در بازار دیروز در تحولات مهم مجمع سازمان خصوصی‌سازی شاهد اظهار‌نظر وزیر اقتصاد بود. علی طیب‌نیا با اشاره به دلایل عدم توفیق اجرای سیاست خصوصی‌سازی در کشور گفت: موافق تعیین اهلیت در واگذاری‌ها نیستم. به علاوه اینکه اصلاح ساختار شرکت‌ها پیش از واگذاری حرفی قشنگ اما نشدنی است. مقاومت بسیار سخت دستگاه‌های دولتی در تمامی مراحل واگذاری‌ها، وضعیت نامناسب شرکت‌های باقی‌مانده در سبد خصوصی‌سازی و شرایط نامناسب بازار سرمایه، مهم‌ترین‌ دلایل سه‌گانه عدم توفیق اجرای سیاست خصوصی‌سازی در کشور محسوب می‌شوند. بنابراین به عقیده وزیر اقتصاد اگر مقاومت‌ها کاهش یابد با توجه به بهبود وضعیت بازار سرمایه می‌توان به واگذاری‌های جدید امیدوار بود. رئیس‌کل سازمان خصوصی‌سازی نیز از فروش بنگاه‌های دولتی، ساماندهی سهام عدالت، جایگزینی نگاه تعهدی به جای درآمدزایی در واگذاری‌ها، وصول مطالبات معوق و سررسیدشده و بازرسی ویژه از شرکت‌های واگذار شده به‌عنوان مهم‌ترین‌ برنامه‌های این سازمان برای پیگیری و اجرا یاد کرد. پوری‌حسینی گفت: اقداماتی مانند ثبت تغییر اساسنامه، فروش، اجاره، ترهین و توثیق دارایی‌ها، اخذ تسهیلات بانکی، ثبت افزایش سرمایه، ثبت مصوبات مجامع عمومی شرکت‌ها و ثبت صورت‌جلسات هیات مدیره از جمله اقداماتی است که شرکت‌های در حال واگذاری و واگذار شده باید با کسب اجازه از سازمان خصوصی‌سازی نسبت به انجام آنها اقدام کنند.

وی درخصوص برنامه‌های آتی این سازمان نیز گفت: فروش بنگاه‌های دولتی باقی‌مانده، ساماندهی سهام عدالت، جایگزینی نگاه تعهدی به‌جای درآمدزایی در واگذاری‌ها، وصول مطالبات معوق و سررسید شده و بازرسی ویژه از شرکت‌های واگذار‌شده به‌صورت بلوکی از مهم‌ترین‌ اقدامات این سازمان در سال جاری برای پیگیری و اجرا هستند. در گروه بانکی با توقف دراز‌مدت نمادهای بانکی فشار به سهامداران خرد افزایش یافته است و در حالی که نماد بانک‌های عمده برای برگزاری مجمع متوقف شده و مجمع نیز به دلیل اختلاف سازمان حسابرسی وبانک مرکزی به تعویق افتاده است، ادامه توقف نمادها به مشکلی عمده برای بازار بدل شده است. در گروه بانکی بانک اقتصاد‌نوین گزارش حسابرسی افزایش سرمایه خود را اعلام کرد. این بانک در نظر دارد سرمایه بیش از ۱/ ۱ هزار میلیارد تومانی را از محل سود انباشته و با هدف اصلاح ساختار مالی و فعالیت‌های بانکی به بیش از ۳۳/ ۱ هزار میلیارد تومان برساند. در گروه خودرویی دیروز، در حالی مقرر بود تا واگذاری بلوک ۷۲/ ۵۶ درصدی شرکت سایپا دیزل از پرتفوی سرمایه‌گذاری شرکت سایپا انجام شود که این امر به‌دلیل عدم حضور خریدار انجام نپذیرفت و بلوک «خکاوه» روی میز فروش ماند. در مجموع بازار دیروز بازاری ضعیف بود که در آن کمبود نقدینگی موجب کاهش شاخص و ارزش معاملات شد.

افزایش سرمایه‌های مهم

از مهم‌ترین بحث‌هایی که از ابتدای سال جاری در بازار سرمایه مطرح شد، افزایش سرمایه از محل تجدید ارزیابی‌ها و معافیت‌های مالیاتی شرکت‌ها بود. طبق مصوبه دولت در ابتدای سال شرکت‌هایی که قصد افزایش سرمایه از محل تجدید ارزیابی را دارند، مشمول پرداخت مالیات هستند. با این حال دولت در آخرین تصمیمات اعلام کرد شرکت‌هایی که از سال ۹۲ تا ۹۴ مازاد تجدید ارزیابی را در صورت‌های مالی لحاظ کرده‌اند می‌توانند از معافیت‌های مالیاتی استفاده کنند.

اما مهم‌ترین‌ و مطلوب‌ترین نوع افزایش سرمایه برای شرکت‌ها، افزایش سرمایه‌ای است که از محل آورده‌های نقدی اعمال شود. بسیاری از کارشناسان بر این باورند، شرکت‌هایی که از این محل افزایش سرمایه می‌دهند با ورود نقدینگی جدید به شرکت می‌توانند شرایط بنیادی شرکت را تا حد زیادی تحت تاثیر قرار داده و صورت‌های مالی را بهبود بخشند. همچنین این افزایش سرمایه می‌تواند به مرور بر تعمیق هر چه بیشتر بازار اثر گذاشته و بر وسعت بازار بیفزاید.

رونق افزایش سرمایه‌ها

در این بین آمارها حاکی از آن است که تعداد شرکت‌هایی که تصمیم به افزایش سرمایه گرفته‌اند، افزایش یافته است. در این زمینه غلامرضا ابوترابی، رئیس اداره نظارت بر انتشار و ثبت اوراق بهادار سرمایه‌ای سازمان بورس در گفت‌وگو با «دنیای اقتصاد» تعداد این شرکت‌ها را روبه افزایش دانست و گفت: در حال حاضر ۲۹ پرونده افزایش سرمایه در سازمان بورس باز است که ارزش افزایش سرمایه آنها حدود ۶هزار میلیارد تومان است.

