قیمت‌های پایه جدید با جهت‌گیری کاهشی

روز گذشته قیمت‌های پایه جدید محصولات پتروشیمی در بورس کالا از سوی دفتر صنایع پایین‌دستی شرکت ملی پتروشیمی اعلام شد که البته کاهش قیمت‌ها روند عمومی نرخ‌های جدید را ترسیم کرده تا جایی که رشد قیمت‌های انگشت‌شماری را می‌توان برای انواع مختلف محصولات شیمیایی و پلیمری گلچین کرد. افزایش قیمت انواع سنگین اکستروژن گریدهای PE80 و EX3، اغلب انواع جذاب پلی‌پروپیلن‌های نساجی و پلی‌پروپیلن‌های شیمیایی همچنین دی‌اتانول آمین، اورتوزایلین، اپوکسی رزین، دی اتیل هگزانول و SBR – 1502 در گروه محصولات شیمیایی را می‌توان معدود انواعی دانست که رشد قیمت داشتند. از سوی دیگر کاهش ۹ تومانی قیمت دلار معادل ۲۶/ ۰درصد نکته دیگری است که هرچند ناچیز، ولی بر جهت‌گیری کاهشی قیمت‌های محصولات پتروشیمی موثر بود.

همان‌گونه که بارها به آن اشاره شد قیمت‌های پایه در بازار داخلی بر مبنای قیمت‌های جهانی مورد محاسبه قرار گرفته و با احتساب متوسط قیمت دلار در بازار آزاد اعلام می‌شود. نکته مهم در مورد بازارهای جهانی این مطلب است که هم‌اکنون به دلیل ثبات نسبی قیمت نفت و بالا بودن حجم عرضه نفت خام و سایر محصولات پالایشی مخصوصا مواد اولیه صنعت پتروشیمی و خوراک مایع، قیمت تمام‌شده این گروه‌های کالایی گسترده در مسیر افت قرار گرفته که در کنار کاهش نسبی حجم تقاضا و البته بالا بودن موجودی انبارها، جهت‌گیری کاهشی آرامی به بازارهای جهانی تزریق شده است. همین موارد یعنی جهت‌گیری کاهشی قیمت تمام‌شده تولیدات در کنار ضعف تقاضا و مخصوصا تلاش فروشندگان کوچک و بزرگ در بازارهای جهانی برای افزایش حجم فروش خود با ابزار رقابت منفی (اعطای تخفیف بیشتر برای افزایش حجم فروش) در بازارهای جهانی تاکنون باعث شده تا قیمت‌ها در مسیر کاهش قرار بگیرد. تجمیع این موارد نیز در کنار کاهش محدود بهای دلار در بازار آزاد به افت قیمت‌های پایه منجر شد هرچند که در بین فعالان بازار، افزایش قیمت‌ها از طرفداران بسیاری برخوردار بوده؛ تا جایی که برخی کارشناسان این بازار در کنار واقعیت‌های عرضه و تقاضا و قیمت‌های تمام‌شده از بورس کالا و البته رفتار کدهای معاف از مالیات بر ارزش افزوده، احتمال افزایش قیمت‌های پایه را از دلایل اصلی رشد قیمت‌ها در بازار آزاد در روزهای اخیر دانسته‌اند، هرچند که این ادعا به بحث و بررسی بیشتری نیاز دارد.

سنتی مندرس در بازار پلیمرها

در روزهای اخیر و به دلیل رشد متوسط قیمت نفت خام و سپس تثبیت آن در نرخ‌های موجود و بالاتر از ۴۶ دلار، این جو روانی در بازار ایجاد شد که شاید قیمت‌های پایه افزایشی اعلام شود. از سوی دیگر کاهش قیمت‌های پیشین که در تاریخ ۱۲ اردیبهشت اعلام شد نیز جهت‌گیری کاهشی داشته که به این احتمال دامن زد. حال با این ذهنیت شاهد افزایش قیمت بسیاری از گریدهای پلیمری در بازار آزاد هستیم که این ادعا را تقویت می‌کند که رشد قیمت‌ها به دلیل جو روانی افزایش قیمت‌های پایه بوده است. ادعایی که از سمت روند عمومی عرضه و تقاضا مورد حمایت قرار گرفته و رفتار خاص کدهای معاف از مالیات نیز به این روند کلی دامن می‌زند. حال جو روانی احتمال رشد قیمت‌های پایه، بازوی رشد قیمت‌ها در نظر گرفته می‌شود.

