مثلث مسیر بازاردر سال ۹۱
سال ۹۰رو به پایان است. روز های تلخ و شیرین آن را باید کم کم فراموش کنیم . اما حال وروز بازارهای مالی و سرمایه گذاری در سال ۹۰ متفاوت تر از هر سال بود . بازارهای مالی در طول این سال با هم رقابت فشرده ای راداشتند که البته هر یک در مقطعی از نظر بازدهی از دیگری فاصله عجیبی گرفت . در روز های ابتدایی سال، بازار سرمایه چنان رونقی گرفته بود که بازدهی آن در طول سالیان گذشته بی سابقه بود و کسی جلودار او نبود، سپس نوبت به بازار سکه رسید که در این ماراتن بازار سرمابه را پشت سر بگذارد و در کنار بازار ارز یکه تازی کند و در نهایت روز های بهمن و اسفند شاهد پیش روی بازار پول و بانک از بقیه بودیم و حالا این بازارپول است که از نظر جذب سرمایه جولان می دهد .
آغاز سال ۹۱ را در حالی جشن می گیریم که پیش بینی روند بازار سرمایه در سال۹۱ بر پایه سه ضلع یک مثلت استوار است . اگر می خواهیم بازار را با عینک واقع بینی برای سال۹۱ تجزیه و تحلیل کنیم، باید فشار هر یک ازاین اضلاع را در بازار بررسی کرده واثر گذاری همگام و یا مستقل هر یک را در نظربگیریم .
این سه عامل عبارتند از ۱- مسائل سیاسی ۲- مسائل اقتصادی و ۳- شرایط عمومی بازار
در سال ۹۰ هر بار فشار ها روی عوامل سیاسی و اقتصادی افزایش یافت، بازار زیراین فشار کمر خم می کرد. این روند برای سال ۹۱ نیز وجود خواهد داشت. از همین رو بررسی این سه عوامل برای پیش بینی روند سال ۹۱ ضروری بنظرمی رسد.
برخی تحلیل گران و کارشناسان به بازار سرمایه در سال ۹۰ خرده می گیرند که چرا بازدهی کمتر از ۱۰% را برای خود ثبت کرده است . بازدهی که حتی از نحیف ترین و ضعیف ترین بازارها نیز کمتر بود . در چنین شرایطی مدیران بورس در سالی پر تنش بازهم کارنامه مثتبی از خود بر جا گذاشتند که جای تبریک دارد . سال ۹۰ از نظر حاشیه های سیاسی یکی از پر تنش ترین سال های اخیر بورس بوده است که بازار دراین سال علاوه بر ثبت بازدهی بالا و حتی ۳ رقمی در برخی صنایع، تا حدودی با رکود همراه بود نه سقوط . قدیمی ترهای بازار این سال را با سال هایی مقایسه کنند که بازار با کوچکترین حاشیه سیاسی بیرونی ریزش های سنگین را تجربه می کرد .
اما در مسائل سیاسی در سال ۹۱ بازار سرمایه عوامل مختلفی را پیش روی خود می بیند . نتایج انتخابات مجلس ، اوضاع داخلی و تحولات بین قوا و شرایط منطقه عواملی است که کمی ذهن بازار را به خود مشغول می کند اما به نظر میرسد انچه بیش از همه بر روند ۹۱ بازار موثر است . تحولات موضوع هسته ای ایران ، تهدیدات منطقه و جهانی و همچنین در پیش بودن انتخابات سال ۹۲ ریاست جمهوری است .
با توجه به موارد فوق به نظر میرسدکه بازاردر ۶ ماه اول درگیر تحریم ها و مذاکرات هسته ای و شرایط خاص این موضوع است و در ۶ ماهه دوم و به خصوص ۳ ماهه پایانی کم کم خود را برای انتخابات سال ۹۲ آماده می کند . تجربه سال های گذشته بازار نشان داده است که با نزدیک شدن به انتخابات بازار تا حدودی رکود نسبی را تجربه خواهد کرد و عمده سهامداران به دلیل سیاست صبر برای مشخص شدن شرایط قوه مجریه در بازار فعالیت خود را کاهش می دهند و این درنهادهای شبه دولتی نیز به خوبی مشخص است .
نکته ای که ازاین ضلع بالایی و حساس مثلث اثر گذرای بر بازار سرمایه باید گفت این است که طول موج های اثر گذار عوامل سیاسی در بازار مدت هاست که تغییر کرده است . بازار به عوامل سیاسی منفی با شدت بالا در مدت زمان کوتاه واکنش نشان می دهد یعنی ریزش با طول موج کوتاه اما قوی اما به نظر میرسد به عوامل مثبت سیاسی در صورت ایجاد می تواند با طول موج های بسیار بزرگ و قوی و با بازدهی بالا واکنش نشان دهد و این موضوعی است که سهامداران باید در نظر داشته باشند که هر گونه تغییر شرایط مثبت اوضاع سیاسی وضعیت بازار سرمایه را در شرایط انفجار بازدهی و افزایش شدید پی به ای قرار می دهد .
اما ضلع دوم این مثلث که در سال های گذشته اثر گذاری نسبتاً خاصی در بازار داشته است مسائل اقتصادی است که دنیای اقتصادی داخلی و خارجی را دربر می گیرد . در سال ۹۱ به نظر میرسد که عوامل موثر در سال ۹۰ همچنان در بازار حکمرانی خواهند کرد که مهم ترین عوامل انها می تواند : سیاست های ازادسازی قیمت ها در دولت ، فاز دوم هدفمند کردن یارانه ها ، سیاست های پولی بانک مرکزی ، نرخ ارز و بازارهای جهانی را در بر بگیرد .