وی در ادامه بیان کرد: از این رقم ۱۵ شرکت در شهریور‌ماه نامه افزایش سرمایه خود را به سازمان بورس ارسال کرده‌اند که در مقایسه با قبل قابل توجه است. همچنین ارزش کل پرونده‌های افزایش سرمایه شهریور حدود ۴هزار و ۳۰۰میلیارد تومان است. ابوترابی درخصوص جزئیات درخواست‌های ارسالی طی این بازه زمانی نیز گفت: از تعداد درخواست‌هایی که ارسال شده است، تنها یک افزایش سرمایه از محل تجدید ارزیابی است که ارزش آن حدود ۲۴۱ میلیارد تومان است. رئیس اداره نظارت بر انتشار و ثبت اوراق بهادار همچنین بیان کرد: عمده این افزایش سرمایه‌ها که در ۱۵ روز گذشته دریافت شده از محل مطالبات و آورده‌های نقدی است که ارزش آن به ۳ هزار و ۲۰۰ میلیارد تومان می‌رسد. سازمان تمام این پرونده‌ها را به دقت بررسی می‌کند تا شک و شبهه‌ای درخصوص افزایش سرمایه‌ها میان سهامداران باقی نماند.

انتشار اطلاعیه‌ها به منزله تایید سازمان نیست

در همین زمینه ابوترابی در گفت‌وگویی دیگر با خبرگزاری فارس گفت: پیرو اطلاعیه سازمان بورس در ۷ خرداد‌ماه ۹۴ در راستای افشای مستقیم اطلاعات ناشران بازار سهام امکان انتشار مستقیم اطلاعیه‌ها در دو مقطع فراهم شد. بر‌اساس این اطلاعیه ناشران موظف شدند، ابتدا در زمان تهیه گزارش‌های توجیهی هیات مدیره و از طرفی ارائه گزارش از سوی بازرس قانونی برای افزایش سرمایه به‌طور مستقیم در سامانه کدال منتشر کنند.

وی با بیان اینکه انتشار دو گزارش مذکور از سوی ناشران بازار سرمایه در سامانه کدال به معنای صدور مجوز قطعی از سوی سازمان بورس برای افزایش سرمایه نیست، عنوان کرد: در مورد شرکت آهنگری تراکتور‌سازی هنوز سازمان بورس طرح توجیهی این ناشر را تایید نکرده و گزارش توجیهی هیات مدیره آن به معنای تایید افزایش سرمایه نیست. ابوترابی گفت: از سوی دیگر هنوز بازرس قانونی «خاهن» نسبت به طرح توجیهی هیات مدیره اظهار‌نظر نکرده است. این در حالی است که زمانی مشخص برای ارسال درخواست نهایی ناشر به منظور افزایش سرمایه به سازمان بورس وجود ندارد و آنچه اکنون به بازار اعلام شده، تهیه گزارش توجیهی هیات مدیره با هدف افزایش سرمایه پیشنهادی است.

ابوترابی با اشاره به ضعف افشای اطلاعات از سوی برخی ناشران بورسی و فرابورسی و به تبع آن دشواری‌های سهامداران گفت: حتی سال گذشته گزارش‌هایی داشته‌ایم که با وجود آنکه موسسه حسابرسی و بازرس قانونی دو شرکت مجزا متقاضی دریافت مجوز افزایش سرمایه بوده‌اند، اما حسابرس با رونوشت از درخواست اول هنگام ارائه درخواست شرکت دوم فراموش کرده که نام شرکت اول را در سر‌برگ خود تغییر دهد.

اقبال به کوچک‌تر‌ها در شرایط رکودی

بررسی‌های «دنیای اقتصاد» از عملکرد صنایع بورسی از ابتدای سال ۹۴ تا کنون نشان می‌دهد که پنج صنعت پربازده در این بازه زمانی مربوط به صنایع کوچک‌تر و عمدتا تک نماد بوده‌اند. گروه انتشار و چاپ با تک نماد «چافست»، محصولات چوبی با تک نماد «چفیبر»، محصولات کاغذی با دو نماد «چکارن» و «چکارتن»، دباغی و پرداخت چرم باتک نماد «وملی»، استخراج زغال سنگ با تک نماد «کطبس» در صدر صنایع پربازده بازار از ابتدای سال جاری قرار گرفتند. مجموع ارزش بازار ۵ صنعت مزبور پایین‌تر از ۲/ ۰ درصد کل بازار است. این موضوع تاکیدی است بر اینکه افت قیمت در نمادهای بزرگ تر بوده که شاخص کل بورس را در مسیر نزولی قرار داده است.همان‌طور که در گزارش‌های پیشین «دنیای اقتصاد» به کرات به آن اشاره شد، در شرایطی که بازار سهام در حال تجربه دوران رکودی است، معامله‌گران توجه ویژه‌ای به سهام کوچکتر و عمدتا تک نمادها نشان می‌دهد. به عبارت دیگر، در دوران رکود معاملات، سهامداران توجه بیشتری به سرمایه‌گذاری روی نمادهای کوچک بازار تحت تاثیر اخبار و شایعات برای کسب بازدهی‌های کوتاه مدت از خود نشان می‌دهند. موضوعی که در دوران رکودی اخیر به کرات مشاهده شده است. سهام این شرکت‌ها تحت تاثیر فضای رکود سهام شرکت‌های بزرگ و فقدان گزینه سرمایه‌گذاری، صرفا با اخبار و شایعاتی رشد‌های چشمگیری را تجربه می‌کنند و پس از مدتی تحت تاثیر فشار فروش، زیان‌های سنگینی به سهامداران خود تحمیل می‌کنند. از این رو در مورد سرمایه‌گذاری روی سهام این دست از این شرکت‌ها باید مراقب ایجاد تقاضای سفته‌بازانه و غیرواقعی در سهام این شرکت‌ها بود.