در گذشته یک روند قیمت‌گذاری منسوخ در بازار آزاد پلیمرها رایج شده که اغلب تا قبل از اعلام قیمت‌های پایه همین وضعیت خودنمایی می‌کند و آن پیش بینی روند حرکت قیمت‌های پایه است. هرچند که آینده پژوهشی (پیش‌بینی آینده) یکی از واقعیت‌های جدایی‌ناپذیر در تمامی بازارهای داخلی و جهانی است ولی در بازار پلیمرها تخمین روند حرکت قیمت‌ها تبدیل به فاکتوری شده که با جهت‌دهی قیمتی از سوی عرضه‌کنندگان اصلی، دورنمای انتظاری قیمتی به نوعی پیش‌خور می‌شود یعنی احتمال افزایش یا کاهش قیمت‌ها قبل از اعلام نرخ‌های پایه در بورس کالا مستهلک شده و تاثیر مشخصی بر بازارهای داخلی نمی‌گذارد. این واقعیت را باید جدی گرفت؛ زیرا روند نوسان آزادانه قیمت‌ها در بازار داخلی را پیچیده کرده و البته پتانسیل تاثیرگذاری این نرخ را نیز کاهش می‌دهد اما باز هم این تمام ماجرا نیست.

بارها تجربه شده است که روند عمومی قیمت‌ها در بازار آزاد بر‌خلاف نوسان قیمت‌های پایه تجربه شده، هرچند که برخی رسانه‌های غالبا غیرتخصصی به آن دامن می‌زنند. خروجی این مطلب که بارها تجربه شده است را باید التهاب و شکنندگی بازار دانست که البته با زیان بخش بزرگی از فعالان بازار نیز رو‌به‌‌رو می‌شود. نکته دیگر را باید در ساز و کار قیمت‌گذاری دفتر صنایع پایین‌دستی شرکت ملی پتروشیمی دانست، زیرا برای محاسبه این نرخ، از قیمت‌های منطقه به‌صورت FOB (تحویل بار کشتی پس از انجام تشریفات گمرکی) خلیج فارس و البته با احتساب قیمت‌های صادراتی برخی شرکت‌های بزرگ پتروشیمی و همچنین قیمت‌های مخابره شده در بازارهای جهانی همچون منطقه آسیای جنوب شرقی استفاده می‌شود که از یکسو به پیچیدگی این روند قیمت‌گذاری منتهی شده و از سوی دیگر نزدیکی بیشتری با واقعیت‌های بازارهای جهانی پیدا می‌کند. این موارد باعث شده تا تخمین نوسان قیمت‌ها به تبعیت از برخی مجلات معتبر جهانی دشوار شود؛ هرچند که خطای محاسبه را نیز برای فعالان بازار افزایش می‌دهد.

در صورت عدم تخمین درست قیمت‌ها اولین رخدادی که برای فروشنده رخ می‌دهد کاهش سودآوری یا حتی ورود به فاز زیان خواهد بود؛ هرچند به‌صورت خوش‌بینانه تنها کاهش حجم فروش را متحمل خواهد شد. این در حالی است که در رقابت بین برخی فعالان بازار، این قبیل اتفاقات کوچک و بزرگ در بازار بسته و محدود فعلی در رقابتی تنگاتنگ در بین فروشندگان کوچک و بزرگ و محموله‌های خرد و کلان قطعا تاثیر بسیاری دارد و می‌تواند سود و زیان بسیاری را به همراه داشته باشد. به تجربه ثابت شده است که در صورت ادامه این قبیل اشتباهات در فضای رقابتی سنگین موجود، زیان سنگین یا حتی ورشکستگی‌ها نیز می‌تواند محقق شود. از طرف دیگر این وضعیت یعنی پیش‌خور کردن نوسان قیمت‌های پایه در بازار آزاد به افزایش التهاب و تاثیر بیشتر جو روانی در معاملات منتهی شده و می‌تواند کل بازار را تحت تاثیر قرار دهد. به‌عنوان مثال رشد قیمت اغلب گریدها در یک روز سپس کاهش قیمت شدیدتر همان گریدها در روز بعد واقعیتی است که در هفته‌های گذشته تجربه شد و نشان می‌دهد که این رفتارها پایه و اساس درستی نداشته و تنها جو روانی بوده است. حال در این رفت‌و‌برگشتی چه کسی متضرر خواهد شد؟ خریدار واقعی که مجبور است مواد اولیه مورد نیاز خود را به هر قیمتی خریداری کند یا آن فعال بازار که از تجربه کمتری برخوردار است یا حتی به دلیل مشغله کاری نتوانسته است که به این بازارسازی‌ها و بازی‌های قیمتی به‌صورت کامل و جامع توجه کند.

البته باید به این نکته نیز اشاره کرد که واقعیت‌های بازار و شفاف شدن برخی واقعیت‌ها در کنار تقابل کلی عرضه و تقاضا وضعیتی را فراهم آورده که این قبیل فاکتورها تاثیر کمتری بر روند عمومی بازار داشته و دارد ولی در هر حال باید به این قبیل نکات به منظور تقویت شفافیت رفتارها و اطلاع رسانی صحیح توجه داشت هرچند که امیدواریم پتانسیل بازارسازی و دست کاری قیمت‌ها به طرق مختلف در ساز و کار بازار تضعیف شود.

