برای دریافت فایل pdf  بر روی فایل تحلیل بنیادی شرکت ایران خودرو کلیک کنید

تحلیل بنیادی شرکت  ایران خودرو

کارخانجات صنعتی ایران ناسیونال (ایران خودرو) که بزرگترین کارخانه اتومبیل سازی در ایران است در ۱۲ مهر ماه ۱۳۴۱ جهت تولید انواع خودرو تاسیس و یکسال بعد در تاریخ ۲۸ اسفند ۱۳۴۲ مورد بهره برداری قرار گرفت.در اردیبهشت ماه ۱۳۴۶ بهره برداری از تاسیسات ساخت اتومبیل پیکان و در سالهای بعد بهره برداری از خط تولید مینی بوس بنز و خط تولید وانت آغاز گردید. پس از پیروزی انقلاب اسلامی نام شرکت ایران ناسیونال به شرکت ایران خودرو تغییر یافت و سپس در سال ۱۳۷۱ در بورس تهران پذیرفته گردید.

وضعیت صنعت خودرو

براساس برنامه چهارم، دولت موظف شده بود تا طی دوره ۴ساله ۱۳۸۴ تا ۱۳۸۸ به‌ترتیب سالانه ۲۰۰ هزار،۳۰۰ هزار، ۴۰۰ هزار، ۵۰۰ هزار و ۶۰۰هزار دستگاه خودروی فرسوده را از رده خارج کند. همچنین طبق برنامه پنجم توسعه، نوسازی خودروهای فرسوده باقیمانده در حالی در دستور کار قرار گرفت که با تعاریف جدید سن فرسودگی، به‌طور متوسط سالانه حدود ۱۰۰هزار خودرو با رسیدن به سن فرسودگی باید از رده خارج شوند؛ اما بنابر خوش‌بینانه‌ترین آمارها تا‌کنون حدود یک میلیون و ۲۰۰هزار خودروی فرسوده از آغاز اجرای طرح از رده خارج شده و با کاهش سن فرسودگی۲۵به ۲۰سال و توقف اجرای طرح جایگزینی، تعداد خودروهای فرسوده به بیش از یک میلیون دستگاه تا سال جاری می‌رسد .

طی سال های ۸۹ و ۹۰ اجرای طرح جایگزینی خودروهای فرسوده عملا متوقف شد؛ گرچه با آغاز به‌کار دولت یازدهم، تلاش تازه‌ای برای اجرای این طرح مدنظر قرار گرفته است. افزایش قیمت خودرو کاهش تیراژ خودروسازان و کاهش قدرت خرید داراندگان خودروهای فرسوده مانع اصلی اجرای نوسازی خودروهای فرسوده است. جهت موفقیت این طرح به اعتبار بیش از دویست هزار میلیارد ریال لازم است همچنین جهت اسقاط آنها نیاز به ۲۵ هزار میلیارد ریال می باشد که بایستی از طرف ستاد نوسازی در اختیار دارندگان خودرو فرسوده ( هر خودرو ۲۵ میلیون ریال) به صورت بلاعوض قرار گیرد. لذا در صورت اصلاح سیاست جایگزینی خودروهای فرسوده، خودروسازان فرصت خوبی جهت بهره مندی از این بازار دارند.

در همین راستا بنا بر مصوبات اخیر شورای پول و اعتبار، تسهیلات خرید خودروی سواری تولید داخل معادل ۶۰درصد بهای خودرو مصوب و حداکثر این وام ۱۵ میلیون تومان تعیین شد. همچنین شورای پول و اعتبار تسهیلات خرید خودرو بابت جایگزینی خودروهای فرسوده شخصی از محل تولید داخلی را معادل ۸۰ درصد بهای خودرو و حداکثر ۲۰ میلیون تومان تعیین کرد. امید است با ابلاغ و بکار گیری مصوبات شورا قدرت خرید مردم افزایش و همچنین جایگزینی خودروهای فرسوده با شدت بیشتری ادامه یابد.

وضعیت تقاضای بازار

بازار خودرو در طرف تقاضا وابسته به دو نوع تقاضا می باشد: تقاضای جایگزینی خودروهای فرسوده و تقاضای جدید خودرو.

تقاضای جایگزینی خودور بستگی به تعداد خودروهای کشور و عمر مفید آنها و همچنین سیاست های حمایتی دولت دارد و تقاضای جدید افراد نیز بستگی به رشد اقتصادی، افزایش قدرت خرید مردم و رشد جمعیت دارد. در حال حاضر سرانه خودرو حدود ۲۰۰ دستگاه به ازای هر ۱۰۰۰ نفر می باشد که در کشورهای پیشرفته این رقم به بیش از ۴۰۰ دستگاه می رسد.

لذا می توان چنین بیان نمود که در صورت ادامه روند جایگزینی خودروهای فرسوده طبق برنامه های چهارم و پنجم و همچنین با رسیدن به سرانه خودرو بالاتر ، نیاز به تولید سالانه تقریبا یک ونیم میلیون خودرو طی ۱۰ سال آتی در کشور می باشد.