صدر‌نشینان دیروز، قعرنشینان امروز

بررسی‌ها از جدول بازدهی صنایع از ابتدای سال تا کنون نشان می‌دهد، گروه‌های ابزار پزشکی با تک نماد «آکنتور»، خودرو، ساخت دستگاه‌های ارتباطی با تک نماد «لپارس»، انبوه‌سازی و فرآورده‌های نفتی بیشترین زیان را از ابتدای سال به سهامداران خود تحمیل کرده‌اند. این در حالی است که سه گروه ابزار پزشکی و خودرو و فرآورده‌های نفتی، جزو صنایع پیشتاز بورسی در سال ۹۴ به خصوص در سه ماه پایانی آن بودند.

افت ۳۶ درصدی «آکنتور» از ابتدای سال

گروه ابزار پزشکی با رشد چشمگیر بیش از ۷۷۴ درصدی رتبه نخست جدول بازدهی صنایع در سال ۹۴ را به خود اختصاص داد. با این حال از ابتدای سال ۹۵ در مسیر ریزش قیمتی قرار گرفت و ۳۶ درصد زیان را به سهامداران خود تحمیل کرد. بخشی از دلایل افت قیمت این سهام پس از رشد اعجاب انگیز آن در سال گذشته امری طبیعی است. بخش دیگر آن نیز به دلیل ابهامات زیاد پیرامون شرکت مزبور بوده است. در سال ۹۴، شرکت مزبور در حالی که سود هر سهم خود را ۲۸۳ تومان اعلام کرده بود موفق به پوشش ۱۵۳۰ تومان سود در پایان سال شد و پس از آن در گزارش پیش‌‌بینی سال ۹۵، سود هر سهم خود را با افزایش چشمگیری حدود ۲۵۰۷ تومان اعلام کرد. جهش سود‌آوری مزبور در کنار تاخیر در برگزاری مجامع این شرکت‌ها با تشدید ابهامات پیرامون این سهم فضای معاملات بازار را نسبت به سهم مزبور با بی‌اعتمادی مواجه کرد و در نهایت افت قیمت این سهم را دامن زد. برگزاری مجمع این شرکت در سال جاری چند بار به تعویق افتاد و در نهایت نیز به ۲۵ شهریور موکول شد تا سهامداران این سهم همچنان در انتظار شفاف‌سازی شرکت باقی بمانند.

خودرو، رتبه دوم صنایع زیان‌ده

شرکت‌های خودروساز در سه ماه پایانی سال گذشته رشدهای زیادی را تجربه کردند به‌طوری که شاخص این گروه در زمستان آن سال رشد بیش از ۲۰۰ درصدی را ثبت کرد. در همان بازه زمانی بارها در گزارش‌های «دنیای اقتصاد» به این موضوع اشاره شد که شتاب رشد قیمت‌ها از شتاب بهبود عوامل بنیادی بسیار جلوتر است. ضمن اینکه صرف اخبار انعقاد قرارداد با شرکت‌های خارجی توجیه‌کننده این رشد چشمگیر نیست. از ابتدای سال رشد این نماد‌ها متوقف و در ادامه وارد مسیر نزولی شدند. در ادامه نیز گزارش‌های سه ماهه شرکت‌های مزبور وضعیت نامناسب شرکت‌ها را یک بار دیگر یادآوری کردند تا به این ترتیب، روند صعودی نسبتا پرشتاب قیمت این سهم‌ها که با توجیهات مشخص بنیادی توام نبود نه‌تنها با مشکل مواجه شود بلکه با کاهش حجم معاملات، امید‌ها برای تداوم روند صعودی در کوتاه‌مدت نیز تضعیف شود. در این باره بسیاری از کارشناسان معتقدند افت شاخص گروه خودرو در سال جاری در قیاس با رشد چشمگیر آن در زمستان رقم زیادی نبوده است.

تداوم عقب‌نشینی سودآوری انبوه‌سازی‌ها

گروه انبوه‌سازی با افت حدود ۱۷ درصدی رتبه چهارم جدول صنایع با بیشترین زیان از ابتدای سال را به خود اختصاص داد و این امر در شرایطی محقق شد که گروه مزبور برخلاف گروه خودرویی و ابزار پزشکی، در سه ماه پایانی سال گذشته نیز شرایط مناسبی نداشته است. در حالی که انتظار برای رونق مسکن وجود داشت و نشانه‌هایی از آن نیز در اقتصاد مشاهده شد (به طور مثال افزایش ۱۵درصدی تعداد معاملات مسکن در ۵ ماه ابتدایی سال نسبت به دوره مشابه سال گذشته به چشم‌انداز ‌خروج تدریجی مسکن از رکود اشاره دارد.) با این همه سیگنال خاصی از رونق این بازار به این شرکت‌ها مخابره نشد.شرکت‌های ساختمانی پس از تفاوت سود پیش‌‌بینی شده در گزارش‌های اولیه و پس از آن عدم تحقق آن در دو سال گذشته، برای سال جاری بودجه محافظه‌کارانه‌ای در سطح پیش‌بینی‌های امسال ارائه دادند تا جای زیادی برای امیدواری سهامداران در مقطع فعلی نسبت به تحولات مثبت در عملکرد این شرکت‌ها باقی نماند.

فرآورده‌های نفتی

نمادهای زیر‌مجموعه گروه فرآورده‌های نفتی در سه ماه پایانی سال گذشته رشدهای مناسبی را تجربه کردند تا جایی که شاخص این گروه به‌رغم ضعف شدید بازار نفت در میانه‌های سال در پایان توانست رشد ۳۶ درصدی را در کارنامه خود ثبت کند. با این همه از ابتدای سال تا‌کنون با زیان حدود ۱۴ درصدی مواجه بودند. باوجود بهبود قیمت نفت در سال جاری و به تبع آن تحلیل‌هایی که تحولات عمده‌ای را برای شرکت‌های فعال در این گروه پیش‌‌بینی می‌کردند، اما روند سودآوری نمادهای زیر‌مجموعه گروه فرآورده‌های نفتی نشان داد که تحلیل‌های صورت گرفته در مورد روند سودآوری این شرکت‌ها تحت تاثیر بهبود قیمت نفت تحلیل‌های دقیقی نبوده است.به عبارتی تحلیل کارشناسان از لحاظ کردن قیمت نفت در وضعیت این شرکت‌ها خیلی پیش‌‌بینی درستی نبوده است. در همین راستا انتشار گزارش پالایش نفت بندرعباس نشان داد که به‌صرف معیار بهبود قیمت نفت نمی‌توان روند سودآوری در شرکت‌های این گروه را تحلیل کرد.