در نهایت باید گفت با توجه به این حقایق زیرپوستی در بازار پلیمرها بهتر است فعالان بازار به جای حدس و گمان و تلاش برای پیش خور کردن اتفاقات آتی، تلاش کند تا با تکیه بر ساز‌و‌کار بازار و واقعیت‌های عرضه و تقاضا، حجم داد‌و‌ستد خود را افزایش داده تا از یکسو از نوسان قیمت‌ها متضرر نشود و از سوی دیگر ریسک فعالیت‌های خود را به حداقل ممکن کاهش دهد. در شرایط فعلی که دورنمای مبهمی پیش روی بازار بوده و عرضه‌های مخفی نیز در بازار وجود دارد، بهتر است به جای تکیه بر حدس و گمان و اما و اگر، بر واقعیت‌ها و بدیهیات بازار توجه کنیم تا به‌صورت دست ساخته یا ناآگاهانه، ریسک جدیدی را با یک اشتباه کوچک به بازار تزریق نکنیم. اوضاع شکننده فعلی با اختلاف قیمت‌های ناچیز بین خرید و فروش یا نرخ‌های بورس و بازار فضا را برای این قبیل ریسک‌های تجاری بسیار محدود و سخت ساخته تا جایی که هر تصمیمی می‌تواند به جای سود، به زیانی خطرناک بدل شود؛ زیرا برخی عرضه‌های مخفی در بازار در صورت عدم داد و ستد و جذب آنها در صنایع پایین‌دستی می‌تواند به مثابه یک بمب ساعتی برای کاهش قیمت‌ها عمل کند.

عرضه مخفی چیست؟

یکی از واقعیت‌های مغفول در بازار پلیمرها در شرایط فعلی را باید وجود عرضه‌های مخفی دانست؛ هرچند که در ساز و کار بازار خودنمایی نمی‌کند. به‌عنوان مثال یک کارخانه تولیدی کوچک یا یک تاجر خرده‌پا یا با اطلاعاتی محدود از روند بازار که در هفته‌ها یا ماه‌های گذشته با قیمت‌هایی پایین‌تر چند تن مواد اولیه تهیه کرده ولی یا سفارش تولید نداشته یا به دلایل مختلف از فروش خودداری کرده است. حال این موجودی محدود در نوسان قیمت‌ها و یا حتی مشکلات نقدینگی مالک آن می‌تواند در بازار خودنمایی کند و محموله‌ای کوچک با اعلام گسترده قیمت در بین برخی فعالان بازار به تضعیف بهای این کالا منجر شده و به‌صورت اضطراری دست ساخته را به بازار یک گرید خاص تزریق خواهد کرد. با توجه به بالابودن حجم معامله در ماه‌های اخیر در کنار عدم سودآوری مطلوب در هفته‌های اخیر و همچنین ضعف نقدینگی بسیاری از فعالان بازار و برخی دیگر از احتمالات تولید به‌صورت کارمزدی، احتمال خودنمایی این قبیل عرضه‌های مخفی در بازار وجود داشته و دارد که می‌تواند به افزایش پتانسیل تردید در بازار منجر شود. بهتر است فعالان بازار درخصوص ورود این قبیل محموله‌ها به بازار مراقب باشند و به سادگی به برخی قیمت‌های پایین توجه بیش از حد نشان ندهند. در نهایت باید به این نکته اشاره کرد که با کاهش قیمت‌های پایه توان خودنمایی و تاثیرگذاری این قبیل عرضه‌ها کاهش یافته که می‌تواند تاثیر کمتری بر روند قیمت‌گذاری محصولات داشته باشند.

یک واقعیت مغفول دیگر

نگاهی به قیمت‌های تمام شده در بورس کالا مخصوصا نرخ‌های پیشین آن نشان می‌دهد که بهای برخی از پلیمرها در بازار آزاد از قیمت تمام شده آنها در بورس کالا با احتساب ۹ درصد مالیات بر ارزش افزوده و هزینه حمل پایین‌تر است. این فاصله قیمتی هرچند که با اعلام قیمت‌های پایه کاهشی تا حدودی نزدیک‌تر شده، ولی باز هم به‌عنوان یکی از فاکتورهای اساسی در روند عمومی قیمت‌ها در بازار خودنمایی خواهد کرد که می‌تواند رفتار قیمتی برخی گریدها را در روزهای پیش رو تغییر دهد. با توجه به اهمیت این بحث و همچنین گریدهای حائز این شرایط، در آینده به بررسی بیشتری بر این نکته خواهیم پرداخت.

