۰۷:۴۴:۴۷ گروه بورس- همایون دارابی: در بازار روز گذشته معامله‌گران در حالی فعالیت خود را شروع کردند که بازگشایی بازارهای جهانی همراه با تعادل نسبی در قیمت نفت و فلزات خام بود. در این شرایط بازار متمایل به تحولات درونی خود بود که در این بخش معاملات بلوکی برنامه‌ریزی شده دارای اهمیت بود. در این بخش دو شرکت پالایشگاه بندرعباس و حمل‌و‌نقل خلیج‌فارس شاهد عرضه‌های بلوکی بودند.

به این ترتیب، ۲ میلیارد و ۳۴۶ میلیون سهم «شبندر» به قیمت پایه هر سهم ۴۲۹۴ ریال به‌صورت ۲۰ درصد نقد و باقی در ۵ قسط روانه میز فروش شد. ارزش این بلوک که به وکالت از شرکت ملی پالایش و پخش انجام شد بیش از هزار میلیارد تومان با سپرده حداقلی ۳۰ میلیارد تومانی بود. در همین حال پالایشگاه‌های گروه پارسان اخیرا خرید پمپ بنزین‌ها را شروع کرده‌اند که این مساله نشان از برنامه دراز مدت پارسان برای بخش پالایشگاهی است. روز گذشته همچنین بلوک ۸۷درصدی حمل‌و‌نقل خلیج فارس بدون خریدار ماند. امروز نیز بازار شاهد دو عرضه مهم بلوک مدیریتی قند قزوین و قند چهارمحال و بختیاری خواهد بود که عملا بیان‌کننده قصد بنیاد برای خروج از صنعت قند است.

در گروه قندی دیروز شرکت قند شهد (خوی) اعلام کرد: این شرکت در نظر دارد از دو محل سود انباشته و مازاد تجدید ارزیابی دارایی‌ها سرمایه ۶/ ۶ میلیارد تومانی کنونی را به ۲۱ میلیارد تومان برساند تا قادر به اصلاح وضعیت ساختارمالی با ضوابط ومقررات سازمان بورس و ارتقای نماد و همچنین گسترش سطح فعالیت ازطریق منابع داخلی شود. این تصمیم منتظر بررسی‌های سازمان بورس و صدور مجوز قانونی است. در بازار دیروز در گروه بانکی انتقادات از توقف دراز مدت نماد ایران زمین ادامه داشت. برخی از شرکت‌های بورسی و فرابورس ماه‌ها است متوقف هستند و از این نظر فشار زیادی را به سهامداران وارد می‌سازند. در گروه پتروشیمی، دیروز انتشار خبرهای اولیه‌ای از قصد پتروشیمی اراک برای فروش پتروشیمران از شرکت‌های زیر‌مجموعه این مجتمع با صف خرید و رشد قیمتی مواجه شد.در گروه شیمیایی، شرکت سرمایه‌گذاری صنایع شیمیایی ایران به منظور اصلاح ساختار مالی، اقدام به افزایش سرمایه ۱۰۰ درصدی از محل سود انباشته کرده است.

بر همین اساس سرمایه «شیران» از مبلغ ۲۳۱۴ میلیارد ریال به مبلغ ۴۶۲۸ میلیارد ریال افزایش خواهد یافت. در گروه بازرگانی نیز شرکت پخش البرز به منظور احداث مرکز توزیع جدید در شهر کرمانشاه، اقدام به افزایش سرمایه ۳۰ درصدی از محل مطالبات حال شده سهامداران و آورده‌های نقدی کرده است. بر همین اساس سرمایه «پخش» از مبلغ ۴۰۰ میلیارد ریال به مبلغ ۵۲۰ میلیارد ریال افزایش خواهد یافت. در مجموع بازار دیروز بازاری متعادل و متمایل به تحولات درونی خود بود که در نهایت با رشد ۶/ ۸ واحدی معادل ۰۱/ ۰ درصد مواجه شد و شاخص عدد ۶۲هزار و ۶۴۷ واحد را تجربه کرد. ارزش معاملات نیز در بورس به ۱۶۶میلیارد تومان و در فرابورس به ۱۲۴میلیارد تومان بالغ شد.

۰۷:۴۴:۱۷ گروه بورس، هدیه لطفی: روند فرسایشی و اوضاع کسالت‌بار بازار سهام در هفته‌های اخیر سبب شده تا چشم امید فعالان بازار به اعلام بودجه‌بندی دولت در آذر ماه باشد تا تکلیف قیمت نفت و ارز و از همه مهم‌تر تصمیمات دولت درخصوص نرخ خوراک شرکت‌های پتروشیمی، بهره مالکانه معادن و نرخ سود بانکی و بودجه عمرانی مشخص شود، تا شاید این تصمیمات بتواند روند نزولی جاری بورس را تغییر داده و بازار سهام را از وضعیت نا‌امید‌کننده هفته‌های اخیر خارج کند.

یکی از منابعی که باعث افزایش یا کاهش پول و اعتبار در اقتصاد و در نتیجه در بازار سهام می‌شود، سیاست‌های مالی دولت است و سیاست‌های مالی دولت نیز صرفا از کانال بودجه متبلور می‌شود؛ بر این اساس با توجه به ماهیت انقباضی بودجه ۹۴ (کاهش درآمدهای نفتی و افزایش سهم مالیات در بودجه) نقدینگی در بازار سهام کاهش یافت که این امر به روند نزولی و گاها فرسایشی روزهای اخیر ختم شده است. در مجموع عمده‌ترین عواملی که در سال جاری و تا‌کنون شاخص بورس را تحت تاثیر قرار داده، احتمال پایین ماندن قیمت نفت در کانال ۴۰دلار از یک طرف و از طرف دیگر نتایج موفقیت آمیز رفع تحریم‌ها که با افزایش صادرات شرکت‌های بورسی و کاهش هزینه‌های صادرات و واردات و تعدیل مثبتEPS آنها، در کوتاه مدت و همچنین در بلندمدت با انعقاد قراردادهای بین‌المللی و آغاز ورود سرمایه‌گذاران خارجی است؛ اما در این میان تاثیر بودجه دولت و میزان تخصیص رقم‌ها به شرکت‌ها و صنایع فعال در کشور از طریق بودجه‌های عمرانی می‌تواند بزرگ‌ترین‌ تاثیر را بر رشد صنایع و بالطبع رشد شاخص‌های بورس داشته باشد. با نگاهی جزئی‌تر به لوایح هر ساله بودجه دولت به‌خصوص در بخش بودجه‌های عمرانی، می‌توان اثرات مثبت یا منفی این امر را بر سودآوری شرکت‌ها و در نتیجه افزایش قیمت سهام و رشد شاخص جست‌وجو کرد. هر‌چند در سال‌های اخیر به ویژه در سال ۹۴ بودجه دولت به دلیل کاهش درآمدهای نفتی بسیار کوچک شد و این مساله به افزایش فشار بر صنایع و شرکت‌های بورسی ختم شد اما بازهم سرمایه‌گذاران بیشترین امید را به بهبود شرایط اقتصادی و بازار سرمایه از کانال بودجه بسته‌اند؛ بنا به عقیده فعالان بازار سرمایه برای بهبود وضعیت بورس دولت باید در بودجه سال آینده نرخ سود سپرده بانکی، قیمت خوراک شرکت‌های پتروشیمی و همچنین بهره مالکانه معادن را مورد توجه قرار داده و با اتخاذ سیاست‌هایی زمینه رونق اقتصادی را فراهم کند.

انتظار برای رشد بودجه عمرانی

در این راستا رئیس هیات مدیره مشاور سرمایه‌گذاری آرمان آتی در گفت‌وگو با «دنیای‌اقتصاد» با اشاره به متغیرهای اصلی در ردیف‌های بودجه کشور اظهار کرد: با توجه به ساختار درآمدی دولت، عمده درآمدهای دولت از دو محل نفت و اخذ مالیات است؛ در سال گذشته شاهد افزایش درآمدهای دولت از محل مالیات بودیم که این سرفصل در مقایسه با سال‌های گذشته به میزان قابل توجهی افزایش یافت و با توجه به تاکید دولت در سال ۹۴ نیز انتظار می‌رود افزایش مالیاتی در بودجه را شاهد باشیم. علی اسلامی بیدگلی در ادامه با اشاره به درآمدهای نفتی دولت افزود: در حال حاضر بحث‌های زیادی در ارتباط با پیش‌بینی قیمت و همچنین فروش نفت در بودجه وجود دارد که در واقع دو مقوله قیمت پیش‌بینی شده برای نفت و میزان نفت قابل صادرات از مهم‌ترین‌ دغدغه‌های هرساله دولت برای تنظیم بودجه بوده است.