افت ۷/ ۳ درصدی شاخص گروه بانک در غیاب بزرگان

نمادهای زیر مجموعه گروه بانکی در شرایطی زیان ۷/ ۳ درصدی را تجربه کرد که دارای عملکردی بهتر از نماگر بازار سهام بوده است. مجامع نمادهای زیر مجموعه گروه بانکی همچنان با نوعی ابهام همراه است. برگزاری مجامع این شرکت‌ها به دلایل متعددی از جمله رعایت نکردن استاندارد بین‌المللی، کفایت سرمایه، کنترل‌های داخلی، شفافیت و نشر اطلاعات توسط بانک مرکزی با محدودیت‌های جدی همراه شد. در این زمینه شاخص این گروه در شرایطی این افت را تجربه کرد که سه نماد عمده آن یعنی بانک تجارت، ملت و صادرات همچنان متوقف هستند. کارشناسان در این زمینه معتقدند با توجه به حجم و ارزش معاملات بالای گروه بانکی اگر سه نماد بزرگ مزبور متوقف نبودند، شاید بازدهی گروه بانکی در سطوحی پایین‌تر از رقم کنونی قرار می‌گرفت.

روز گذشته پالایش نفت تهران با تاثیر منفی حدود ۲ واحدی بیشترین تاثیر بر افت آیفکس را بر عهده داشت. به نظر می‌رسد از عمده مواردی که در روزهای اخیر نه‌تنها «شتران» بلکه عمده نمادهای پالایشی را تحت‌تاثیر قرار داده است، کاهش قیمت نفت در بازارهای جهانی است. در عین حال شرکت پالایش نفت بندرعباس (حاضر در تابلوی معاملاتی بورس) در اولین روز کاری هفته جاری صورت مالی میاندوره‌ای در دوره ۳ ماهه منتهی به ۳۱/ ۰۳/ ۹۵ خود را بر روی سایت کدال قرار داد که بر اساس این گزارش «شبندر» به ازای هر سهم ۱۹ ریال سود محقق کرد. بر این اساس سود خالص این شرکت مبلغ ۲۶۱ میلیارد و ۵۷۶ میلیون ریال اعلام شده که نسبت به سال گذشته کاهش ۵۸ درصدی را نشان می‌دهد. موضوعی که سبب رخنه فضایی منفی در میان تمامی نمادهای پالایشی شده است. فضایی که به پالایشی‌های فرابورس نیز تسری پیدا کرده تا نیمی از نمادهای فعال در این گروه معاملات روز گذشته را در محدوده قیمتی منفی به پایان برسانند.

در نقطه مقابل «شتران»، فولاد هرمزگان جنوب قرار داشت که با تاثیر بیش از یک واحدی از افت بیشتر آیفکس ممانعت کرد. فولاد هرمزگان جنوب از جمله شرکت‌هایی است که به سبب مکان جغرافیایی، ظرفیت مناسب تولیدی و جذابیت برای سرمایه‌گذاران خارجی از پتانسیل‌های بالایی برخوردار است. بر این اساس «هرمز» با حمایت خوب معامله‌گران حقوقی (مشارکت ۹۹ درصدی) معاملات روز گذشته را با رشد ۴۹ ریالی به پایان رساند تا معامله‌گران با دادوستد ۲ میلیون و ۲۵۶ هزار سهم در این نماد به ارزش ۵۱۹ میلیون تومان قیمت سهام «هرمز» را به ۲۳۰۰ ریال افزایش دهند.

پتروشیمی مارون نیز برای چهارمین روز متوالی در مسیر نزولی گام برداشت. از نکات قابل‌توجه معاملات «مارون» در روزهای اخیر، حجم بسیار پایین معاملات سهام بزرگ‌ترین‌ شرکت فرابورس (بزرگ‌ترین‌ شرکت از منظر ارزش بازار) است. بر این اساس پتروشیمی مارون معاملات روز گذشته خود را با دادوستد تنها ۳ هزار و ۵۵۸ سهم به پایان رساند تا با افت ۴درصدی قیمت خود، تاثیر منفی ۷/ ۰ واحدی بر آیفکس داشته باشد. طی معاملات اوایل هفته گذشته شنیده‌هایی مبنی‌بر راه‌اندازی طرح متانول‌سازی، اقبال سهامداران به «مارون» و تشکیل صف خرید پرحجم در این نماد را فراهم آورده بود. با این همه رفته‌رفته از تب و تاب این اخبار کاسته شد تا پتروشیمی مارون بار دیگر به مسیر نزولی بازگردد. بر این اساس در معاملات روز یکشنبه فرابورس ایران (با احتساب معاملات بلوکی و اوراق مشارکت) حدود ۱۴۹ میلیون ورقه بهادار در ۱۴ هزار و ۲۲۹ نوبت معاملاتی به ارزش ۷۶۷ میلیارد ریال دست‌به‌دست شد. با وجود رشد حجم و ارزش معاملات فرابورس نسبت به روز ماقبل آن هنوز هم شاهد کم‌رمقی معاملات این بازار هستیم. بر این اساس بررسی‌های «دنیای‌اقتصاد» نشان می‌دهد حجم و ارزش معاملات این بازار نسبت به میانگین یک ماه قبل به ترتیب حدود ۵۱ و ۴۴ درصد افت کرده است. تعداد معاملات نیز در همین بازه زمانی با کاهش حدود ۴۰ درصدی مواجه بوده است. دامداری تلیسه نمونه نیز برای دومین روز متوالی در محدوده منفی معامله شد. ۱۶ روز از حضور «تلیسه» در تابلوی معاملاتی فرابورس می‌گذرد. این در حالی است که این نماد در این بازه زمانی تنها دو روز منفی را پشت‌سر گذاشته است. بر این اساس شرکت دامداری تلیسه نمونه معاملات روز گذشته را با دادوستد ۲۵۸ هزار سهم در قیمت ۸۹۹۲ ریالی به پایان رساند تا با افت ۵ درصدی بیشترین کاهش قیمت روز گذشته فرابورس را به خود اختصاص دهد. «تلیسه» دیروز با فشار فروش مواجه شد تا سنگین‌ترین صف فروش روز گذشته را به خود اختصاص دهد. (شرکت دامداری تلیسه نمونه بیش از ۵/ ۱ میلیون صف فروش داشت)