اگر بخواهیم در مورد عوامل بالا به طور مختصر توضیح دهیم باید گفت که دولت در سال های گذشته به نوعی به سیاست های ازاد سازی ارام قیمتی و عدم مداخله نسبی در قیمت ها رو اورده که اگر این سیاست برای سال ۹۱ نیز تاحدودی پیش رود می تواند اثر گذاری خوبی در بازار سرمایه داشته باشد . البته کسی از دولت انتظار ازاد سازی یکباره را ندارد اما همین که در پی تثبیت دستوری قیمت ها برای مقاطع طولانی مدت نیست خود برای بازار سرمایه یک عامل مثبت به شمار می رود .
فاز دوم هدفمند کردن یارانه از این رو که با افزایش هزینه شرکت ها سرو کار دارد بر بازار اثر گذار است اما تا بدین جا گفته می شود که دولت قصد دارد نرخ های ترجیحی را برای صنایع اعمال کند . سیاست های پولی نیز به عنوان بازار بدون ریسک ورقیب بازار سرمایه می تواند موثر باشد . بسیاری از سیاست گذاران بازار سرمایه معتقدند که افزایش نرخ سود به سود بازار نیست و بازار سرمایه باید در راستای جذاب کردن خود دست به ابداعات وابجا د جذابیت ها و ابزارهای نوین بزند .
اما دو عامل نرخ ارز و بازارهای جهانی اثر گذاری بسیار مستقیم و جدی دربازار دارند . هر افزایش خاص و حتی مقطعی در هر یک ازاین عوامل می تواند بر روند بازار سرمایه بسیار موثر باشد . چشم انداز نرخ ارز برای کشور مبهم است اما بی شک افزایش نرخ پایه و دولتی نرخ ارز خبر خوبی برای بازار خواهد بود چرا که بین ۵۰ تا۶۰% بازار ما ازاین خبر اثر مثبت گرفته و با رشد احتمالی سودشرکت ها و به تبع ان قیمت سهم مواجه خواهد شد . از سوی دیگر افزایش قیمت ها در بازارهای جهانی به خصوص بر چند کالا نظیر نفت ، شمش بیلت ، مس و روی و همچنین محصولات پتروشیمی که به تبع نفت می آید اثر بسزایی بر بازار ما خواهد داشت . در جمع بندی این ضلع مثلث موثر بر بازار سرمایه باید گفت که به نظر میرسد بیشتر عوامل برای بازار با خوش بینی و تاثیر مثبت همراه باشد .
اما ضلع سوم که در ظاهر باید قوی ترین ضلع اثر گذرای بر بازار سرمایه باشد به ضعیف ترین ان تبدیل شده . عوامل موثر بر بازار سرمایه را می توان در دو حوزه نام برد که اولین آن گزارش های مالی شرکت ها و عامل دوم را جریان نقدینگی دانست . عامل اول به نظر میرسد با گزارش های بسیار محتاطانه شرکت ها در سال ۹۱ و پیش بینی هزنیه های بالا و فروش پایین و در نهایت سود های محافظه کارانه پیش بینی می شود که تعدیل های مثبت پی در پی در انتظار شرکت های بزرگ بازار باشد . از سوی دیگر این جریان نقدینگی با فراز و نشیب های بالایی مواجه است و تقریباً چشم امید بازار به نهاد های حقوقی است که به نظر می ایددر شش ماهه دوم از فعالیت انها و حجم گردش پول این نهاد ها کاسته شود اما به طور کلی این ضلع مثلث نیز تا حدودی به سود بازار پیش بینی می شود .
در جمع بندی مسیر سال ۹۱ بازار باید به این نکته اذعان داشت که در ماه های ابتدایی سال ۹۱ مسائل سیاسی هسته ای و فشار تحریم ها بر بازار موثر خواهند بود اما در زورآزمایی با فصل داغ مجامع قرار خواهند گرفت که اگر کوچکترین تغییر مثبتی در مسائل سیاسی ایجاد شود یکی از داغ ترین فصول بازار سرمایه طی سالیان گذشته را تجربه می کنیم و غلبه کردن مسائل سیاسی بر تمامی این عوامل چیزی جز یک فصل نسبتاً راکد را با بازدهی معقول و کمتر از حد انتظار را در پیش خواهیم داشت و خبری از موج های مثبت ناگهانی نیست . اما هر چه در مسیر سرازیری سال ۹۱ قرار گرفته و به نیمه دوم و ماه های پایانی ان نزدیک تر شویم شرایط خاص سیاسی و انتخابات پیش رو می تواند از شدت تب و تاب و رونق معاملاتی ان بکاهد . اما انچه مشخص است این بوده که در سال ۹۱ مسیر بازار ، مسیر معقول تر و با روندی نسبتاً پایدار تر حرکت خواهد کرد . البته شکی نیست که یک رویداد مثبت سیاسی به مانند توافق با غربی ها در مسائل هسته ای بازار را بسیار تند و صعودی خواهد کرد و در شرایط منفی این عامل احتمالاً بازار خوبی را شاهد نخواهیم بود که هر روز ممکن است ریسک های جانبی آن افزایش یابد و باردیگر بازارهای رقیب تقویت شوند .
گروه تحلیل گری بتا سهم
۹ فروردین ۹۱