وی ادامه داد: به دلیل محدودیت‌هایی که در صادرات داشتیم باوجود ظرفیت ۲ میلیون بشکه‌ای نفت برای صادرات، تنها صادرات یک تا ۵/ ۱ میلیون بشکه را در روز داشتیم که پیش‌بینی می‌شود با بهبود وضعیت سیاسی و اقتصادی ایران و به‌خصوص با رفع تحریم‌ها، سال آینده نفت بیشتری به فروش رسانیم که بالطبع درآمدهای نفتی کشور افزایش خواهد یافت. وی در ادامه گفت: حتی با تخمین نزدن نفت بالاتر از ۵۰ دلار در بودجه و با فرض ثبات قیمت، می‌توان به افزایش درآمدهای نفتی به میزان ۴۰ درصد امیدوار بود. اسلامی با تاکید بر این مطلب که به نظر می‌رسد از این ناحیه بودجه مناسبی در سال ۹۵ منظور شود، گفت: با افزایش این سرفصل‌ها در بودجه دولت، بالطبع حجم بودجه عمرانی کشور افزایش یافته و هرچند مخارج و هزینه‌ها نیز به تبعیت از آن رشد خواهد کرد اما افزایش بودجه عمرانی به بهبود صنایع و در نتیجه رشد مولفه‌های بورسی منجر می‌شود. وی ادامه داد: با افزایش بودجه عمرانی، میزان تقاضا برای کالاهای عمرانی به ویژه برای دولت به‌عنوان مصرف‌کننده افزایش می‌یابد که محصولات سیمانی، فولادی، سنگ معدنی‌ها، فلزی و غیر‌فلزی در صدر دیگر محصولاتی هستند که با رشد روبه‌رو‌ خواهند شد.

رئیس هیات مدیره مشاور سرمایه‌گذاری آرمان آتی در ادامه افزود: رشد مولفه‌های مزبور، افزایش میزان تولید، فروش و در نهایت افزایش حاشیه سود شرکت‌های پذیرفته شده در بورس را دربر دارد. اسلامی در پایان خاطرنشان کرد: زمانی که دولت وضعیت مناسب‌تری در بودجه پیدا می‌کند، انتظار برای طرح‌ها و تغییراتی که منجر به کاهش سود شرکت‌های بورسی می‌شود نیز کاهش یافته یا به تعویق می‌افتد که از این منظر نیز شرکت‌ها و صنایع بورسی با بهبود شرایط و بالطبع سودآوری روبه‌رو‌ خواهند شد.

۰۷:۴۳:۵۲ گروه بورس، هاشم آردم: شاخص بورس تهران طی معاملات انجام گرفته روز گذشته نیز با استمداد از روش‌های تکراری مثبت شد و ۸ واحد بالاتر از سطح روز قبل ایستاد. حمایت‌های حقوقی و معاملات بلوکی در نماد عادی باز چند سهم مهم بازار را حرکت داد و بنابراین زهر ریزش شاخص کل گرفته شد. در نهایت دماسنج بازار در ارتفاع ۶۲ هزار و ۶۴۷ واحدی ایستاد تا ثبات شاخص در محدوده‌ای کم نوسان ادامه‌یافته باشد.

پیش‌تر در گزارش‌های دنیای اقتصاد اشاره شده بود که تنها نقطه امید بازار در کوتاه‌مدت روند رشدی است که برای نرخ ارز پیش آمده است. ریسک‌های سیستماتیک و ملاحظاتی که کل بازار را دستخوش نااطمینانی می‌کنند همچنان به قوت خود باقی هستند. از طرفی کمبود نقدینگی باعث شده است سهام برخی از شرکت‌ها P بر E بسیار نازلی را تجربه کنند. از طرف دیگر دلایل مختلفی از جمله تحریم‌ها، فشار هزینه‌های مالی، کاهش قیمت‌های جهانی، کاهش درآمدها و در نتیجه بودجه عمرانی دولت و رکود تولید در اقتصاد که بارها مورد بحث قرار گرفته‌اند، هنوز چشم‌انداز امیدوارکننده‌ای را برای سودآوری شرکت‌ها، اعم از بورسی و غیربورسی، ترسیم نمی‌کنند، اما طی هفته‌های گذشته کورسوی امیدی در بازار شکل گرفت و آن روند افزایشی دلار بود. از آنجایی که فروش بسیاری از شرکت‌های گروه محصولات شیمیایی یا دست‌کم بخشی از فروش این شرکت‌ها در بازارهای جهانی و به قیمت‌های جهانی صورت می‌گیرد، علاوه بر قیمت‌های جهانی، نرخ ارز نیز متغیر تاثیرگذاری در محاسبه سود این شرکت محسوب می‌شود.

حال نکته اینجا است که تقریبا هیچ‌کدام از پتروشیمی‌ها، نرخ تسعیر ارز حاصل از صادرات خود را در صورت‌ها و پیش‌بینی‌های خود بیش از ۳۵۰۰ تومان در نظر نگرفته‌اند. این شرکت‌ها در ابتدای سال جاری درآمدهای دلاری خود را با نرخ متوسط ۳ هزار و ۳۳۳ تومان به فروش رسانده‌اند. بنابراین تا اینجای کار، مزیتی از لحاظ ارزی برای پتروشیمی‌ها وجود ندارد. تنها شرکت‌هایی که تسعیر ارز خود را با نرخ ۳هزار و ۳۰۰ تومان در نظر گرفته‌اند، می‌توانند سود حاصل از فروش درآمدهای ارزی خود را در جهت مثبت تعدیل کنند. پس از رشد نرخ ارز که از اواخر تابستان سال جاری آغاز شد، میانگین درآمدهای حاصل از فروش صادراتی پتروشیمی‌ها نیز قاعدتا رشد کرده است. اگر این روند ادامه پیدا کند و میانگین سالانه نرخ ارزی که این شرکت‌ها در بازار آزاد به فروش رسانده‌اند از ۳۵۰۰ تومان بالاتر رود، به شرط پوشش‌های مناسب بودجه‌ای در این شرکت ها، می‌توان از این شرکت‌ها انتظار تعدیل مثبت داشت. به نظر می‌رسد که فعالان بازار نیز این موضوع را دریافته‌اند و خود را برای پیش‌خور کردن تعدیل‌های مثبت احتمالی آماده می‌کنند. در هفته گذشته به‌صورت نوبتی به یکی از نمادهای پتروشیمی حمله شد و روز گذشته نیز نوبت به شاراک رسید.

طی معاملات سهام این شرکت در روز گذشته، ۱۸ میلیون سهم به ارزش بیش از ۹ میلیارد تومان معامله شد که این رقم با توجه به میانگین ۴/ ۱ میلیون سهمی برای حجم معاملات روزانه در یک ماه گذشته، برای شاراک رکورد محسوب می‌شود. در نتیجه این معاملات قیمت سهام این شرکت تقریبا ۵ درصد رشد کرد و با صف خرید ۳۳۸ هزار سهمی به کار خود پایان داد. اغلب خریداران این سهم در روز گذشته را حقیقی‌ها تشکیل می‌دادند و حقوقی‌ها نقش کمرنگ‌تری را در سمت خرید بازی کردند. اما در طرف دیگر حقوقی‌ها به هیچ قیمتی روی تابلو جواب منفی ندادند و در نتیجه ۹۱ درصد از حجم فروش را به خود اختصاص دادند. نکته‌ای که درباره افزایش نرخ ارز و اثر آن بر پتروشیمی‌ها مطرح است، امکان ادامه‌دار شدن این روند افزایشی و تثبیت دلار در نرخ‌های ۳۶۰۰ تا ۳۷۰۰ تومانی است. ضمنا گزارش‌های ۹ ماهه شرکت‌ها نیز از اهمیت ویژه‌ای برخوردار می‌شوند. در واقع تا زمانی که گزارش‌های ۹ ماهه نرسند و نتوان استنباطی از درآمدهای ارزی شرکت‌ها در ۹ماهه ابتدای سال داشت، نمی‌توان با اطمینان گفت که این شرکت‌ها قادر به اعمال تعدیل مثبت و رسیدن به بودجه‌های جدید هستند.