ثبات سود «تسه»ها برای هفتمین روز

روز گذشته ۵۲ هزار و ۵۸۴ ورقه تسهیلات مسکن به ارزش ۴۷ میلیارد ریال در بازار ابزارهای نوین مالی خرید و فروش شد تا «تسه»ها در این روز در بازه ۸۶۹ تا ۸۹۹ هزار ریال دست‌به‌دست شوند. دیروز امتیاز تسهیلات مسکن مرداد ماه ۹۳ در حالی با رشد ۱۲۰۰ تومانی (معادل ۴/ ۱ درصد) همراه شد که بیشترین کاهش قیمت در نماد «تسه ۹۳۰۳» به میزان ۶۸/ ۰ درصد رخ داد. به این ترتیب نرخ سود واقعی دریافت وام از این طریق، برای هفتمین روز متوالی همان ۷/ ۲۲ درصد باقی‌ماند. اوراق تسهیلات مسکن در این روزها به واسطه قرار گرفتن در ماه پایانی فصل تقاضای مسکن (تابستان) با افت تقاضا مواجه شده‌‌اند. این در حالی است که تیرماه امسال پس از اقدام دولت در کاهش نرخ سود بانکی، قیمت اوراق حق تقدم مسکن نیز با افزایش همراه شد؛ به‌طوری‌که در اواخر مردادماه امسال هربرگه اوراق تسهیلات مسکن مرز ۱۰۰ هزار تومانی را نیز رد کرد. علاوه بر این روز گذشته شاهد معامله ۱۶۲ هزار ورقه اسناد خزانه اسلامی در ۱۸۴ نوبت معاملاتی به ارزش ۱۵۴ میلیارد ریال بودیم تا این اوراق در محدوده قیمتی ۹۰۸ تا ۹۹۵ هزار ریال مورد معامله قرار گیرند.

محمد‌هادی موقعی در اولین نشست عمومی انجمن ملی لیزینگ که با حضور مدیران عامل شرکت‌های لیزینگ رسمی و معتبر در محل معاونت تشکل‌های اتاق ایران برگزار شد، اظهار کرد: در نامه این انجمن به بانک مرکزی، پیشنهاد شده که با توجه به اینکه شرکت‌ها از منابع خودشان عملیات لیزینگ را انجام می‌دهند؛ بنابراین نباید نرخ سودی برای این شرکت‌ها تعیین شود البته همچنان نظارت بر آنها تداوم یابد. وی اعلام کرد: این پیشنهاد در «پیش کمیته مطالعات و مقررات» بانک مرکزی در حال بررسی است. موقعی ادامه داد: درخصوص جایگاه لیزینگ پیشنهاد می‌شود به جای دستورالعمل اجرایی تاسیس و نظارت بر شرکت‌های لیزینگ که ازسوی بانک مرکزی در حال بازنگری است، پیش‌نویس قانون لیزینگ تدوین شود تا از جنبه‌های استراتژیک و بلندمدت و پایدار به این صنعت نگاه شود.

وی در بخشی دیگر از سخنان خود به برداشت و تفسیر ناصحیح رسیدگی‌کنندگان مالیاتی از قانون پولی و بانکی و واسطه‌گری پولی و تعمیم این برداشت اشتباه به شرکت‌های لیزینگ اشاره کرد و افزود: سازمان امور مالیاتی در بخش مالیات بر ارزش افزوده معتقد است هرگونه اصلاح و تغییر در معافیت‌ها مستلزم تغییر قوانین در مجلس است و در نهایت لیزینگ‌ها برای احقاق حقوق لیزینگ‌ها باید به دیوان عدالت اداری رجوع کنند. در همین راستا در کارگروه مالیاتی انجمن به شدت در تدوین و اجرای یک رویه و مقابله با مشکلات مالیاتی مطالعه خواهیم کرد و درج معافیت خدمات واسپاری و لیزینگ در قانون دائمی مالیات بر ارزش افزوده پیگیری خواهد شد.

گروه دیپلماسی- احسان ابطحی: دکتر سیدحسین موسویان، دیپلمات سابق ایران، در گفت‌و‌گویی با «دنیای اقتصاد» نقش لابی‌های ضد‌ایرانی در آمریکا را تشریح کرد. موسویان که پیش‌تر و در زمانی که حسن روحانی ریاست تیم هسته‌ای را برعهده داشت، از اعضای ارشد و سخنگوی این تیم بود، تاکید می‌کند که لابی‌های ضدایرانی در آمریکا از چهار جبهه علیه جمهوری اسلامی فعال هستند و پنج هدف مشترک را پیش از برجام پیگیری می‌کردند که مهم‌ترین آن تلاش برای «تغییر نظام جمهوری اسلامی ایران» بود. موسویان که بین سال‌های ۱۳۶۹ تا ۱۳۷۶ سفیر ایران در آلمان بوده‌است تاکید می‌کند که این لابی‌ها پس از توافق هسته‌ای هم با ۱۱ هدف مشترک به فعالیت خود ادامه می‌دهند و اصلی‌ترین هدف آنان «شکست برجام و ایجاد شرایط مناسب برای بازگرداندن وضعیت ایران به شرایط قبلی، با هدف براندازی نظام است.» معاون اسبق سیاست خارجی و امنیت بین‌الملل شورای عالی امنیت ملی برای خنثی کردن اقدامات خصمانه این لابی‌ها ۶ راهکار پیشنهاد می‌دهد و بر این باور است که «جمهوری اسلامی باید یک برنامه مشخص و موثر برای چنین هدفی داشته باشد؛ برنامه‌ای که مورد اجماع باشد و به‌طور هماهنگ و در سطح ملی هم اجرا شود.» موسویان که اکنون به‌عنوان محقق دانشگاه پرینستون آمریکا فعالیت دارد، تاکید می‌کند که در حال حاضر بیش از هر زمان دیگری برای شکل‌گیری فعالیت‌هایی برای مقابله با لابی‌های ضد‌ جمهوری اسلامی در آمریکا زمینه وجود دارد.