چالش قیمت خودرو

افزایش سالانه قیمت خودرو که در ابتدای هر سال اعمال می شود، بخشی از آن ناشی از افزایش نرخ در سه حوزه مالیات بر ارزش افزوده، عوارض قانونی و نرخ بیمه است که تحت عنوان هزینه های دولتی از خریداران دریافت و به حساب دولت واریز می شود. این هزینه ها در مجموع بین ۲۵ تا ۳۰ درصد قیمت خودروها را شامل می شود، سبب تشدید قیمت خودروها می شود موضوعی که خودروسازان هیچ گونه اراده ای برای کاهش یا حذف بخشی از آنها ندارند. از مجموع هزینه های یادشده حدود ۵ درصد مربوط به بیمه، ۹ درصد مربوط به مالیات بر ارزش افزوده، ۳ درصد متعلق به هزینه شماره گذاری، ۵ درصد عوارض قانونی و حدود ۹ درصد مربوط به سایر هزینه های مالی می شود که مجموع آنها نیز به قیمت های کنونی خودروهای ساخت داخل اضافه شده است. همین امر باعث گردیده بهای تمام شده تولید خودرو در ایران بالا باشد نه تنها مصرف کنندگان بلکه خود خودروسازان نیز از قیمت های کنونی خودرو رضایت نداشته باشند.

سهم بازار خودروسازان

در سال های اخیر و با شروع بحران اقتصادی و بالطبع بحران صنعت خودرو شرکت ایران خودرو تا حدودی توانسته است سهم خود از بازار داخلی را حفظ نماید. اما در این بین سهم واردات و دیگر شرکت های کوچک ( شرکت های تولید کننده خودروهای چینی) توانسته اند سهم خود را در بازار افزایش دهند.

ترکیب سهامداران:

ترکیب محصولات شرکت:

وضعیت شرکت در بورس تهران:

همبستگی این سهم با شاخص صنعت خودرو حدود ۸۵درصد و با شاخص کل حدود ۵۲درصد می باشد. همچنین حساسیت این سهم نسبت به روند حرکتی بازار (بتا) حدود ۱٫۶ می باشد که نشان دهنده این است در مواقع رکود و یا رونق با شدت بیشتری نسبت به بازار حرکت می کند. به دلیل اینکه حرکت شاخص طی دو سال گذشته تحت تاثیر مذاکرات اتمی بوده و صنعت خودرو نیز یکی از صنایع پیشرو در تاثیر پذیری از این امر می باشد طبیعی است که واکنش این صنعت به روند بازار دارای حساسیت بیشتری باشد.

تسهیلات مالی:

در سال های گذشته یکی از مشکلات عمده خودروسازان در زمینه تامین نقدینگی موردنیاز آنها بوده است. براین اساس هزینه های مالی شرکت در حال حاضر چالش عمده شرکت های خودرو سازی به حساب می آید. نیاز به نقدینگی بیش از روال معمول سال های گذشته ( ۱۳۰ درصد جهت بازگشایی اسناد اعتباری در واردات قطعه و  مواد اولیه) جهت تامین قطعه و واردات مواد اولیه باعث گردیده این شرکت ها هزینه مالی زیادی را متقبل شوند که این رقم به ازای هر سهم بیش از ۱,۱۵۰ ریال می باشد. امید است که توافق جامع هسته ای و کاهش تحریم های بین المللی تامین قطعه و مواد اولیه نیاز به نقدینگی کمتری داشته باشد ولی قطعا حل این موضوع زمانبر خواهد بود.

شرکت علاوه بر تسهیلات ریالی فوق دارای ۱۵۰ میلیون یورو بدهی ارزی به بانک های داخلی دارد که هزینه مالی آن برای سال مالی۹۴, ۶۶۰ میلیارد ریال در نظر گرفته شده است.

تمامی اعداد و ارقام جدول فوق بر مبنای آخرین اطلاعات منتشره از جانب شرکت می باشد. 

بهای تمام شده: 

درامد حاصل از شرکت های زیر مجموعه:

صورت سود زو زیان بر مبنای اطلاعات منتشره از جانب شرکت:

شرکت در سال ۹۳ حدود ۱۱,۰۰۰ میلیارد ریال هزینه مالی متقبل شده است که تقریبا ۵۰ درصد از این مبلغ بابت سود مشارکت در پیش فروش محصولات بوده است.

ترازنامه :

برآورد داده های شرکت و ارزشگذاری آن طبق نظر کارشناسی:

نرخ فروش محصولات:

نرخ فروش محصولات طی چند سال گذشته همیشه با چالش همراه بوده است. از یک سو خودروسازان با دلایلی خواستار افزایش نرخ محصولاتشان بوده اند و از سویی دیگر شورای رقابت به عنوان مرجع قیمتگذاری محصولات اجازه افزایش نرخ به دلخواه خودروسازان را صادر نکرده است.