از طرفی برخی از کارشناسان معتقد هستند که فشار تقاضا در بازار ارز، به دلیل وجود تقاضای فصلی از جانب مسافران به کشور عراق به مناسبت اربعین حسینی است. چنانچه این فرض صحت داشته باشد، در هفته آینده روند نرخ ارز باید نزولی شود که در آن صورت احتمالا قیمت سهام پتروشیمی‌ها هم کاهش خواهد یافت. به نظر می‌رسد که حقوقی‌های سهم‌های پتروشیمی مورد توجه بازار نیز به دلیل همین ملاحظات به حجم‌های بالا حاضرند فروشنده باشند. نگاهی به روند قیمتی ارز در سال گذشته نیز می‌تواند احتمال وقوع این فرضیه را تشدید کند. پارسال همین موقع نیز نرخ ارز در این فصل با شیبی قابل توجه رو به رشد گذاشت، اما پس از آن دوباره به نرخ‌هایی پایین‌تر بازگشت اما نکته اینجاست که شاید نتوان روند سال گذشته را به امسال تعمیم داد؛ چرا‌که مشخص نیست روند نزولی که در زمستان سال گذشته برای دلار رخ داد تحت‌تاثیر چه عاملی بوده است. در واقع نمی‌توان به‌طور قطع ادعا کرد که افت و خیز دلار در آن دوره به دلیل وجود تقاضای فصلی بوده، یا دلیل آن مذاکرات هسته‌ای و بیم و امید لغو تحریم‌ها بوده است.

در بازار چه گذشت؟

بر این اساس معاملات روز گذشته بازار سهام نقطه عطف مهمی داشت و آن بازگشت تاثیرگذاری بزرگ‌ترین‌ گروه بورسی بر بازار از طریق مشارکت خریداران حقیقی بود. طی دو سال گذشته گروه‌های بانکی، خودرویی، حمل‌ونقل‌ و… بیشتر مورد توجه بازار قرار می‌گرفتند، چرا‌که فعالان بازار معتقد بودند که پس از لغو تحریم‌ها این گروه‌ها بیشترین پتانسیل را برای سودسازی دارند. اما غول‌های پتروشیمی به کناری زده شدند و تنها برای معاملات بلوکی در نماد عادی و تعدیل شاخص کل توسط سیاست‌گذاران بازار مورد استفاده قرار گرفتند. اما حالا به نظر می‌رسد این گروه‌ها می‌توانند به مرکز توجهات بازگردند و دوباره لیدری بازار را بر عهده بگیرند.

معاملات انجام شده روی پتروشیمی شازند، باعث شد شاخص کل تقریبا ۲۰ واحد رشد کند. دیگر نمادهای اثرگذار و مثبت‌کننده شاخص کل در روز گذشته عبارت بودند از بانک اقتصاد نوین (ونوین)، مخابرات ایران (اخابر) و گسترش نفت و گاز پارسیان (پارسان) که هریک به ترتیب شاخص را ۱۹، ۱۷ و ۱۷ واحد رشد دادند. همچنین شبندر، وبانک (مالک عمده شاراک) و شپدیس نیز در رتبه‌های بعدی تاثیر مثبت بر شاخص کل قرار گرفتند. در طرف دیگر نیز تاپیکو، مپنا و همراه بیشترین تاثیر منفی را بر شاخص کل به خود اختصاص دادند. ضمنا در روز گذشته بورس شاهد دست به دست شدن ۶۵۸ میلیون و ۳۴۶ هزار ورقه بهادار به ارزش ۱۶۶ میلیارد تومان و در ۲۷ هزار و ۹۲۰ نوبت بود. پربیننده‌های بازار عبارت بودند از وبملت، شپلی و وبصادر و از میان نمادهای عادی بورسی بیشترین ارزش معاملات برای نمادهای شاراک، وبملت و وبیمه رخ داد. ضمنا نماگرهای کلی بازار نیز به‌صورت یک در میان مثبت و منفی شدند. شاخص کل اندکی بیش از ۸ واحد رشد کرد و شاخص کل هم‌وزن ۶ واحد (معادل ۰۷/۰ درصد) ریخت. شاخص‌های قیمت (وزنی-ارزشی) و شاخص قیمت هم‌وزن نیز به ترتیب با ۴ واحد رشد و ۵ واحد افت مواجه شدند. همچنین شاخص آزاد شناور نیز ۴۱ واحد (معادل ۰۶/۰) درصد با افت مواجه شد.

۰۷:۴۳:۲۷گروه بورس- زهرا رحیمی: شاخص کل بورس تهران روز گذشته با رشد اندک حدود ۶/ ۸ واحدی معادل ۰۱/ ۰ درصد مواجه شد تا مسیر نوسانی با دامنه کوتاه آن ادامه پیدا کند. به نظر می‌رسد بازار سهام کشور تحت تاثیر رکود اقتصاد داخلی که دامنگیر بیشتر صنایع بورسی شده است، در حال تجربه یکی از رکودی‌ترین دوران خود است.

یکی از صنایعی که در شرایط کنونی با افت تقاضا و مازاد عرضه محسوسی مواجه است، گروه سیمانی است که به دلیل رکود در بخش ساخت و ساز و همچنین کاهش صادرات خود به کشورهای منطقه وضعیت نامناسبی را تجربه می‌کند به‌طوری که به گفته هیات مدیره انجمن کارفرمایان صنعت سیمان این محصول در شرایط فعلی با مازاد عرضه حدود ۱۸ میلیون تنی مواجه است. وضعیت کلی شرکت‌های زیر‌مجموعه این گروه در بازار سهام با صرف نظر از تفاوت‌هایی که با همدیگر دارند، وضعیت نامناسبی است به‌طوری که شاخص این گروه زیان حدود ۲۶ درصدی را به سهامداران خود تحمیل کرده است. در این زمینه کارشناسان معتقدند تا سال آینده نمی‌توان وضعیت مناسبی برای صنعت مزبور متصور بود اما انتظار می‌رود با رفع تحریم‌ها و رونق اقتصادی در سال آینده، وضعیت این شرکت‌ها در مسیر بهتری حرکت کند. در بازار دیروز بیشتر صنایع فعال در بازار سهام تحت تاثیر فضای رکودی بازار سهام در مسیر نزولی حرکت کردند به‌طوری که از بین ۳۷ صنعت حاضر در بورس تهران، شاخص ۲۱ صنعت با افت و شاخص ۱۲‌صنعت با رشد مواجه شدند. بررسی‌ها نشان می‌دهد که سهامداران گروه استخراج نفت کامیاب‌ترین سهامداران روز گذشته بودند. در مقابل گروه دباغی با افت ۷۸/ ۴ درصدی بیشترین زیان را به سهامداران خود تحمیل کرد. بیشترین حجم معاملات در اختیار گروه بانکی و بیشترین ارزش معاملات نیز در اختیار گروه محصولات شیمیایی قرار گرفت.

سیمانی‌ها همچنان گرفتار مازاد عرضه

در گروه سیمانی روز گذشته بیشتر نماد‌ها قرمزپوش بودند و در نهایت موجب افت ۲۹/ ۰ درصدی شاخص این گروه شدند. شاخص این گروه در هفت روز معاملاتی اخیر افت ۴/ ۱ درصدی را ثبت کرده است که به نظر می‌رسد در پی نگرانی‌ها از وضعیت نامناسب بنیادی این شرکت‌ها بوده است. روز گذشته عضو هیات مدیره انجمن کارفرمایان صنعت سیمان از دپوی ۱۸ میلیون تنی این کالا و احتمال تعطیل شدن برخی شرکت‌های سیمان‌ساز در زمستان و همچنین تعرفه کشور عراق برای واردات این محصول خبر داد.