ریشه لابی‌گری در آمریکا به چه زمانی باز می‌گردد و اساسا نقش لابی‌ها در تعیین سیاست‌های داخلی آمریکا تا چه اندازه است؟

لابی‌گری در آمریکا چند دهه سابقه دارد که عمدتا توسط صهیونیست‌ها شکل گرفت و ظرف یک دهه نیز توانست تحول بنیادین در سیاست‌های آمریکا در مورد اسرائیل به‌وجود آورد. درمورد تاثیر لابی‌ها در آمریکا هم به یک جمله بسنده می‌کنم و آن اینکه در هیچ کشوری در جهان به اندازه آمریکا روی لابی‌گری سرمایه‌گذاری نشده و لابی‌گری هم در هیچ کشوری به اندازه آمریکا بر سیاست‌های این کشور و صحنه بین‌الملل تاثیر گذار نبوده و نیست.

این روزها ما شاهد فعالیت بیش از پیش لابی‌ها در آمریکا به‌ویژه علیه ایران هستیم. مثلا لابی «اتحاد علیه ایران هسته‌ای » که تلاش بسیاری برای تخریب برجام انجام می‌دهد، یکی از این لابی‌ها است. لابی آیپک هم که بیش از هر لابی دیگری مشهور است. زمزمه‌هایی از گسترده شدن لابی جی- استریت هم در آمریکا به گوش می‌رسد. سوال من دقیقا اینجاست:«در حال حاضر چند لابی در آمریکا له یا علیه برجام و ایران در حال فعالیت هستند و این لابی‌ها چه لابی‌هایی هستند؟»

اولا: کشورهای زیادی در آمریکا از جمله عربستان، ترکیه، ارمنستان، اروپا، جمهوری آذربایجان و کوبا اقدام به ساماندهی لابی‌گری در آمریکا برای تامین منافع ملی خود کرده‌اند. آنها به‌خوبی درک کرده‌اند که لابی‌گری در آمریکا چه تاثیر مهمی در تعیین سیاست‌های آمریکا دارد و سیاست‌های آمریکا هم چه تاثیر مهمی در روابط دوجانبه و بین‌المللی این کشورها دارد.

ثانیا: در مورد ایران هم حقیقت این است که لابی طرفداری از ایران در دوران گذشته ایجاد شد و لابی ضدایران در آمریکا که بعد از انقلاب اسلامی ۵۷ شکل گرفته، روزبه‌روز تقویت شده و اقدام قابل توجهی هم برای دفع این توطئه‌ها صورت نگرفته است.

لابی‌های ضدایران در آمریکا در دوران مذاکرات هسته‌ای و با هدف ناکام کردن این مذاکرات رشد چشمگیری داشتند و بعد از توافق هم روزبه‌روز فعالیت این لابی‌ها برای فلج کردن برجام گسترده‌تر می‌شود. لابی‌گری‌های ضدایران هم ابتدا توسط صهیونیست‌ها شکل گرفت اما در دوران مذاکرات هسته‌ای تا به امروز سعودی‌ها و برخی از دیگر کشورهای عربی، گوی سبقت را از صهیونیست‌ها ربوده و سرمایه‌گذاری‌های هنگفتی کردند و روز به روز آن را افزایش می‌دهند و قراردادهای بزرگی با شرکت‌های لابی‌گری در آمریکا امضا کرده‌اند. بنابراین جبهه لابی ضدایران در آمریکا گسترش بی‌سابقه‌ای یافته و به لابی «اتحاد علیه ایران هسته‌ای» و «آیپک» هم محدود نمی‌شود.

اهداف هرکدام از این لابی‌ها به تفکیک چیست؟ در روزهای اخیر گزارش‌هایی منتشر شده مبنی بر اینکه یک نهاد نیرومند غیردولتی به نام اتحاد علیه ایران هسته‌ای به شدت در حال فضا‌سازی و سم پاشی علیه برجام است و با نامه‌نگاری به شرکت‌های اروپایی آنان را از معامله با ایران منع کرده است. هدف اصلی این نهاد چیست و چه لابی‌های دیگری به موازات این نهاد در حال فعالیت علیه برجام و ایران هستند؟

لابی ضدایران از چهار جبهه فعال است: اول: جبهه صهیونیست‌ها، دوم: جبهه اعراب متخاصم که سعودی‌ها در راس آن قرار دارند،سوم: جناح نومحافظه‌کاران و بازهای داخل آمریکا و چهارم: ضدانقلاب برانداز به رهبری منافقین.

پنج برنامه و اقدامات مشترک لابی ضدایران قبل از برجام:

۱- «تغییر رژیم» در ایران به‌عنوان هدف اصلی.

۲- از ابتدای مذاکرات هسته‌ای هدفشان این بود که پرونده هسته‌ای ایران را به شورای امنیت سازمان ملل کشانده تا ایران از سوی عالی‌ترین مرجع سیاسی و امنیتی جهان به عنوان کشوری تهدید کننده صلح و امنیت شناخته شود و قدرت‌های جهانی نیز در این مورد به اجماع برسند که متاسفانه موفق شدند.

۳- اعمال تحریم‌ها با اجماع بین‌المللی و با امضای هر پنج قدرت عضو شورای امنیت سازمان ملل سومین هدف کلیدی بود که موفق شدند.

۴- تشدید تحریم‌های یکجانبه و چندجانبه چهارمین برنامه آنها بود که باز هم متاسفانه موفق شدند.

