوچک و بزرگ حرکت میکرد ، امروز سر از صندوق‌های اهرمی درآورد و در آنجا خانه کرده است فعلاً با خوب و بد این ماجرا کاری نداریم بحث ما امروز چیز دیگریست به نظر در شرایط فعلی و با توجه به اهرمی که این صندوق‌ها دارند آنها معمولا در این فضا اولین گروه‌هایی هستند که صف می‌شوند و آخرین گروه‌هایی هستند که در بحران‌ها و ریزش‌های منفی صف فروش آنها جمع و جور می‌شود به نظر حکایت آنها حکایت خربزه و لرز است که هر که پای سودهای این گروه می‌نشیند باید ریسک‌های آن را نیز تحمل کند و این نکته مهمی برای همه است نقش صندوق‌های اهرمی در جهت دهی به بازار طی این مدت نقش عجیب و پررنگی شده که برخی آن را خطرناک و برخی دیگر مفید می‌دانند اما هر آنچه هست به نظر در فضای فعلی این صندوق‌ها با مانور خود بخشی از جریان پول سفته باز و پرریسک بازار را جذب کرده و حرکت می‌کنند

هدف از گفتن این چهار دسته این بود که در طبقه‌بندی و تقسیم بندی بازار بیشتر فضا را بشناسیم و بدانیم در مواجهه با هر ریسکی چه اتفاقاتی در انتظار ماست اگر دیدگاه کوتاه مدتی دارید و شاید پرریسک اگر هستید صندوق‌های اهرمی یا کمی کم ریسک تر هستید سهم‌های لیدر گروه اول و به همین ترتیب می‌توان ترکیبی از این گروه‌ها را در مقاطع مختلف با خود بررسی کرد و در نهایت در اتفاق و ریسک اخیر به نظر از هفته بعد یعنی روز شنبه یا احتمالاً نیمه دوم فردا اولین علائم و نشانه‌های اتمام موقت این بحران به بازار رسیده و می‌توان نشانه‌های آن را در چهره معاملات دید .امیدواریم البته … نیمه دوم  بازار امروز نشان میداد فردا هم  روز سختی داریم …

اما بازار سرمایه پس از این ضربه و بحران چه شرایطی را دارد و چه شرایطی را خواهد داشت؟! برای این موضوع باید با سه دیدگاه به بازار نگاه کرد دیدگاه اول دیدگاه کوتاه مدت است که خروج از بحران را پیش بینی می‌کند و به نظر چهارشنبه سوت پایان این بحران برای بازار به صدا در می‌آید دیدگاه بعد دیدگاه میان مدت است که فکر می‌کنیم به واسطه اتفاقات و تحولات و همچنین فضای به وجود آمده ما یک رشد نرم و آهسته از هفته بعد تا احتمالاً انتهای فروردین را خواهیم داشت بازار سعی می‌کند خود را در این مدت کمی بالا بکشد و شرایط بهتری را رقم بزند و خیلیی‌ها معتقدند دوباره در این ۱۴ روز کاری تا پایان تعطیلات فروردین ما قابلیت لمس اعداد نزدیک به ۳ میلیون را خواهیم داشت ولی نه  با  سرعت قوی و بالا اما در مورد بازه ادامه این وضعیت و نگاه بلند مدت‌تر نمی‌توان فعلاً چیزی گفت دیروز هم عرض کردیم راهبرد و استراتژی‌های دولت و همچنین فضای متفاوت استراتژی‌های دولت و وزیر معرفی شده اقتصاد می‌تواند فضا را تا حدودی روشن کند به واقع اگر دست فرمان عقلانیت کار را به دست گرفته و شاهد اتفاقات مثبت و خوب باشیم بازار خیلی زود فراموش خواهد کرد که استیضاح همتی چه بوده و چه شده اما به واقع اگر این فضا نتواند به مانند قبل ادامه پیدا کند و جریان‌های رانت پذیر و رانتخوار فرمان را به دست گرفته و مسیر را پیش ببرند و از سوی دیگر شاهد ریسک‌های متفاوت و متعدد روی سر بازار باشیم به نظر بازار سرمایه دوباره نه اینکه بازدهی ندهد و سودی نداشته باشد خیر اما کار در او دشوار و بازنده احتمالی مقایسه با بقیه بازارها خواهد شد مگر ریسک های بزرگ و اهرم های سنگین بزنید