عمرانی‌فرد در بخشی از گفت‌وگوی خود با «ایسنا» گفته است: این محصول نه تنها افزایش قیمت نداشته بلکه نسبت به سال گذشته افت ۱۲ درصدی را نیز تجربه کرده است ضمن اینکه مصرف داخلی این محصول در پی رکود بخش ساخت و ساز در کشور افت محسوسی را تجربه کرده است.در این زمینه «دنیای اقتصاد» وضعیت شرکت‌های زیر‌مجموعه گروه سیمانی را از منظر مدیر سرمایه‌گذاری یکی از هلدینگ‌های سیمانی بررسی کرد.این مدیر سرمایه‌گذاری گفت: خبر تعطیل شدن سیمان‌سازها هنوز قطعی نشده و در مرحله جمع‌آوری آرا برای تصویب آن است که در صورت عملی شدن نیز احتمال می‌رود سیمان‌سازهای بخش جنوب کشور به دلیل تقاضایی که دارند،از این قاعده مستثنی باشند. وی درمورد افزایش تعرفه عراق گفت: شرکت‌های سیمانی کشور به دلیل مازاد عرضه‌ای که دارند، در یک رقابت منفی با یکدیگر سیمان خود را با قیمت‌های پایین به عراق صادر می‌کنند و عراق در چند مقطع نیز برای حمایت از سیمان‌ساز‌های خود اقدام به وضع تعرفه روی این محصول کرده است اما در عمل چون تولید داخلی آن کفاف تقاضای سیمان آن را نمی‌دهد، در نهایت آن را حذف کرده است و به همین دلیل در شرایط کنونی نیز عملی شدن این تعرفه بعید به نظر می‌رسد.

این کارشناس حوزه سیمان افزود: پیش‌بینی می‌شود شرکت‌های سیمان‌ساز سال آینده تحت تاثیر تحریک تقاضا در اقتصاد کشور و گشایش‌های بین‌المللی وضعیت مناسب‌تری را تجربه کنند. بررسی معاملات گروه مزبور در روز گذشته حاکی از صدر‌نشینی «سپاها» و قعر‌نشینی «ستران» از منظر بازدهی است. «سپاها» همچنین بیشترین حجم و ارزش معاملات را بین هم‌گروهی‌های خود به دست آورد.بررسی معاملات این نماد در روز گذشته حاکی از مشارکت ۱۰۰ درصدی معامله‌گران حقیقی در فروش است و این در حالی است که این معامله‌گران مشارکت ۶/ ۴۲ درصدی در خرید این سهم داشتند.

لیزینگی‌ها در‌صدد جبران افت

در بازار دیروز گروه لیزینگی رتبه چهارم صنایع با بیشترین بازدهی را در اختیار داشت و در نهایت با ثبت رشد ۵۵/ ۰ درصدی در‌صدد جبران افت‌های شدید شاخص خود در زمان اعطای وام ۲۵ میلیون تومانی خودرو برآمد.در تحولات پیرامون این گروه روزهای گذشته دبیر انجمن شرکت‌های لیزینگ ایران با بیان اینکه تسهیلات ۲۵ میلیون تومانی تاثیر آنچنانی بر صنعت لیزینگ ندارد، دلایل این مواضع را اعلام کرد. دبیر انجمن شرکت‌های لیزینگ توضیح داده است: تسهیلات ۲۵ میلیون تومانی خودرو تاثیر آنچنانی بر صنعت لیزینگ ندارد. زیرا در دو سال اخیر به تدریج سهم خودرو‌های داخلی از پرتفوی عملیاتی لیزینگ درحال کاهش بوده است. همچنین شرکت‌های لیزینگ معتبر در بازار خودرو‌های وارداتی، خودرو‌های کار و حمل و نقل و تجهیزات سنگین و صنعتی فعالیت خود را افزایش داده‌اند. دبیرکل انجمن شرکت‌های لیزینگی همچنین گفته است: دولت در حال فراهم کردن تمهیداتی برای کاهش هزینه‌های مالی شرکت‌های لیزینگ است که می‌تواند منجر به تحولات مثبتی درشرکت‌های زیر‌مجموعه این صنعت شود. در گروه مزبور روز گذشته «وایران» بیشترین رشد قیمت و «ولیز» بیشترین افت قیمت را رقم زدند.«ولساپا» بیشترین حجم و ارزش معاملات را بین هم گروهی‌های خود به دست آورد و در پایان معاملات نیز رشد ۲۹/ ۰ درصدی را ثبت کرد.بررسی معاملات «ولساپا» نشان می‌دهد که عمده تحرک معاملات این نماد در روز گذشته بر عهده معامله‌گران حقیقی بوده است. حقیقی‌ها بیش از ۷۵ درصد از خرید و حدود ۹۰ درصد از فروش این سهم را در اختیار داشتند. در تحولات پیرامون این گروه لیزینگ صنعت و معدن درحالی بعد از اعلام آثار وام خرید خودرو با سود ۱۶ درصدی، اولین سود هر سهم سال مالی ۳۰ آذر آینده را ۲۵۲ ریال پیش‌بینی کرده که درباره ذخیره ۶/ ۳۴ میلیارد تومانی سرمایه‌گذاری‌ها شفاف‌سازی و توضیحاتی مبنی بر بازگشت این ذخیره کاهش ارزش ارائه کرد. با توجه به این توضیح پیش‌بینی می‌شود اگر این ذخیره کاهش ارزش به این شرکت بازگردد، زمینه تعدیل مثبت در این شرکت فراهم شود.

فلزات اساسی‌ها همچنان در مسیر نزولی

شرکت‌های زیر‌مجموعه گروه فلزات اساسی در ماه‌های اخیر تحت تاثیر افت‌های شدید در بازار‌های جهانی وضعیت نامناسبی را تجربه می‌کنند.وضعیتی که به اعتقاد کارشناسان در صورت‌های مالی بیشتر شرکت‌های زیر‌مجموعه این گروه در نظر گرفته نشده و این در حالی است که افزایش نرخ دلار نیز نمی‌تواند معادلات این وضعیت نامناسب را به هم بزند.در این شرایط نیز شاخص این گروه روز گذشته با افت ۱۷/ ۰ درصدی مواجه شد تا روند نزولی شاخص از ابتدای سال تا کنون به ۲/ ۳۴ درصد برسد. بیشترین رشد قیمت در گروه فلزات اساسی را «فسرب» رقم زد و «فلوله» بیشترین افت قیمت را تجربه کرد.«فولاد» بیشترین حجم و ارزش معاملات را در اختیار داشت و رشد ۰۹/ ۰ درصدی را ثبت کرد.

عرضه بلوک ۸۷ درصدی «حفارس»

شاخص گروه حمل و نقل نیز روز گذشته، جزو صنایع قرمز پوش بازار بود.بازدهی شاخص این گروه از ابتدای سال که پیش‌تر رشد بیش از ۶۰ درصدی را تجربه کرده بود،از ابتدای آبان ماه تحت تاثیر فعالیت نوسان گیران در مسیر نزولی حرکت کرد.در این گروه «حفارس» که از ابتدای سال تا کنون رشد اعجاب انگیزی را تجربه کرده بود، دیروز نیز مسیر صعودی خود را ادامه داد. این نماد دیروز رشد ۱/ ۴ درصدی را تجربه کرد.عمده سهام این نماد روز گذشته بین معامله‌گران حقیقی جابه‌جا شد.«حفارس» همچنین بیشترین حجم و ارزش معاملات را بین هم گروهی‌های خود به دست آورد.«حکشتی» نیز روند افت و خیز‌های روزهای اخیر خود را ادامه داد و با ثبت افت ۳۶/ ۰ درصدی بیشترین افت قیمتی را به نام خود ثبت کرد.عمده سهام این نماد نیز روز گذشته بین معامله‌گران حقیقی دست به دست شد. در گروه مزبور روز گذشته بلوک ۸۷ درصدی حفارس یک بار دیگر روانه میز فروش شد. در پی عرضه بلوک ۸۷ درصدی شرکت حمل و نقل بین‌المللی خلیج فارس در ۲۸ شهریور و انصراف بدون اعلام دلیل مشتری پر و پا قرص آن، سازمان خصوصی‌سازی ﺑﻪ وﻛﺎﻟﺖ از شرکت ﺑﺎزرﮔﺎﻧﻲ دوﻟﺘﻲاﻳﺮان بار دیگر اقدام به عرضه این بلوک کرد.این بلوک شامل ۳۰۳ میلیون و ۹۲۰ هزار سهم «حفارس» است که به قیمت ۳۶۰ تومان به‌صورت ۲۰ درصد نقد و باقی در ۵ قسط واگذار می‌شود. ارزش این بلوک مدیریتی هم بیش از ۱۰۹ میلیارد تومان با سپرده ۳میلیارد و ۲۰۰ میلیون تومانی تعیین شده است.