در این مجمع همچنین اکثریت صاحبان سهام با پرداخت ۴میلیارد و ۲۰۰ میلیون ریال معادل ۴۲۰ میلیون تومان به‌عنوان پاداش اعضای هیات‌مدیره موافقت کردند. حق حضور اعضای غیرموظف هیات‌مدیره برای هر جلسه نیز ۱۱ میلیون ریال در نظر گرفته شد. روزنامه‌های «دنیای اقتصاد» و «اطلاعات» نیز به‌عنوان روزنامه رسمی شرکت خدمات انفورماتیک برای سال ۱۳۹۵ انتخاب شدند.

ابقای اعضای هیات‌مدیره و حسابرس مستقل و بازرس قانونی نیز از دیگر مصوبات این مجمع بود.به این ترتیب آقایان نصرالله مقدم چرکری، نماینده شرکت ملی انفورماتیک، سیدعبدالله میرطاهری، نماینده شرکت خدمات انفورماتیک فرادیس گستر کیش، بیژن وثوقی وحدت، نماینده شرکت مدیریت امن الکترونیکی کاشف، رسول سعدی، نماینده شرکت خدمات انفورماتیک کیش و ناصر رضایی، نماینده شرکت داده‌ورزی فرادیس البرز به‌عنوان اعضای هیات‌مدیره شرکت خدمات انفورماتیک برای ۲ سال آینده انتخاب شدند.

گزارش مدیرعامل

مهندس سیدابوطالب نجفی، مدیرعامل شرکت خدمات انفورماتیک در ابتدای جلسه مجمع عمومی با ارائه گزارشی از تاریخچه فعالیت شرکت و ظرفیت‌های آن گفت: در پایان سال ۹۴ شرکت ملی انفورماتیک با ۹۵ درصد، سهامدار عمده این شرکت بوده است.

وی افزود: در حال حاضر سرمایه شرکت ۲۸۰۰ میلیارد ریال (۲۸۰ میلیارد تومان) است که آخرین مرحله افزایش سرمایه در تاریخ ۳۰/ ۲/ ۹۳ از محل سود انباشته بوده است. مهندس نجفی از شرکت خدمات انفورماتیک به‌عنوان بازوی اجرایی بانک مرکزی یاد کرد که در حال حاضر ۳۶ سامانه برای بانک مرکزی طراحی و اجرا کرده است. مدیرعامل شرکت خدمات انفورماتیک خاطرنشان کرد: در روزهای عادی ۳۰ میلیون نفر از خدمات این شرکت استفاده می‌کنند و در روزهایی که یارانه‌ها پرداخت می‌شود، تعداد استفاده‌کنندگان از خدمات پرداخت شرکت به ۳۵ میلیون نفر می‌رسد. به گفته وی در حال حاضر ۴۵ درصد بازار خودپردازها در اختیار این شرکت است؛ اما با توجه به شرایط سخت بازار و رقابت ناسالم این سهم از بازار درحال کاهش است.مهندس نجفی از پوشش ۱۱۰ درصدی بودجه شرکت در سال ۹۴ خبر داد و افزود: ارزش شرکت در سال ۹۳ معادل ۳۷ هزار میلیارد ریال بوده که این رقم در سال ۹۴ با ۶۵ درصد رشد به ۵۶ هزار میلیارد ریال رسیده است و در هر سال رشدی بیش از رشد شاخص بورس را تجربه کرده است.

مدیرعامل شرکت خدمات انفورماتیک ظرفیت‌سازی سامانه شاپرک برای مقادیر ۱۸۰ هزار تراکنش در دقیقه و ۱۵۰ میلیون تراکنش در روز، مدیریت بیش از ۱۷ میلیارد و ۴۰۰ میلیون تراکنش شتاب در سال ۹۴ و مدیریت بیش از ۱۰ میلیارد تراکنش مالی موفق قطعی در سیستم شاپرک را از اهم اقدامات انجام گرفته در سال ۹۴ اعلام کرد و افزود: در سال ۹۵ این شرکت طرح‌های گوناگونی را در برنامه خود دارد که از جمله آنها می‌توان به طرح پیاده‌سازی استاندارد امنیتی PCIDSS، برقراری ارتباط سامانه شتاب با شبکه‌های بین‌المللی JCB ، VISA ، MASTER و CUP ، کارت اعتباری دولت و پرداخت موبایل اشاره کرد. مدیرعامل شرکت خدمات انفورماتیک اهداف استراتژیک این شرکت در افق ۱۳۹۶ را اجرای توانمند ماموریت‌های ملی – حاکمیتی ، پیشرو بودن در صنعت با نوآوری در خلق زیرساخت‌های ملی امن و سرویس‌های پایدار، ارتقای تعالی سازمانی و استمرار در رشد سودآوری اعلام کرد.