۵- جلوگیری از توافق هسته‌ای قدرت‌های جهانی با ایران به منظور استمرار فشارها و انزوای ایران تا سقوط نظام جمهوری اسلامی دردستور کار آنها بود که این توطئه با برجام ناکام ماند.

برنامه یازده گانه جبهه لابی ضدایران در آمریکابعد از برجام: شما صرفا با مطالعه رسانه‌های آمریکا و جهانی متوجه خواهید شد که لابی ضدایران ۱۱ برنامه به‌شرح زیر در دستور کار دارد:

۱- شکست برجام و ایجاد شرایط مناسب برای بازگرداندن وضعیت ایران به شرایط قبلی با هدف «براندازی و تغییر رژیم» که هدف اصلی آنها است.

۲- لجن مال کردن برجام در افکار عمومی هدف دوم است. با مقالات و سخنرانی‌های مرتب به افکار عمومی آمریکا و جهان تلقین کنند که برجام برد
صد درصدی برای ایران بود و آمریکا و جامعه جهانی هم کاملا باخت.

۳- سوم متهم کردن اوباما و تیمش به اینکه در قضیه برجام به ایران باج داد و به آمریکا و اسرائیل و متحدان عربش خیانت کرد.

۴- جلوگیری از ورود شرکت‌های آمریکا، اروپا و غرب برای تجدید روابط اقتصادی و سرمایه‌گذاری و فاینانس. در این مورد برنامه بسیار حساب‌شده و جامع و پیچیده و چند لایه‌ای تنظیم شده که در حال اجرا است.

۵- بلوکه کردن هرتحول مثبت جدید در جهت گشایش کار آمریکا و غرب با ایران.

۶- تخریب و از میدان به‌در کردن همه افراد و سازمان‌ها و ارگان‌های آمریکایی و ایرانی که در جهت جلوگیری از حمله نظامی آمریکا به ایران و فروپاشی نظام بین‌المللی تحریم‌ها از طریق یافتن راه‌حل مسالمت‌آمیز برای بحران هسته‌ای تلاش کردند و می‌کنند.

۷- تشدید اتهامات در مورد تروریسم و حقوق بشر علیه ایران.

۸- بهره‌برداری تبلیغاتی انتخاباتی از فعالیت‌های ضدبرجام برای تخریب دولت اوباما و دموکرات‌های وفادار به برجام.

۹- جلوگیری از نفوذ و قدرت ایران در منطقه.

۱۰- ایجاد زمینه‌ها و آماده‌سازی‌های لازم در هر دو کاندیدای ریاست جمهوری آمریکا. در این مورد سرمایه‌گذاری بیشتر روی هیلاری کلینتون انجام می‌شود چون احتمال می‌دهند او پیروز انتخابات باشد. اینکه برخی از نومحافظه‌کاران تندرو آمریکا مثل پل ولفوویتز از کلینتون حمایت می‌کنند نیز بخشی از این سناریو است.

۱۱- نفوذ در سایرکشورها همچون اروپا، کشورهای مسلمان، ژاپن و کانادا و حتی روسیه و چین درجهت پیشبرد اهدافشان.

آیا در آمریکا لابی وجود دارد که به نفع برجام فعالیت کند؟نقش لابی اعراب و لابی مخالفان ضدانقلاب در آمریکا درباره برجام تا چه حد است؟

لابی قدرتمند و قوی در آمریکا، لابی ضدبرجام است. منتها یک لابی خودجوش به نفع برجام به‌وجود آمد. بخشی از این لابی را خود آمریکایی‌ها تشکیل دادند. اینها افرادی در رسانه‌ها و دانشگاه‌ها و مراکز تحقیقاتی و تینک تنک‌ها و سازمان‌های غیردولتی بودند. هدف آنها تامین مصالح ملی خود آمریکا بود و نه ایران؛ آنها معتقد بودند که حمله نظامی آمریکا به عراق و افغانستان خسارت محض بوده و نباید این اشتباه با حمله به ایران تکرار شود و بنابراین دنبال راهکار دیپلماتیک و صلح‌آمیز بودند.

بخش دوم لابی اروپایی‌ها بودند که در داخل آمریکا به نفع دیپلماسی لابی می‌کردند چون آنها هم مخالف حمله نظامی آمریکا به ایران بودند و خواهان تجدید روابط اقتصادی با ایران.

بخش سوم هم ایرانی‌های مقیم آمریکا بودند که به‌خاطر علایق ملی مخالف جنگ و تحریم بودند. مجموعه کار این لابی قابل مقایسه با لابی ضدایران نبود، به‌ویژه اینکه لابی ضدایران از حمایت کنگره آمریکا هم برخوردار بوده و هست. منتها چون دولت آمریکا به دنبال حل مسالمت‌آمیز پرونده هسته‌ای ایران بود، در مجموع توانستند بر افکار عمومی آمریکا و جهان تاثیر مثبت و مهمی داشته باشند.

آیا راهی برای مقابله با لابی‌ها و نهادهایی مانند «اتحاد علیه ایران هسته‌ای» وجود دارد؟ خودتان در چند سال گذشته در خط مقدم دیپلماسی عمومی ایران از منافع کشور دفاع کرده‌اید به‌طوری‌که برخی از رسانه‌های داخلی و خارجی شما را روابط عمومی نظام جمهوری اسلامی و برجام در خارج از کشور خوانده‌اند. با این تجربه‌ای که کسب کرده‌اید، آیا فکر می‌کنید که اساسا ایران در وضعیتی قرار دارد که بتواند یک لابی قدرتمند به نفع خود در آمریکا ایجاد کند؟ آیا این اقدام شدنی و عملیاتی است؟

حتما هست و زمینه آن هم از همیشه فراهم‌تر است. منتها شش شرط دارد:

اول: جمهوری اسلامی به‌عنوان یک نظام، این ضرورت را قبول داشته باشد که من در این مورد مطمئن نیستم. مدتی قبل یک مقاله‌نویس نیویورک‌تایمز مقاله‌ای علیه عربستان نوشت. بلافاصله سلمان وزیر دفاع عربستان او را دعوت کرد و پذیرایی مفصلی از او کرد و شخصا هم دو ساعت با او نشست و حرف زد. شما آیا می‌توانید تصور کنید ما چنین روش‌هایی داشته باشیم؟ احتمالا برخوردی که با چنین خبرنگاری می‌شود این است که به او ویزای ورود به ایران ندهند. اخیرا یکی از ژورنالیست‌های آمریکایی که درحمایت از برجام و تعامل با ایران زیاد مطلب نوشته و سخنرانی کرده، ازمن سوال کرد که در دوره آقای احمدی‌نژاد من دوسه بار به ایران دعوت شدم و با وزیر برایم ملاقات گذاشتند و کلی تحویلم گرفتند منتها الان یک‌سال است که می‌خواهم به ایران بروم اما به من ویزا هم نمی‌دهند.