افت ۸ درصدی «بکام» از ابتدای آذر ماه

گروه دستگاه برقی در رتبه پنجم زیان ده ترین صنایع روز گذشته قرار گرفت. شاخص این گروه افت ۱۳/ ۱ درصدی را ثبت کرد تا بازدهی این گروه از ابتدای سال تا کنون به ۲/ ۲۴ درصد برسد. شاخص این گروه در هفت روز معاملاتی اخیر رشد ۲/ ۰ درصدی را ثبت کرده است که بیشتر آن در روزدوشنبه هفته گذشته اتفاق افتاده است. «بکاب» تنها نماد سبزپوش گروه دستگاه برقی در روز گذشته بود که رشد ۸۵/ ۱ درصدی را ثبت کرد. «بترانس» بیشترین افت قیمتی را رقم زد. «بکام» بیشترین حجم و ارزش معاملات بازار دیروز را در اختیار داشت و در نهایت با افت ۵۳/ ۰ درصدی مواجه شد. بررسی سابقه معاملاتی «بکام» نشان می‌دهد که این سهم از ابتدای آذر ماه افت ممتد را تجربه کرده است به‌طوری که قیمت این سهم از ۲۲۴۲ ریال در ۳۰ آبان ماه به ۲۰۵۴ ریال در روز گذشته رسید که افت بیش از ۸ درصدی را نشان می‌دهد.

۰۷:۴۲:۴۲ تسنیم: مدیرعامل خودروهای تجاری شرکت دایملر در منطقه خاورمیانه و شمال آفریقا گفت: «بازار ایران فرصت‌های عظیمی برای خودروهای تجاری دایملر دارد و ما در حال آماده شدن برای ورود مجدد به این بازار هستیم.»

به گزارش پایگاه خبری کانستراکشن نیوز، بخش خودروهای تجاری شرکت دایملر قصد دارد با لغو تحریم‌های اقتصادی علیه ایران، مجددا وارد بازار این کشور شود. ایران و قدرت‌های جهانی در ماه جولای توافق کردند که تحریم‌ها علیه اقتصاد این کشور برداشته شود. رونالد اشنایدر، رئیس و مدیرعامل خودروهای تجاری شرکت دایملر در منطقه خاورمیانه و شمال آفریقا گفت: «بازار ایران فرصت‌های عظیمی برای خودروهای تجاری دایملر دارد و ما در حال آماده شدن برای ورود مجدد به این بازار هستیم.» وی افزود: «ما همچنین قصد داریم در کمترین زمان ممکن مجددا یک دفتر نمایندگی در ایران دایر کنیم.» وی تایید کرد که این شرکت آلمانی در حال مذاکره با شرکای احتمالی ایرانی است. دایملر اخیرا اولین مرکز منطقه‌ای خود در منطقه خاورمیانه و شمال آفریقا را در جبل علی دوبی دایر کرده تا خدمات پشتیبانی به ۱۹ کشور این منطقه ارائه دهد. این دفتر همه برندهای خودروهای تجاری دایملر شامل کامیون‌های مرسدس بنز، اتوبوس‌ها و ون‌ها، خودروهای فوسو و اتوبوس‌های سترا را در یک مرکز جمع خواهد کرد. در بیانیه این شرکت آمده است، این مرکز همچنین دایملر را قادر خواهد ساخت تا افزایش مجدد فعالیت بخش خودروهای تجاری اش در ایران را از طریق‌هاب خود در دوبی مدیریت کند. بلومبرگ اخیرا گزارش داده، تحریم‌های نفتی و بانکی علیه ایران احتمالا تا اواسط ماه ژانویه برداشته خواهد شد.

۰۷:۴۲:۰۳ ابهام‌ها و الزام‌های توانگری مالی شرکت‌های بیمه

یکم: آزادسازی تعرفه‌های حق‌بیمه به نوعی بزرگ‌ترین تحول شیوه‌ نظارت در تاریخ صنعت بیمه کشور است. مکمل این تحول، آیین‌نامه توانگری مالی است که برای ارزیابی مستمر تناسب بین توان مالی و تعهدات هر یک از شرکت‌های بیمه تدوین شده است. با این وجود، نقدهایی که درباره مبانی محاسبه شاخص توانگری و ایرادها و ابهام‌های آیین‌نامه بیان می‌شود نشان می‌دهد که باید چهارسال نخست اجرای آیین‌نامه را دوره آزمایشی تلقی کرد و بر اساس تجربه این دوره، آیین‌نامه مذکور را بازبینی و اصلاح کرد.

دوم: هدف اصلی آیین‌نامه توانگری مالی، آماده بودن شرکت بیمه برای مواجهه با وضعیت‌های اضطراری است که ممکن است به عللی مانند وقوع حوادث بزرگ یا فاجعه‌آمیز، تغییر شرایط بازار یا عدم وصول مطالبات از بدهکاران یا بیمه‌گران اتکایی پیش آید. در چنان وضعیتی، ذخایر فنی شرکت برای ایفای تعهداتش کافی نیست و باید سرمایه کافی داشته باشد تا از محل آن، تعهداتش را ایفا کند. بر همین اساس، اگر سرمایه‌ موجود شرکت بیمه بیشتر از سرمایه الزامی برای وضعیت اضطراری باشد آن شرکت توانگر محسوب شود.

سوم: پیش‌نیاز توانگر بودن شرکت بیمه و پیش‌فرض محاسبه توانگری مالی آن است که مدیریتی توانمند بر اساس اصول بیمه‌گری و با رعایت معیارها و ضوابط فنی، شرکت بیمه را اداره می‌کند. با چنین مدیریتی نرخ‌های حق بیمه منطبق با محاسبات آکچوئری تعیین خواهد شد، به مقدار مناسب ذخیره گرفته می‌شود و سرمایه‌گذاری‌های شرکت از تنوع، سودآوری و قابلیت نقد شدن کافی برخوردار است. برعکس، در نبود مدیریت توانمند و عدم پایبندی به مبانی و مقررات بیمه‌گری، باید ریسک مدیریتی یا عملیاتی را هم با ضریب مناسب در محاسبه شاخص توانگری وارد کرد و ضرایب ریسک‌های مندرج در آیین‌نامه را با فرض ناکارآمدی مدیریت تعیین کرد.

چهارم: شاخص توانگری مالی به طور دائم مستعد نوسان است و ممکن است حتی در فواصل چند روزه با تغییر هر یک از پارامترهای آن، کم یا زیاد شود؛ بنابراین محاسبه و اعلام آن در پایان سال مطابق با ماهیتش نیست و به معنی ثابت بودن آن در طول سال بعد نخواهد بود. نهاد ناظر یا بیمه‌گر و بیمه‌گذار هم نمی‌توانند با تکیه به آن مطمئن باشند که وضعیت توانگری شرکت در سال قبل همیشه خوب بوده است و در طول سال آینده هم خوب خواهد ماند. مطلوب آن است که «سامانه دائمی محاسبه خودکار شاخص توانگری» در نرم‌افزار عملیات فنی و مالی شرکت بیمه تعبیه شود و به محض ثبت هر داده‌ عملیاتی، تاثیر آن را روی شاخص توانگری شرکت نشان دهد. در نتیجه، از یکسو شاخص به صورت مقطعی و سلیقه‌ای محاسبه نخواهد شد و از سوی دیگر، نهاد ناظر با مجهز شدن به امکانات لازم می‌تواند به‌طور دائم تغییرات شاخص مذکور را در شرکت‌های بیمه رصد کند.

پنجم: مقدار مطلوب و متعارف شاخص توانگری، ۱۵۰ درصد است. کمتر از آن خطرناک است و اگر هم خیلی بیشتر باشد نشانه‌ای است که شرکت بیمه هنوز از همه ظرفیت‌های ریسک‌پذیری خود استفاده نکرده است. به‌علاوه، چون این شاخص سیال و متغیر است معیار قاطع و ثابتی برای انتخاب شرکت بیمه نیست؛ بنابراین رسانه‌ای کردن شاخص توانگری و ترغیب مردم به خرید از شرکت‌های با توانگری بالاتر اقدام درست و مفیدی به‌نظر نمی‌رسد؛ زیرا از یکسو باعث تاخیر در تقویت شرکت‌های ضعیف‌تر می‌شود و از سوی دیگر زمینه‌ساز استفاده ناموجه تبلیغی از آن خواهد شد. تبلیغ رتبه ۱ توانگری، شبیه تبلیغ داشتن علامت استاندارد است که نشانه وجود حداقل شرایط است و به معنی مزیت برجسته رقابتی نیست.