به گفته فعالان، روز گذشته عامل افزایشی خاصی در بازار حضور نداشت، ولی معامله‌گران در برابر کاهش قیمت مقاومت کردند تا این ارز زیر مرز ۳ هزار و ۴۴۰ تومان به کار خود پایان ندهد.روز یکشنبه، سکه تمام بهار آزادی نیز نوسانات چندانی را تجربه نکرد و نهایتا با رشد جزئی هزار تومانی به قیمت یک میلیون و ۲۷ هزار تومان رسید. عامل اصلی رشد سکه خروج دلار از فاز کاهشی بود.

رفت و برگشت دلار

روز گذشته، دلار وارد محدوده ۳ هزار و ۴۳۰ تومان شد،‌ولی با مقاومت در این محدوده به قیمت‌های بالاتر بازگشت. در دومین روز هفته، شاخص بازار ارز معاملات خود را با قیمت ۳هزار و ۴۳۶ تومان آغاز کرد که کاهشی ۶ تومانی نسبت به قیمت بسته شده روز شنبه داشت. شروع کاهشی دلار در حالی که انتظار اکثر معامله‌گران ارزی را کاهشی کرده بود، عده دیگری را در حالت انتظار قرار داد. معامله‌گرانی که در حالت انتظاری قرارداشتند،‌ معتقد بودند که دلار در برابر ورود به محدوده ۳ هزار و ۴۲۰ تومان مقاومت خواهد کرد. در ادامه روز نیز اتفاق مورد انتظار آنها رخ داد و زمانی که دلار به قیمت ۳ هزار و ۴۳۴ تومان رسید، خریدهای ارزی به آرامی در بازار بالا رفت و موجب شد که قیمت به محدوده ۳ هزار و ۴۴۰ تومان بازگردد.

به گفته فعالان، زمانی که قیمت دلار به ۳ هزار و ۴۳۴ تومان رسید، ۳ معامله با این قیمت انجام شد تا به قول بازیگران ارزی این سیگنال به بازار داده شود که کف قیمتی دلار محکم شده است و شاخص ارزی توانایی کاهش بیشتر را ندارد. برگشت قیمت دلار در حالی صورت گرفت که اکثر فعالان اعتقاد داشتند که عامل افزایشی خاصی در بازار وجود نداشته است. به گفته فعالان، روز یکشنبه نرخ حواله درهم افزایش خاصی نداشت. از سوی دیگر، ‌خریداران نقدی نیز تمایل چندانی به خرید دلار نداشتند. به گفته فعالان، روند کاهشی دلاردر سال ۹۵ و رسیدن به روزهای انتهایی دومین ماه بهار موجب شده که انتظارات افزایشی در بازار کمرنگ‌تر شود.

گروه بورس: معاملات بازار سهام کشور در مقاطعی از یکی، دو سال اخیر متاثر از سفته‌بازانی بوده است که به راحتی در شبکه‌های اجتماعی به ویژه تلگرام جولان می‌دهند و بر اساس منافع خود، بازار اخبار و شایعات را داغ می‌کنند.در برخی مواقع نیز پارا فراتر گذاشته و به تبلیغ بدون تحلیل از سهم‌های مختلف می‌پردازند. کارکرد شبکه‌های اجتماعی برای بورس تهران یک شمشیر دو لبه است.این شبکه‌ها از یک طرف می‌توانند به سرعت انتشار اخبار و بیشتر شدن شفافیت در بازار کمک کنند. از سوی دیگر می‌توانند منجر به سوء‌استفاده بسیاری از افراد در راستای داغ کردن سهم‌ها شوند(اتفاقی که در ماه‌های اخیر به کرات شاهد آن بودیم). بازار سهام کشور در شرایط کنونی بیش از اینکه شاهد استفاده درست و مناسب از شبکه‌های اجتماعی باشد، شاهد حضور سفته بازانی سود‌جو است که بدون داشتن سابقه تجاری و علمی با ایجاد یک کانال تلگرامی در راستای منافع خود فضای بازار سهام کشور را بر هم می‌زنند. به‌طور مثال در بسیاری از موارد شاهد انتشار اخبار و گزارش‌هایی در این کانال‌ها بودیم که چند روز بعد روی سامانه کدال قرار می‌گرفت. این موضوع به اعتقاد بسیاری از کارشناسان آفت معاملات بازار سهام کشور به شمار می‌رود. به عبارت دیگر این افراد، سلامت بازار سهام کشور را به خطر انداخته‌اند و این موضوع یک هشدار برای بازاری است که شفافیت از اصول اولیه آن است.این شبکه‌ها پیش‌تر تا مرز فیلتر شدن نیز پیش رفتند.موضوعی که انتقادهای بسیاری را نیز به دنبال داشت.اما اصل درست دسترسی آزاد به اطلاعات در کنار کارکرد‌های دیگر این شبکه‌ها سبب شد تا این شبکه‌ها همچنان به فعالیت خود ادامه دهند. «دنیای اقتصاد»در این گزارش به بررسی آثار شبکه‌های اجتماعی بر فضای معاملات بورس تهران از منظر سه کارشناس بازار سهام پرداخته است. این کارشناسان معتقدند سازمان بورس و اوراق بهادار باید بتواند با سرعتی بیش از کانال‌های مذکور، از شبکه‌های اجتماعی مثل تلگرام در راستای انتشار اخبار مربوط به شرکت‌ها استفاده کند و در جهت افزایش شفافیت و انتشار اخبار شرکت‌ها از این کانال‌ها سبقت گیرد.این کارشناسان همچنین فیلتر کردن این شبکه‌ها و پاک کردن صورت مساله را اقدام نادرستی عنوان کرده و معتقدند این مساله با برخوردهای حذفی قابل حل نیست.از این رو انتظار می‌رود مسوولان سازمان بورس و اوراق و بهادار به فرهنگ‌سازی و تلاش برای انتشار اخبار از مجراهای رسمی معتبر با سرعت بیشتر از کانال‌های مزبور بپردازند.