و اما حرف آخر … شک نکنید که بازار سرمایه در یک بستر امن و آرام و در یک بازه زمانی بلند مدت می‌تواند اگر چشم انداز خوبی را ترسیم کند بازدهی‌های عالی را نیز به سهامداران بدهد و جریان پول را نیز جذب نماید چرا این موارد را مطرح می‌کنیم معتقدیم اگر قرار است چنین الگویی پیاده شود نظام حاکم و سیاستگذار باید تکلیف خود را در سه بزنگاه حساس که پیش روی اوست مشخص کند معتقدیم این سه بزنگاه و این سه اتفاق تقریباً همان چیزی است که همتی در روز استیضاح بیان کرده گفت کشور گروگان سه دسته افراد شده یعنی کاسبان تحریم رانتخواران و قاچاقچیان و به نظر بخش عمده‌ای از منابع این کشور به جیب این سه دسته محدود رفته و تا وقتی جریان پول در دست آنها قرار دارد آنها تعیین کننده مسیر بازارها هستند . بارها و بارها در مورد این سه بزنگاه حساس صحبت کرده‌ایم ولی قطعاً تعیین تکلیف مذاکرات و جریان‌های سیاسی و پرونده هسته‌ای است که با آغاز سال جدید و از انتهای اردیبهشت لحظات ویژه و متفاوتی را تجربه خواهد کرد دومی قطعاً موضوع انرژی و ناترازی‌هاست که به خصوص در سه حوزه بنزین گازوئیل و برق باید تعیین و تکلیف صورت گیرد و سومی هم سیستم نظام ارزی است که دولت باید تکلیف خود را در این حوزه نیز مشخص کرده و پیش برود اما اگر به اتفاقات این چند هفته نگاه کنیم مشخص می‌شود در هر سه حوزه حاکمیت تصمیمات خود را انگار گرفته و رفتن ظریف و استیضاح همتی و خبرهای احتمالی دیگر نشان می‌دهد درست به مانند دست فرمان‌های قبلی قرار است در این مسیر بی فایده  پیش برویم

ببینید این صحبت جدی ماست و روی صحبت ما با اهالی بازار …  ما تحلیلگر سیاسی نیستیم که فضاهای بحث‌های سیاسی را دنبال کنیم ما فعالان اقتصادی هستیم که باید منافع خود را در دل این تلاطم‌ها تشخیص داده و دنبال نماییم بحث سیاسی هم با کسی نداریم ما اگر قرار باشد زیر آوار ریسک‌های سیاسی و بمباران خبرهای منفی قرار داشته باشیم، ریسک نوسانات عجیب بازار سرمایه را بپذیریم جلوی چشممان نرخ ارز و بازارهای موازی بدون افسار حرکت کرده و شیهه بکشند از آن طرف برق کارخانجات و گاز آنها قطع باشد و دلار آنها را نیز با قیمت پایین دریافت کنند باید کمی به عقلمان شک کنیم که در این فضا در بازار سرمایه بمانیم و کار کنیم این را بی تعارف و بدون هیچ سانسوری می‌گوییم که تا به امروز حاکمیت و سیستم تصمیم گیری دولت فعلی ژست عقلانیت را گرفته اما تصمیمات او ناقض است و به سمت عقلانیت حرکت نکرده است … در تایید این موضوع این را بیان کنیم که پزشکیان این سوال را از خود بکند که اگر همین امروز انتخابات برگزار شود چه سرنوشتی در انتظار اوست ؟! به نظر او با روی کار آمدن خود وعده‌هایی را به همراه آورد که با وعده‌های سیاسی و مسائل آن کاری نداریم اما در بخش اقتصاد عقلانیت حرف اول را می‌زد چیزی که امروز به حلقه مفقوده تصمیمات دولت تبدیل شده و به نظر با رفتن همتی این موضوع چشم انداز تیره و سختی پیدا کرده و واکنش این روزهای بازار به همین بحث است و کاملا طبیعی است

حرف ما از بیان این بخش آخر این است که اگر تا دیروز با حواسی نرمال و متوسط بازار و احوال آن را دنبال می‌کردید از این به بعد باید چهارچشمی همه اخبار را زیر نظر داشته باشیم ،بایاس‌های ذهنی را دور بریزیم و قابلیت انعطاف و چرخش در بین بازارها را بالا ببریم این به معنی نفی بازار سرمایه یا بازارهای دیگر نیست خیر حرف ما این است که سرعت عمل چرخش در بازارهای مختلف می‌تواند مسیر سودسازی شما را تغییر دهد و باز هم تاکید می‌کنیم آنچه در ذهن دارید و یا علاقه‌های شخصی و فردی را کمی کنار بگذارید و به واقعیت‌های فعلی اقتصاد رجوع کنید دولتی که حاضر نیست تصمیمات عاقلانه بگیرد جیب فعالان اقتصادی خود را می‌زند و جیب رانتخوران و قاچاقچیان و سایر دلالان را پر می‌کند و هیچ فرقی نمی‌کند چه اسمی روی آن بخواهیم بگذاریم چه دولت قبل باشد و اسب زین شده و چه دولت فعلی و وفاق و این اسم‌ها… آنچه مشخص است و بارز، این بوده که تا به امروز جریان رانت در هر دو دوره فرمان را در دست گرفته و شرایط را پیش می‌برد
فقط و فقط امیدواریم مسیرها در دولت فعلی تغییر کند …