ششم: ایراد مهم آیین‌نامه توانگری مالی آن است که شرکت بیمه تا چهار ماه بعد از پایان هر سال مهلت دارد که شاخص توانگری خود را اعلام کند و بیمه مرکزی هم دو ماه فرصت دارد که شاخص‌ها را بررسی و اعلام‌نظر کند. به این ترتیب اگر در ابتدای سال، توانگری شرکت بیمه به علت مواجهه با یکی از ریسک‌های بیمه‌گری، بازار یا اعتباری، به حد خطرناکی برسد بیمه مرکزی تا ۱۵ ماه بعد، از آن آگاه نخواهد شد. شرکت بیمه هم در پایان سال مالی از وضعیت توانگری خود آگاه می‌شود و ملزم به اقدام‌های ترمیمی است. به این ترتیب، چنانچه قبل از ترمیم شاخص توانگری، یکی از ریسک‌های بزرگ تحت پوشش محقق شود شرکت بیمه امکان ایفای تعهدات خود را نخواهد داشت و می‌توان آن را ورشکسته اعلام کرد. در مجموع، تا قبل از اصلاح آیین‌نامه و بهبود روش محاسبه و کنترل شاخص توانگری، بیمه مرکزی چاره‌ای جز این ندارد که متناسب با مقدار شاخص توانگری، در مقاطع زمانی کوتاه‌تری آن را محاسبه و کنترل کند. البته اداره کردن اصولی شرکت بیمه اقتضا می‌کند که بدون الزام یا دخالت نهاد ناظر، خود شرکت بیمه نگران توانگری‌اش باشد و بدون فوت وقت برای بهبود آن اقدام کند.

۰۷:۴۱:۴۱ گروه بورس کالا: «قیمت ۱۴۰ دلاری سنگ‌آهن مانند برفی بود که روی تمام ایرادها و کاستی‌های این حوزه را پوشانده بود، اما حالا که این برف آب شده است مشکلات یکی یکی عیان می‌شوند»؛ اینها را رئیس هیات‌مدیره انجمن تولیدکنندگان و صادرکنندگان سنگ‌آهن در توصیف شرایط فعلی سنگ‌آهن کشور می‌گوید.

فعالیت در حوزه سنگ‌آهن که تا اواخر سال ۲۰۱۱ توجیه اقتصادی بسیار بالایی داشت، حالا و با رسیدن قیمت این محصول به محدوده ۴۵ دلار، فعالان این حوزه را با چالش‌هایی جدی همراه کرده است. یکی از مهم‌ترین آثار افت قیمت سنگ‌آهن در بازارهای جهانی، حالا در ایران خود را به‌صورت کاهش بیش از ۴۰ درصدی صادرات سنگ‌آهن نشان می‌دهد. به عقیده کارشناسان این میزان کاهش صادرات سنگ‌آهن به معنای تعطیلی ده‌ها معدن در بخش خصوصی و از دور خارج شدن آنهاست، اتفاقی که می‌تواند تبعات اجتماعی و اقتصادی فراوانی به همراه داشته باشد. صادرات سنگ‌آهن از سوی معدنکاران ایرانی در حالی با این میزان کاهش همراه شده است که کارشناسان در کنار اشاره به افت قیمت‌های جهانی به‌عنوان یکی از دلایل اصلی این کاهش، به مواردی مانند ضعیف بودن زیرساخت‌های حمل‌ونقل‌ در کشور و عدم حمایت دولت از صادرات معدنکاران نیز به‌عنوان سایر عوامل تاثیرگذار اشاره می‌کنند. در حال حاضر سنگ‌آهن عیار ۶۶ درصد سی‌اف‌آر چین، بین ۴۷ تا ۴۸ دلار ارزش دارد. قیمت فوب سنگ‌آهن مگنتیت ایران با عیار ۶۰ تا ۶۱ درصد در بندر عباس نیز روی قیمت ۳۳ تا ۳۵ دلار قرار دارد که به قیمت اشاره شده ۱۶ دلار هزینه حمل اضافه می‌شود. بالا بودن هزینه حمل برای سنگ‌آهن ایران یکی از چالش‌های اصلی صادرات این محصول است که کارشناسان آن را از نبود زیرساخت‌های کافی برای حمل‌و‌نقل ناشی می‌دانند. اما همان‌طور که اشاره شد، به عقیده فعالان حوزه سنگ‌آهن، صادرات این کالا در مقطع فعلی در سال جاری، نسبت به همین بازه زمانی در سال گذشته کاهشی بیش از ۴۰ درصد را تجربه می‌کند.

تقویت صادرات، راهی برای گریز

از نگاه کارشناسان افت قیمت جهانی سنگ‌آهن و کاهش چشمگیر صادرات این محصول، اتفاقی است که تبعات اصلی آن به تولیدکنندگان کوچک بخش خصوصی باز می‌گردد. بر این اساس در حالی‌که با وجود مشکلات فراوان، معادن بزرگ سنگ‌آهن همچنان به فعالیت خود در زمینه تولید و صادرات ادامه می‌دهند، تولیدکنندگان بخش خصوصی قربانیان اصلی جریان افت قیمت به شمار می‌روند. مهرداد اکبریان، رئیس هیات‌مدیره انجمن تولیدکنندگان و صادرکنندگان سنگ‌آهن با اشاره به سیر نزولی قیمت سنگ‌آهن طی یک سال و نیم گذشته که افت ۱۰۰ دلاری این محصول را در پی داشته است، به «دنیای اقتصاد» می‌گوید: این میزان افت قیمت باعث شد ابتدا صادرات ما با افت همراه شود و سپس از حجم تولیدات ما کاسته شود. اکبریان در ادامه می‌گوید: در چنین شرایطی می‌توان مشاهده کرد که حجم صادرات سنگ‌آهن ایران با کاهشی بیش از ۴۰ درصدی همراه بوده است و همین میزان فعلی صادرات نیز مربوط به چند معدن بزرگ است که با حاشیه سودی پایین به صادرات خود ادامه می‌دهند در حالی‌که بخش خصوصی عموما در رکود کامل یا ورشکستگی قرار دارند.

اکبریان با تشریح شرایط فعلی فعالان حوزه سنگ‌آهن، با اشاره به تقویت صادرات به‌عنوان راهکاری برای خروج از رکود می‌گوید: برای تقویت صادرات، دولت باید بپذیرد که حوزه سنگ‌آهن در شرایط زیان قرار دارد و هیچ سودی برای تقسیم وجود ندارد. از نگاه این کارشناس در چنین شرایطی دولت می‌تواند با در پیش گرفتن دو اقدام، برای تقویت صادرات به تولیدکنندگان سنگ‌آهن در شرایطی که قیمت‌ها در کمترین حالت خود قرار دارند، کمک کند. اکبریان در توضیح نخستین اقدام می‌گوید: دولت باید تلاش کند تا در حمایت از تولیدکنندگان بخش خصوصی یا معادن بزرگ از ضرر و زیان آنها بکاهد، این کار نیز به این صورت قابل اجرا خواهد بود که دولت از دریافت حقوق عوارضی مانند حق انتفاع، حق پروانه، مالیات و بهره مالکانه چشم‌پوشی کرده یا تخفیفی قائل شود. اکبریان به افزایش چشمگیر هزینه‌های ارسال بار از طریق سازمان بنادر و کشتیرانی اشاره می‌کند و می‌گوید: برای مثال حق انتفاع سازمان بنادر و کشتیرانی از ۲۸ میلیون به ۱۷۰ میلیون تومان و بیشتر رسیده است که برای کاستن از این بار سنگین دولت می‌تواند اقداماتی را در پیش گیرد.