لزوم فهم درست نهاد نظارتی از دستکاری قیمت

ولی نادی قمی، مدیرعامل تامین سرمایه نوین: افزایش شفافیت و دست یافتن به کارآیی اطلاعاتی، عملیاتی و تخصیص ثروت، مستلزم وجود تحلیل در بازار است.در اقتصاد ایران به‌طور اهم و در بازار سرمایه به‌طور اخص موضوع تحلیل بسیار مغفول مانده است.عمده تحلیل‌ها بر مبنای دیتا و داده صورت نمی‌گیرند چرا که داده‌های موجود در بازار سهام عمدتا ضعیفند و اصولا به داده‌های بلند مدت دسترسی وجود ندارد و از طرفی همین داده‌های موجود نیز کمتر مورد توجه و تحلیل قرار می‌گیرند. عدم تحلیل در بازار سهام در طول سال‌ها فعالیت بورس تهران وجود داشته است اما با گسترش شبکه‌های اجتماعی نظیر تلگرام، این موضوع در بازار، نمود بیشتری پیدا کرد.جالب آنکه در کشورهای پیشرفته هم خرید و فروش سهام تحت تاثیر شبکه‌های اجتماعی قرار می‌گیردو در این زمینه نیز تحقیقات متعددی صورت گرفته است اما غالب معاملات و غالب تاثیر‌گذاران بازار بر اساس اطلاعات تحلیل و اقدام به خرید و فروش سهام می‌کنند. بنابراین در جو عمومی بازار این احساس رضایت وجود دارد که قیمت معاملاتی اوراق بهادار منصفانه است چرا که تاثیر‌گذاری افرادی که تحت تاثیر شبکه‌های اجتماعی خرید و فروش می‌کنند، بر معاملات بسیار ناچیز است این در حالی است که این افراد در ایران لیدر بازار سهام می‌شوند و از آنجا که تحلیل نیز در بورس اوراق بهادار تهران کمرنگ است، رفتار توده وار بین سهامداران بسیار دیده می‌شود.

این رفتار توده وار در حال حاضر تحت تاثیر شبکه‌های اجتماعی تشدید شده است.در بازارهای صعودی این تاثیر پذیری نیز بیشتر می‌شود (به‌طور مثال سه ماه پایانی سال). در شرایط کنونی اکثر شبکه‌های اجتماعی و کانال‌ها توسط افراد با پیشینه نه چندان خوب اداره می‌شود و متاسفانه این افراد یکه تاز بازار هستند و بر اساس اخبار غیر‌قابل اتکا و شایعات اقدام به داغ کردن سهام می‌کنند. در اینجا نقش دو نهاد بسیار مهم به نظر می‌رسد: یکی نهاد مالی و دیگری نهاد نظارتی. برخی نهاد‌های مالی در این شرایط به جای روشنگری به شایعات موجود دامن می‌زنند.

نهادهای مالی نظیر تامین سرمایه‌ها، سبدگردان‌ها و مشاوره‌های سرمایه‌گذاری به جای تحلیل و روشنگری، به شایعات و اخبار دامن می‌زنند. این نهادها تحلیل چندانی ندارند و تحلیلی نیز اگر وجود دارد،تحلیل‌های ضعیف و جهت دار است.

