تحلیل بنیادی لیزینگ رایان سایپا (ولساپا)

معرفی شرکت

شرکت لیزینگ رایان سایپا در سال ۷۶ ثبت گردیده است. در سال ۸۳ شرکت از سهامی خاص به سهامی عام تغییر شکل داده است و در همان سال در بورس اوراق بهادار پذیرفته شده است. این شرکت در حال حاضر عضو گروه خودروسازی سایپا می باشد. فعالیت اصلی شرکت فروش خودرو از طریق لیزینگ (عقد اجاره) و یا فروش اقساطی می باشد.

موضوع فعالیت

موضوع فعالیت شرکت طبق اساسنامه عبارت است از: الف- موضوعات اصلی: خرید اموال منقول و غیرمنقول از جمله خودروهای ساخت داخل و خارج کشور و انتقال و واگذاری آنها به اشخاص حقیقی و حقوقی از طریق روشهای عقد اجاره (لیزینگ) و یا فروش اقساطی آن در داخل یا خارج از کشور. ب- موضوعات فرعی: سرمایهگذاری در سهام سایر شرکتها از جمله شرکتهای بیمه و شرکتهای ارایه دهنده خدمات پرداخت و کارت پول و اوراق مشارکت به منظور مدیریت نقدینگی در چهارچوب ضوابط و مقررات و دستورالعملهای بانک مرکزی جمهوری اسلامی ایران و سایر قوانین مرتبط.

ترکیب سهامداری

مالکیت بیش از ۵۰ درصد شرکت متعلق به گروه سایپا می باشد و در واقع لیزینگ رایان سایپا مأموریت فروش اقساطی گروه سایپا را به عهده دارد.

تغییرات سرمایه

سرمایه شرکت از ابتدای دهه ۸۰ تا کنون از ۷ میلیارد تومان به حدود ۴۵۰ میلیارد تومان رسیده است که تمامی افزایش سرمایه ها از محل آورده و مطالبات صورت گرفته است.

روند سودآوری

روند سودآوری شرکت به جز در سال های ۹۱ و ۹۲  که صنعت خودروسازی دچار بحران تولید و فروش گردیده بود با روندی صعودی همراه بوده است. این بدان معناست که رابطه ای مستقیم بین تولید در گروه سایپا و فروش در لیزینگ سایپا وجود دارد که رابطه ای معقول و منطقی است.

صورت سود و زیان

*در عملکرد سه ماهه شرکت توانسته است ۳۵ درصد از سود خالص پیش بینی شده خود را محقق نماید. عملکرد سه ماهه اول عملکردی نرمال محسوب می شود چرا که عمده فروش شرکت های لیزینگ در اواخر سال انجام می شود و عمده اقساط آن در ماههای اول سال حاصل می شود.

*شرکت در اولین پیش بینی خود درآمد و هزینه های مالی لیزینگ را بالاتر دیده بود اما در پیش بینی بر اساس عملکرد ۳ ماهه هر دو را کاهش داده است و عنوان نموده است که کاهش نرخ سود عامل اصلی در این امر بوده است. به علاوه در گزارش آخر خود نسبت به اخذ ذخایر کافی بابت مطالبات مشکوک الوصول نیز اقدام نموده است که نکته مثبت این گزارش محسوب می شود. در پیش بینی جدید حاشیه سود ناخالص شرکت بهبود قابل توجهی داشته است و انحراف حاشیه سود ناخالص از روند معمول شرکت در گزارش قبل مشهود بود. همین امر سبب بهبود سود شرکت در گزارش جدید و افزایش سود شرکت گردید. نکته مهم دیگر عملکرد بسیار بهتر شرکت در سه ماهه اول سال جاری در مقایسه با سه ماهه مشابه سال قبل می باشد به طوری که در سه ماهه ۹۴ حدود ۴۵ میلیارد تومان و در سه ماهه سال ۹۵ مبلغ ۵۵ میلیارد تومان سود ساخته است.

اثر کاهش نرخ سود سپرده های بانکی بر شرکت های لیزینگ

ارائه ی تحلیلی متقن و ساده در این مورد مشکل می باشد اما تحت فروض ساده شده ای می توان به بررسی این موضوع پرداخت: ماهیت کار در شرکت های لیزینگ به این صورت است که مبلغی را به عنوان منایع مالی از طریق بانک ها، اوراق مشارکت و … فراهم نموده و به پرداخت تسهیلات در راستای قرارداد اجاره به شرط تملیک می پردازند. در این بین فاصله ی بین نرخ تامین مالی و نرخ سود دریافتی از مشتریان به عنوان درآمد شرکت لیزینگ محسوب می شود. به شرط ثابت ماندن و کاهش اسپرد، کاهش نرخ سود بانکی سبب کاهش سود خالص خواهد شد و در صورت افزایش این اسپرد به شرط ثبات سایر شرایط سود شرکت های لیزینگی افزایش خواهد یافت.  اما شرایط فوق تحت فروض ساده شده اتفاق می افتد در حالی که کاهش نرخ سود اقرات دیگری هم خواهد داشت از جمله، رونق تولید، افزایش اشتغال و بنابراین افزایش درآمد و قدرت خرید خانوارها. در این وضعیت، شرایط فرق می کند و احتمال اینکه با کاهش اسپرد، تعداد خودروی لیز شده افزایش یابد نیز وجود دارد و بنابراین کاهش اسپرد تحت این فروض می تواند افزایش سود شرکت  های لیزینکی را در پی داشته باشد. با این حال به نظر نگارنده کاهش نرخ سود بانکی به دنبال کاهش نرخ تورم در اقتصاد کماکان محتمل می باشد و این وضعیت سبب تشویق مردم به استفاده از لیزینگ خواهد شد.