دومین راهکار پس از کاستن از هزینه‌های یاد شده، سرمایه‌گذاری و تاکید دولت بر توسعه زیرساخت‌ها است زیرا در حال حاضر هزینه‌های حمل‌و‌نقل مانعی بزرگ بر سر راه صادرات به شمار می‌رود، به خصوص هزینه‌های حمل‌و‌نقل زمینی که از فرسودگی سیستم حمل و نقل در کشور ناشی می‌شود. رئیس هیات‌مدیره انجمن تولیدکنندگان و صادرکنندگان سنگ‌آهن در این زمینه با اشاره به سرمایه‌گذاری کشورهایی مانند استرالیا و برزیل در زمینه حمل‌و‌نقل دریایی برای سنگ‌آهن می‌گوید: با سرمایه‌گذاری‌های سنگینی که این کشورها روی حمل‌و‌نقل دریایی خود انجام داده‌اند هزینه حمل‌و‌نقل آنها هم‌اکنون به ۳ تا ۴ دلار رسیده است در حالی‌که در حال حاضر هزینه حمل ما با کشتی روی ۱۶ دلار قرار دارد، از سویی بنادر ما هنوز از ظرفیت‌های کافی برای پذیرش کشتی‌های بزرگ برخوردار نیستند و فضای بارگیری آنها مناسب نیست. اما آیا این ضعف‌ها در گذشته وجود نداشته‌اند؟ بنابراین کاهش جهانی قیمت‌ها تا چه میزان بر روند نزولی صادرات سنگ‌آهن کشور تاثیرگذار بوده است؟

اکبریان در پاسخ به این سوال می‌گوید: نقاط ضعفی که به آنها اشاره شد درگذشته نیز وجود داشته‌اند اما در زمانی که قیمت‌ها بالا بود، این موارد دیده نمی‌شدند این در حالی است که با افت مداوم قیمت سنگ‌آهن مشکلاتی نظیر ضعف مدیریتی، نبود زیرساخت‌های لازم، بالا بودن هزینه‌های داخلی و حتی اشتباهات فنی معدنکاران به وضوح دیده می‌شوند.

خارجی‌ها به دنبال معادن ایران؟

مشکلات یاد شده در بخش سنگ‌آهن در حالی وجود دارد که اعمال تحریم‌های بین‌المللی غرب علیه ایران، معدنکاران را تا حدود زیادی از امکانات روز دنیا برای اکتشاف یا فرآوری سنگ‌آهن به محصولاتی مانند گندله یا کنسانتره دور نگاه داشته بود. حال با وجود قرار گرفتن در آستانه رفع‌تحریم‌ها و رفت و آمد هیات‌های تجاری خارجی به ایران، این سوال مطرح می‌شود که طرف‌های خارجی مشتاق برای حضور در ایران تا چه میزان می‌توانند بر رفع چالش‌های سنگ‌آهنی‌ها اثرگذار باشند؟ این سوال در حالی مطرح می‌شود که این روزها شاهد ورود هیات‌های بزرگی از فعالان اقتصادی خارجی به کشور هستیم، اما در کنار خوش‌بینی که نسبت به ورود این هیات‌ها در ایجاد تغییر و تحول در مدل تولیدات کشور وجود دارد، کارشناسان چندان به این رفت و آمدها خوش‌بین نیستند.

به گفته کارشناسان این هیات‌ها عمدتا یا به دنبال خرید مواد خام از ایران هستند یا قصد فروش محصولات تمام‌شده خود را دارند. در چنین شرایطی کارشناسان عقیده دارند اگر قرار باشد این هیات‌های تجاری تنها به طرح انگیزه‌های تجاری خود در سفرهایشان به ایران بپردازند، ورود هیچ کدام از آنها به کشور منجر به انجام کار عملیاتی نخواهد شد. اکبریان عقیده دارد «ما نباید برای خروج از شرایط فعلی اختیار بخش معادن خود را به خارجی‌ها بدهیم، ما می‌توانیم از تجهیزات و نرم‌افزارهای روز آنها برای اکتشافاتی کم‌هزینه‌تر و کم ریسک‌تر استفاده کنیم یا با آنها در کارخانه‌های فرآوری شراکت داشته باشیم، اما به نظر می‌رسد آن‌طور که آنها می‌خواهند و برای ورود به سرمایه‌گذاری در بخش معدن خواهان پروانه بهره‌برداری از معادن شده‌اند، نتوان یک همکاری دو جانبه و منطقی در این حوزه داشت.» با تمام کاستی‌هایی که در حوزه سنگ‌آهن وجود دارد، به نظر می‌رسد چنانچه دولت قصد مرتفع کردن هرکدام از مشکلات یاد شده را داشته باشد، باید به‌صورتی حساب شده برای حمایت از بخش خصوصی اقدام کند، در کنار این موضوع همکاری با طرف‌های خارجی قطعا می‌تواند این روند را تسهیل کرده و سرعت بیشتری به آن بدهد اما نکته‌ای که مهم به نظر می‌رسد تحدید سهم‌خواهی خارجی‌ها برای ورود به ایران و همکاری با بخش معدن کشور است.

۰۷:۴۰:۵۴ منیـره نظامیوند چگینی: رسیدن فشارهای ناشی از افزایش ارزش دلار آمریکا به بالاترین میزان خود از حدود سال ۲۰۰۲ میلادی تا کنون، به همراه برنامه تولید‌کنندگان در راستای افزایش قیمت‌های کالایی در چین از طریق کاهش میزان تولیدات خود، تغییرات جدیدی را در بازارها ایجاد کرده است. در پی تشدید این دو فاکتور، بهای کالاها در بازار فلزات پایه نوسان داشت که در این میان افت و خیز بهای مس از همه پررنگ تر بوده است. اکنون زمانی است که باید چاره‌ای به حال بازار این فلز با ارزش اندیشیده شود، در غیر این‌صورت نمی‌توان به چشم‌انداز روشن مس چندان امیدوار بود.

به گزارش «دنیای اقتصاد» به نقل از بلومبرگ، از حدود چند ماه گذشته تا کنون، نمای کلی نمودار قیمت مس نزولی ترسیم می‌شود. در این میان، اگر نگاهی به نمودار یک‌ماهه این فلز داشته باشیم خواهیم دید که بهای مس از حدود ۵ هزار و ۱۸۰ دلار در هر تن در اوایل ماه نوامبر با قرار گرفتن در سراشیب نزولی تا مرز ۴ هزار و ۶۱۰ دلار در روز ۲۰ نوامبر افت کرد. پس از آن قیمت تا ۴ هزار و ۶۹۰ دلار بالا رفت اما مجددا در مسیر کاهش گام برداشت و تا ۴ هزار و ۵۱۵ دلار افت داشت. در ادامه قیمت مس، تا ۴ هزار و ۶۶۷ دلار رشد کرد که دلایل آن افزایش قیمت نفت خام در بازارهای جهانی بوده است. اما در نهایت این روند در پایان هفته گذشته و بسته شدن بازارهای جهانی کار خود را با افت به پایان رساند. وجود مازاد عرضه و فشار رو به پایین حجم بالای موجودی انبارهای تحت نظارت بورس فلزات لندن بر قیمت‌ها از یکسو و نیز کاهش چشمگیر تقاضای چین در پی افت نرخ رشد اقتصادی این کشور به کمترین میزان طی ۲۵ ساله اخیر از سوی دیگر از جمله مهم‌ترین دلایلی است که به تعمیق روند رکودی در بازار مس سرعت بیشتری بخشیده است. در این میان، موسسه گلدمن ساکس پیش‌بینی کرده است بازار مس تا بازه ۵ ساله آینده همچنان از مشکل مازاد عرضه رنج خواهد برد.