نهاد نظارتی در این شرایط وظیفه سخت‌تری دارد. نهاد نظارتی باید فهم صحیحی از دستکاری قیمت‌ها در بورس داشته باشد و با فهم درست خود مانع از ایجاد آن شود. برخی افراد بدون سابقه تجاری و علمی برای خود و دیگران اقدام به خرید و فروش سهام می‌کنند و حرص به دست آوردن ثروت کلان آنها در کوتاه‌مدت منجر به معاملات مکرر در سهام شرکت‌های مختلف می‌شود. این موضوع که منافع همگان را در بازار به خطر می‌اندازد باید توسط نهاد نظارتی تشخیص داده شود. در این میان نیز به نظر می‌رسد موضوع فرهنگ‌سازی مهم‌تر از برخورد حذفی است.

اثر دوجانبه تکنولوژی در شفافیت بازار

ابوالفضل شهرآبادی، معاون تامین مالی تامین سرمایه لوتوس پارسیان: تکنولوژی از این لحاظ که سرعت انتقال و شفافیت اطلاعات را در بازار سهام افزایش می‌دهد، اتفاق مثبتی ارزیابی می‌شود. چرا که کند بودن روند انتشار اطلاعات در سال‌های گذشته همیشه نقدهای زیادی را از سوی فعالان بازار به دنبال داشته است. بر این اساس، تکنولوژی می‌تواند با سرعت بیشتر در دریافت اطلاعات به کارآیی بیشتر بازار کمک کند. بالا بودن سرعت انتقال اطلاعات در عین حالی که به شفافیت کمک می‌کند، بازار شایعات را نیز داغ‌تر می‌کند. در شرایطی که علم به واقعیت وجود نداشته باشد، شایعه می‌تواند اثر خود را به بازار منعکس کند. در این شرایط، به نظر می‌رسد که سازمان بورس باید در پی راهی باشد که در انعکاس خبر موثق از این منابع عقب نماند. روز به روز به تعداد کانال‌های تلگرامی با موضوع سهام افزوده می‌شود. این کانال‌ها و گروه‌های تلگرامی با صدور چند سیگنال درست در سهام اعتماد افراد را به دست می‌آورند. در این میان، ممکن است این سیگنال‌ها در خرید یا فروش سهام به این دلیل کارساز باشند که در یک حرکت هماهنگ شده نقدینگی عظیمی وارد سهم شده وبه رشد قیمت منجر می‌شود. حتی ارتباط میان ادمین‌های کانال‌های مختلف نیز ممکن است برقرار باشد که اثر سیگنال‌ها را تشدید کنند. در این شرایط، دور از انتظار نیست که صاحبان این کانال‌ها پس از کسب سودآوری بسیار بالا از سهامی که خود با داغ کردن آن تقاضای سهم را افزایش داده بودند، خارج شوند. در این میان، سهام روی دست سهامداران کنونی باقی می‌ماند و با ضررهای هنگفتی مواجه می‌شوند.

در این شرایط، بهترین راه حل این است که با همان سرعت که شایعه در بازار پخش می‌شود، به این شایعات پاسخ داده شود. این به آن معنا است که وقتی شایعات با سرعت بالایی در بازار از طریق تکنولوژی پخش می‌شوند، باید با همان سرعت نیز شفافیت در این خصوص انجام شود. بر این اساس، باید از طریق فضای مجازی به دنبال خنثی کردن اثر شایعات و به دنبال آن حذف منابع غیرموثق از بازار باشیم. در این شرایط، بهترین راهکار برای مقابله با شایعات، وجود منبعی موثق با سرعت اطلاع‌رسانی بالاتر از شایعه‌سازها است. در بازارهای پیشرفته ناظر در بازار فعال‌تر است. در صورتی که سهمی با اقبال گسترده یا فشار سنگین فروش مواجه شود، با تماسی که با شرکت برقرار می‌شود اطلاعات صحیح به سرعت به بازار مخابره می‌شود. در این میان، توقف نمادها و بازگشایی آنها پس از شفاف‌سازی البته در مدت زمان کوتاه نیز از دیگر موارد برای حذف شایعات است.

به نظر می‌رسد که سازمان باید تلاش بیشتری برای استفاده از ابزار جدید در شفاف‌سازی داشته باشد. تکنولوژی می‌تواند فواید بسیاری را برای بهبود بازار سهام به همراه داشته باشد. در این میان، اگر مقام ناظر خود را با تکنولوژی که پیشرفت روزافزونی دارد، وفق ندهد، نه تنها انتظار اثر مفیدی از این قبال وجود ندارد، بلکه ضررهای این موضوع چشمگیر خواهد بود.