دوم: در جمهوری اسلامی یک برنامه مشخص و موثر برای چنین هدفی، مورد اجماع باشد و به‌طور هماهنگ و در سطح ملی هم اجرا شود.

سوم: رابطه فعال با همه افراد و مراکز علمی و تحقیقاتی و آکادمیک و سازمان‌ها و نهادهایی که در آمریکا خواستار کاهش تشنج و درگیری و تقابل با ایران بوده و هستند و در مخالفت با حمله نظامی و تحریم ایران در مقابل لابی اعراب تکفیری و صهیونیسم ایستاده و سخنرانی و مصاحبه کرده و مطلب نوشته و می‌نویسند، برقرارشده و حمایت شوند. ابدا هم به حمایت مالی جمهوری اسلامی نیاز نیست.

چهارم: از هرسخن و رفتاری که می‌تواند مورد بهره‌برداری جناح صهیونیست‌ها و جبهه لابی ضدایران قرار گیرد، بپرهیزند.

پنجم: جمهوری اسلامی برای خنثی کردن برنامه یازده‌گانه لابی ضدایران که در بالا برشمردم، برنامه‌ریزی کند. اجازه هم ندهد که عده‌ای در داخل با شعارهای به‌ظاهر انقلابی دانسته یا ندانسته همان اهداف یازده‌گانه را تامین کنند.

ششم: مراقب نفوذ جبهه لابی ضدایران در داخل برای عملیاتی کردن اهداف شومی که برشمردم باشند. بالاخره سعودی‌ها و صهیونیست‌ها درمقابل هر ۱۰۰ دلاری که برای نفوذ در آمریکا خرج می‌کنند، قاعدتا بعید نیست که ۱۰ دلار هم در داخل ایران هزینه کنند. اخیرا جناب امیر عبداللهیان معاون سابق وزیر خارجه و مدیر فعلی بین‌الملل مجلس در مصاحبه‌ای نکته مهمی را گفتند که: «عربستان سعودی ۱۰ یا ۱۲ ساعت قبل از اینکه حادثه‌ای در مقابل سفارتش روی دهد و چند ساعت قبل از اینکه اصلا تجمعی در مقابل سفارت تشکیل شود، به برخی از سفارتخانه‌ها در تهران یادداشت آنی داده و گفته بود خودروهای دیپلماتیک خود را فورا به فروش می‌رسانیم؛ یعنی قبل از اینکه اتفاقی برای سفارت بیفتد، عربستان در راستای تنش‌آفرینی تصمیم خودش را برای قطع رابطه گرفته بود.» معنی این مطلب هم می‌تواند این باشد که سعودی‌ها توسط عوامل نفوذی خودشان چنین حادثه‌ای را طراحی کرده بودند.

اما بد نیست اینجا نکته‌ای هم در مورد خودم بگویم؛ اینکه این اغراق است که من روابط عمومی نظام یا برجام در آمریکا یا خارج هستم و واقعا هیچ ارتباط و هماهنگی با داخل کشور نداشته‌ام و حمایت هم نشده‌ام. به تشخیص خودم و به‌عنوان وظیفه ملی و دینی، درطول چند سال اقامت در آمریکا شبانه‌روز در سطح افکار عمومی آمریکا و جهان سعی کردم با انجام سخنرانی، مقاله، مصاحبه و انتشار کتاب در مقابل جبهه لابی ضدایران بایستم و برای حل مسالمت‌آمیز بحران هسته‌ای و رفع تحریم‌ها و پذیرش حق غنی‌سازی ایران و خروج پرونده از فصل هفت منشور سازمان ملل تلاش کنم.

در این راستا و طبیعتا با جوسازی و فشار و تخریب سنگین جبهه لابی ضدایران در آمریکا مواجه بوده و روزبه‌روز هم بیشتر شده و می‌شود در حدی که منافقین که مجری دستورات سعودی‌ها و صهیونیست‌ها هستند، بعد از ده‌ها بیانیه و مقاله و فیلمی که علیه من ساختند و منتشر کردند، به اوباما رئیس‌جمهوری آمریکا نامه سرگشاده نوشته و من را مزدور و مامور جمهوری اسلامی خوانده و هدف فعالیت‌های من را هم تغییر رژیم در آمریکا خوانده‌اند و همین مطالب را هم به تک‌تک اعضای کنگره نوشته‌اند و درحال لابی هستند.

اما متحیرم از اینکه همزمان و همراه با تخریب‌های لابی ضدایران در آمریکا، جوسازی‌های گروهی هم در داخل ایران با طرح اتهامات دروغ و بی‌اساس و نخ‌نما افزایش یافته است. در این مورد نمی‌خواهم قضاوت کنم. این وظیفه دستگاه‌های سیاسی و امنیتی کشور است بررسی کنند که آیا این حادثه اتفاقی است، یا صرفا بخشی از دعوای جناحی برای انتخابات ریاست جمهوری سال آینده است یا بخشی از طرح سرمایه‌گذاری لابی ضدایران در داخل ایران است تا همه عواملی که در آمریکا در مقابل صهیونیست‌ها و منافقین و اعراب تکفیری ایستاده‌اند را از داخل زخمی کرده و از پیش روی خود بردارند.