تعداد خودروی لیزینگ شده

در سال ۱۳۹۰ تعداد فروش همگن شرکت ۱۴۳ هزار دستگاه، در سال ۱۳۸۹ تعداد ۸۹ هزار دستگاه لیزینگ شده است. صنعت خودرو در سال ۹۱ و ۹۲ به دلایلی که مربوط به تحریم کشور شده بود، با مشکل عدم تأمین قطعات و افزایش حدود ۳ برابری قیمت خودرو روبرو شد، این قیمت بسیار فراتر از قدرت خرید مصرف کنندگان رشد نموده بود و بخش تقاضا برای خودرو با مشکل مواجه گردید به همین دلیل است که مشاهده می شود، تعداد فروش شرکت در سال های ۹۱ و ۹۲ با این شدت افت نموده است. اما از سال ۹۳ به بعد دوباره تعداد فروش شرکت با رشد معقولی روبرو شده است. شرکت در اولین پیش بینی خود نسهیلات اعطایی را حدود ۲۲۰۰ میلیارد تومان اعلام نموده بود که در آخرین پیش بینی به ۱۳۲۰ میلیارد تومان کاهش داده است. به نظر می رسد تعداد ۱۲۶ هزار دستگاه خودرو در سال جاری محقق نمی شود.

درآمد حاصل از ارائه خدمات لیزینگ

به دلیل ماهیت فروش های اقساطی، درآمد شرکت های لیزینگ از محل قراردادهای سال های گذشته و سال جاری می باشد. در شرکت لیزینگ سایپا معمولا بین ۵۰ تا ۶۰ درصد این درآمد مربوط به قراردادهای سال قبل و حدود ۲۰-۲۵ درصد مربوط به فروش سال جاری بوده است و مابقی درآمد نیز مربوط به سال های قبل می باشد که جمعاً حدود ۳۰ درصد درآمد را شامل می شود. در سال جاری ۴۰۰ میلیارد تومان از درآمدها مربوط به سال های قبل است و تنها حدود ۹۸ میلیارد مربوط به سال جاری است که از این مبلغ نیز ۱۵ درصد آن نیز در سه ماهه پوشش داده شده است. با توجه به اینکه ۸۰ درصد قراردادهای سال جاری در ۹ ماهه آخر بسته می شوند انتظار می رود این درآمد پوشش داده شود.

پرداخت بابت عملیات لیزینگ

در سال ۱۳۹۴ شرکت مبلغ ۱۵۸۹ میلیارد تومان از منابع خود را صرف پرداخت به مشتریان بابت عملیات لیزینگ نموده است و برای سال جاری در اولین پیش بینی، این مبلغ را به ۲۱۹۸ میلیارد تومان افزایش داد اما در ادامه در گزارش بر اساس عملکرد ۳ ماهه این مبلغ را به طور قابل توجهی کاهش داد به طوری که به ۱۳۲۰ میلیارد تومان رسیده است. مفهوم این امر این است که مبلغ کمتری نسبت به گذشته صرف لیزینگ می شود و درآمدهای آتی شرکت به صورت منفی تحت تاثیر قرار می گیرد. شرکت دلیل این کاهش را اعلام ننموده است. با این حال به نظر می رسد با نرخ ۲۷ درصد هم اگر عملیات لیزینگ را انجام دهد مبلغی حدود ۱۱۲ میلیارد می تواند به عنوان درآمد سال جاری شناسایی شود که ۱۴٫۴ میلیارد بیشتر از درآمد برآوردی شرکت می باشد و به صورت خالص حدود ۱۱ میلیارد تومان می تواند به سود فعلی شرکت بیفزاید، یعنی ۳۱۱ ریال به ازای هر سهم.

نتیجه گیری

تعداد خودروی لیز شده و اسپرد در این شرکت دو موضوع مهم و قابل اعتنا هستند. به سبب کاهش نرخ تورم، افق نرخ سود بانکی رو به کاهش پیش بینی می شود. در کنار کاهش نرخ سود بانکی، چنانچه رونق اقتصادی حاصل شود، می توان انتظار داشت قدرت خرید مردم افزایش یافته و تقاضا برای خودرو با افزایش روبرو شود و تعداد خودروی لیز شده شرکت افزایش یابد. این فرض در شرایط فعلی گرچه قابل تحقق است اما سرعت تحقق آن به اندازه ای نیست که بتواند تحولی یکباره در شرکت ایجاد نماید. در مورد اسپرد هم به نظر نمی رسد در شرایط فعلی که قدرت خرید مردم هنوز پایین تر از قبل است، بتوان خیلی انتظار افزایش اسپرد را داشت. با این حال، تحولات پیش روی شرکت مثبت ارزیابی می شود و انتظار می رود با افزایش قدرت خرید مردم و کاهش نرخ سود شرکت های لیزینگ، تعداد خودروی لیز شده در این شرکت ها افزایش یاید.

گروه تحلیلی بتا سهم…