کانال‌های رسمی راهی برای دوری از حاشیه

مهدی طحانی، مدیرعامل شرکت مشاوره سرمایه‌گذاری آوای آگاه: در سال‌های اخیر شبکه‌های ارتباطی و اجتماعی تاثیر بسزایی بر سرعت خبررسانی داشته‌اند. در همین زمینه‌، بازار سرمایه نیز تحت تاثیر این شبکه‌ها دستخوش تحولات بسیاری شده است. موج استفاده از کانال‌ها و گروه‌های تلگرامی یکی از مواردی است که این روزها در میان سهامداران به وفور مشاهده می‌شود و متاسفانه مشکلات بسیاری را در عملکرد طبیعی معاملات بازار به وجود آورده است. این شبکه‌ها با نشر خبرهای غیرموثق و ترویج رفتار هیجانی در بسیاری از سهم‌ها و شرکت‌ها،‌ شرایطی را به وجود آورده‌اند که اطمینان از اطلاعات ارائه شده درخصوص شرکت‌ها را تا حد زیادی از بین برده‌اند.

در سال‌های گذشته و قبل از پیدایش این شبکه‌ها، کدال به‌عنوان اصلی‌ترین منبع خبری بازار سهام مطرح بود، اما این روزها دیده می‌شود بسیاری از خبرها قبل از انتشار در شبکه کدال در شبکه‌های ارتباطی منتشر شده و بر اثر سیگنال هیجانی آن خبر، دامنه نوسان روزانه سهم با تغییرات زیادی مواجه می‌شود.

این روزها رفتار غیر‌حرفه‌ای در میان سهامداران بیش از گذشته شدت یافته و همین قضیه‌، سفته‌بازی و نوسان‌گیری را در بازار شدت داده است. به وضوح روشن است که یکی از دلایل گسترش چنین شبکه‌هایی در بازار سرمایه، نبود منابع تحلیل قوی و موثق در بازار است، به این معنا که تعداد سایت‌هایی که تحلیل‌های بنیادی و تکنیکال استاندارد در اختیار سهامداران قرار می‌دهند بسیار محدود بوده و همین امر سهامداران را به سمت چنین شبکه‌هایی سوق می‌دهد.

حذف کانال‌های تلگرامی به منزله پاک کردن صورت مساله است. در این زمینه دو راهکار می‌تواند شرایط را برای آینده این شبکه‌ها بهبود بخشد. مورد اول به وجود آمدن کانال‌هایی است که می‌توانند به‌عنوان منبع موثق و رسمی شرکت‌ها اطلاعات دقیق و درست را در اختیار سهامداران قرار دهند. در این شرایط سهامداران می‌توانند به راحتی از صحت و سقم خبرهایی که در‌یافت می‌کنند مطلع شوند و عملکرد بهتری داشته باشند. در وهله دوم نظارت هرچه بیشتر سازمان بورس و اوراق بهادار برجریان معاملات است که می‌تواند تا حدی از پیامدهای این وقایع بکاهد.

سعود بن احمد البروانی با اشاره به روابط دیرینه، صمیمانه و برادرانه دو کشور در ۴۰ سال گذشته، اظهار کرد: مقامات ایران و دنیا به خوبی می‌دانند که عمان چنین شرایطی را در اختیار هیچ کشور عربی، غربی یا شرقی قرار نداده و تنها حاضر است چنین خدماتی را به ایران ارائه دهد؛ چراکه ایران را کشوری برادر و متحد می‌داند.وی در توضیح بسته ویزایی این کشور گفت: در صورت تمام شدن مراحل قانونی این طرح، عمان از روز اجرای طرح به ایرانی‌ها ویزای حداقل یک ساله می‌دهد و اگر سرمایه‌گذاران ایرانی پس از یک سال باز هم تمایل به حضور در عمان داشته باشند به‌صورت خودکار، ویزای آنان تبدیل به اقامت خواهد شد و این امتیازی است که عمان تنها و تنها برای ایرانی‌ها قائل شده است.سفیر عمان در تهران ادامه داد: با توجه به درخواست دولت ایران، فضایی به اندازه ۳ هزار تن برای ایرانی‌ها در بندر «صحم» عمان در نظر گرفته‌ایم که ایرانی‌ها می‌توانند با استفاده از آن، این بندر را به یک بندر تجاری تبدیل کنند.وی گفت: اگر بازرگانان ایرانی از این فرصت طلایی استفاده نکنند، تجار هندی و چینی گوی سبقت را از ایران خواهند ربود. ولی‌الله افخمی‌راد معاون وزیر صنعت، معدن و تجارت و رئیس سازمان توسعه تجارت ایران نیز اعلام کرد: مشخص است که عمان برنامه‌های متعددی برای گسترش روابط با ایران دارد و ما نیز در تلاش هستیم حجم تجارت دو کشور را که از سه سال پیش تاکنون سه برابر شده است باز هم افزایش دهیم، چراکه اعتقاد داریم ظرفیت‌های تجاری دو کشور بیش از این ارقام است.