پیش بینی فروش کارشناسی:

قیمت محصولات در سال ۹۴ بر مبنای قیمت کارخانه و در سال ۹۵ با ۵درصد رشد نسبت به سال ۹۴ براورد گردیده است. همچنین تعداد دستگاه تولیدی در شرکت بر مبنای سال ۹۳ پیش بینی شده و در سال ۹۵ با توجه به ظرفیت موجود در کارخانه به صورت جزئی افزایش داده شده است.

همچنین شرکت ایران خودرو برخی از محصولات خودر ا صادر می نماید که نرخ این محصولات با احتساب عوارض و جوایز صادراتی تقریبا مشابه قیمت های داخلی است. بر همین اساس فروش جزئی محصولات به خارج از کشور به صورت جداگانه براورد نگردیده است.

بهای تمام شده هر دستگاه از تولیدات در سال ۹۴ طبق پیش بینی خود شرکت (به جزء محصول تندر) براورد گردیده و در سال ۹۵ نیز این رقم با رشد ۵درصدی مواجه شده است. بهای تمام شده محصول تندر در پیش بینی شرکت با رشد ۳۳ درصدی حدود ۴۰۰ میلیون ریال محاسبه شده که توسط تحلیلگر به ۱۵ درصد تقلیل داده شد.

صورت سود و زیان کارشناسی:

 توضیحات صورت سودو زیان:

• هزینه های عمومی و اداری نیز فرض گردیده با رشد ۲۵درصدی افزایش یابد.
• درآمد های عملیاتی حاصل از سرمایه گذاری در شرکت های بورسی و غیر بورسی پیش بینی می گردد با رونق تولیدات در شرکت اصلی در شرکت های زیر مجموعه نیز رونق ایجاد گردد. این شرکت ها در حوزه صنعت خودرو می باشند و سرمایه انها بیش از ۱۵,۰۰۰ میلیارد ریال بوده ، که بیش از ۱۰,۰۰۰ میلیارد آن در مالکیت شرکت ایران خودرو می باشد،
• خالص سایر درامدها و هزینه های عملیاتی ناشی از درامد حاصل از فروش ضایعات، فروش اقساطی و همچنین هزینه های ناشی از جذب نشده در تولید می باشد.
• با توجه به پیش بینی افزایش تولید و نیاز به نقدینگی شدید در شرکت، پیش بینی می شود که متناسب با رشد تولید هزینه های مالی شرکت نیز افزایش یابد. البته در صورتیکه که تحریم های بانک مرکزی برداشته شود می توان امید داشت در سال های آتی از شدت رشد هزینه های مالی کاسته شود و شرکت با هزینه های کمتری نیاز نقدینگی خود را تامین نماید. البته در حال حاضر تقریبا نیمی از هزینه های مالی به مشتریان بابت مشارکت در پیش خرید پرداخت می شود.
• درآمد سرمایه گذاری های غیرعملیاتی بابت سپرده گذاری نزد بانک می باشد که پیش بینی می شود این رقم رشدی نداشته باشد.
• خالص سایر درامدها و هزینه های غیر عملیاتی بابت درامدهای ناشی از مدیریت پرتفوی بیمه و هزینه های غیرعملیاتی می باشد.
• مالیات بردرامد با نرخ ۲۰درصد با کسر سود سرمایه گذاری و سپرده بانکی از سود قبل از کسر مالیات محاسبه می گردد.
• شرکت برای سال مالی ۹۴ افزایش سرمایه ۲۷٫۵ درصد به مبلغ ۳,۳۰۰ میلیارد ریال درنظر گرفته است.

ارزشگذاری:

 طبق جدول بالا روند گزارش دهی شرکت در رابطه با سود هر سهم طی سال های اخیر به شدت با انحراف همراه بوده است. لذا سرمایه گذاران باید در مورد سودهای اعلامی از جانب شرکت با دیده تردید نگاه کنند.

با استفاده از روش های مرسوم ارزشگذاری مثل روش DDM با نرخ رشد ۱۰ درصدی و با نرخ تنزیل ۲۵درصد می توان به قیمت ۳,۶۲۰ ریال به ازای هر سهم دست یافت. دلیل نرخ رشد بالا برای این شرکت می توان بعد از چندین سال افول در این صنعت و این شرکت در صورت مهیا شدن شرایط با وجود پتانسیل های بالقوه طی چندین سال با شتاب حرکت نماید.

شرکت صورت های مالی تلفیقی خود را ارئه ننموده ولی با توجه به ارزشگذاری شرکت های زیر مجموعه در حال حاضر ارزش روز برآوردی این شرکت ها حدود ۸,۴۰۰ میلیارد ریال یعنی به ازای هر سهم حدود ۷۰۰ ریال می باشد که در ارزشگذاری سهم ایران خودرو می توان درصدی (حدود ۷۰درصد ) از این رقم را نیز به رقم برآوردی فوق اضافه نمود.

بتاسهم ۷ تیر۹۴