هلن لو، یک تحلیلگر ارشد بورس اوراق بهادار، در این خصوص اظهار کرده: «اگر برنامه کاهش میزان تولیدات به خوبی اجرا شود، بازارهای جهانی در سال ۲۰۱۶ میلادی با کسری مواجه خواهند شد.» به عقیده کارشناسان،‌ علاوه بر عدم قطعیت بر سر زمان دقیق آغاز کاهش تولید تا این میزان، افزایش قدرت دلار با توجه به انتظارات از فدرال رزرو آمریکا برای افزایش نرخ بهره نیز به‌عنوان اهرم نوسان‌ساز عمل کرده و بر بازار فلزات فشار آورده است. دلاری که قوی‌تر شده در کنار ضعف نسبی یوآن چین، مس و برخی دیگر از فلزات صنعتی را برای واردکنندگان چینی گران‌تر کرده و به همین سبب آنها مجبورند بهای بیشتری برای مس وارداتی بپردازند. در مدت اخیر دلار آمریکا در میان گسترش واگرایی بین سیاست‌های پولی فدرال رزرو و بانک مرکزی اروپا، ارزش بالایی به دست آورده است. شاخص دلار وال استریت ژورنال که نوسانات ارزش دلار در برابر ۱۶ ارز دیگر را دنبال می‌کند، در روز جمعه به بالاترین میزان ۱۳ ساله اخیر خود رسید. در هفته جاری، سرمایه‌گذاران در انتظار انتشار آمار حقوق بخش غیرکشاورزی ایالات متحده هستند که می‌تواند شانس افزایش نرخ بهره در ماه آینده را بالاتر ببرد. در اواخر هفته گذشته اعلام شد که سه کارگزاری بزرگ چین، تخلفاتی را مرتکب شده‌اند و به همین سبب تحت بازرسی و بررسی قرار گرفته‌اند. همین خبر کافی بود تا بازار سهام چین افت شدید ۵ درصدی را تجربه کند. البته این حرکت می‌تواند به نوسانات بیشتر در بازارهای سهام چین منجر شود. همچنین بازارهای کالایی به‌خصوص فلزات پایه نیز تحت فشار این خبر قرار گرفته و نوسان داشتند. قیمت فلزاتی همچون مس در هفته‌های گذشته اغلب همگام با بازار سهام چین کاهش یافته‌اند، چرا که معامله‌گران با توجه به بروز محدودیت‌ها در بازار سهام چین، برای تعدیل موقعیت‌های خود به بازار فلزات روی آوردند.

چین به دنبال کاهش ۵ درصدی تولید مس

تولید‌کنندگان مس در چین در حال اجرای اقدامات شدید با هدف ممانعت از سقوط‌های بیشتر قیمت این فلز هستند. به گفته تحلیلگران، کاهش مستمر قیمت فلزات پایه، تولیدکنندگان مس چین را نیز مصمم ساخت تا به کاهش تولیدات خود بیندیشند. براساس تخمین این تحلیلگران،‌ ممکن است میزان تولید مس چین حدود ۲۰۰ هزار تن معادل ۵ درصد در زمان باقیمانده تا پایان سال جاری میلادی کاهش یابد. البته با وجود این پیش‌بینی‌ها همچنان شاهد افت قیمت مس تا هفته گذشته بودیم. این تصمیم در شرایطی اتخاذ شده که قیمت مس در بورس فلزات لندن و نیز در شانگهای کاهش یافته و به پایین‌ترین سطح ۶ سال اخیر خود رسیده است. این ریزش در پی افت نرخ رشد اقتصادی و عرضه‌های بالا صورت گرفته است. رشد اقتصادی چین، بزرگ‌ترین مصرف‌کننده این فلز سرخ رنگ و نیز تولید‌کننده برتر مس تصفیه شده در جهان، به ۹/ ۶ درصد، یعنی ضعیف‌ترین میزان خود از زمان بحران مالی تا‌کنون رسیده و تمامی بازارهای این کشور نیز همگام با این افت، تضعیف شده‌اند. در همین حال رویترز به نقل از منابع آگاه اعلام کرد که پکن درصدد خرید بیش از یک میلیون تن آلومینیوم از کارخانه‌های ذوب محلی است که می‌تواند یک سیگنال مثبت به بازارها باشد که چین در حال تلاش برای حل معضلات در بازار فلزات پایه و رسیدگی به درخواست تولیدکنندگان آنهاست که از پکن تقاضای مداخله در بازار و وضعیت انبارهای فلزات را داشته‌اند. این برنامه درست مشابه طرحی است که در بازه سال‌های ۲۰۰۹ – ۲۰۰۸ در اوج بحران مالی انجام شده بود تا به تقویت قیمت‌ها کمک کند، اما برخی از تحلیلگران در مورد چشم‌انداز اجرای این برنامه در شرایط کنونی تردید دارند.

انجمن صنعت فلزات غیر‌آهنی چین نیز درحال انجام یک تحقیق روی فروش کوتاه فلزات در بورس فیوچرز شانگهای است تا چندوچون و دلایل اصلی دخیل در کاهش قیمت دو رقمی (از لحاظ درصد) در ماه نوامبر را مورد واکاوی قرار دهد. مس در حال حاضر در سطحی بیش از ۲۰ درصد پایین‌تر از میزان متوسط پنج سال اخیر آن در حال معامله است. این روند نزولی ماه‌ها است که گریبانگیر فلز سرخ شده است. با توجه به آمارهای منتشر شده از سوی بارکلیز، فلز سرخ در طول رکود قبلی خود حدود ۱۵ ماه را در شرایط نزولی به سر برده است. باید دید این شرایط تا چه حد فعالان مس را نا امید خواهد کرد. بازار این فلز نیز همچون سایر بازارهای کالایی نیازمند تدوین برنامه‌ها و طرح‌هایی است که هرچه سریع‌تر عوامل رکودی و بحران‌ساز را حذف یا تعدیل کنند.

۰۷:۴۰:۰۶

گروه دیپلماسی: در آستانه گزارش شورای حکام آژانس بین‌المللی انرژی اتمی درخصوص پرونده «پی‌ام‌دی»، عباس عراقچی رئیس ستاد پیگیری اجرای برجام از مشورت ایران و۱+۵ برای تنظیم پیش‌نویس قطعنامه هسته‌ای که براساس آن پرونده مذکور در شورای حکام بسته خواهد شد، خبر داد. همزمان روز گذشته برخی از اعضای هیات رئیسه کمیسیون امنیت ملی و سیاست خارجی مجلس، نخستین گزارش نظارتی خود از اجرای برجام را ارائه کردند که برمبنای آن سانتریفیوژهای نطنز جمع‌آوری شده است که هنوز وارد گردونه غنی‌سازی نشده‌اند.

عباس عراقچی با اشاره به بررسی پرونده PMD در شورای حکام اعلام کرد
مشورت ایران و ۱+ ۵ برای تنظیم قطعنامه هسته‌ای

گزارشی که بارها طی روزهای اخیر از سوی اعضای تیم هسته‌ای مورد تایید قرار گرفته است. همچنان‌که یکشنبه شب عباس عراقچی رئیس ستاد پیگیری اجرای برجام در مراسم ترحیم مرحوم رکن‌آبادی اعلام کرد: تاکنون سانتریفیوژهایی که فعال نبوده‌اند جمع‌آوری شده‌اند و تعدادی از سانتریفیوژهایی که فعال و مشغول غنی‌سازی هستند در نطنز و فردو باقی می‌مانند. به گزارش «ایرنا»، عراقچی در پاسخ به پرسشی مبنی بر اینکه اعضای کمیسیون امنیت ملی مجلس در بازدید از نطنز گفته‌اند که ۹ هزار سانتریفیوژ نیمه فعال و ۶ هزار و ۲۰۰ سانتریفیوژ دیگر جمع‌آوری شده‌اند، گفت: «این موضوع را باید از سازمان انرژی اتمی سوال کنید.» او ادامه داد: آنها طبق جدول زمانبندی خود نسبت به جمع‌آوری سانتریفیوژها اقدام می‌کنند و البته این همزمان با مسیر راه ما در نقشه راه با آژانس است. رئیس ستاد پیگیری اجرای برجام با بیان اینکه سانتریفیوژهای غیرفعال جمع‌آوری شده‌اند، گفت: تعدادی از سانتریفیوژهایی که فعال هستند باقی می‌مانند و بیش از پنج هزار سانتریفیوژ در نطنز و بیش از هزار سانتریفیوژ در فردو باقی می‌ماند و غیر از آن، تعداد اضافه به تدریج جمع‌آوری خواهد شد.

عباس عراقچی در ادامه و در پاسخ به پرسشی مبنی بر اینکه قرار است ۱+۵ نامه‌ای درباره مسائل گذشته ایران و آژانس بدهد و چه واژه‌ای باید در آن ذکر شود که معنی بسته شدن پی‌ام‌دی از نظر ایران باشد، گفت: واژه‌های قطعنامه درباره بررسی و پیش‌نویس قطعنامه توسط کشورهای ۱+۵ به شورای حکام ارائه می‌شود. رئیس ستاد پیگیری اجرای برجام تصریح کرد: درباره واژگان نیز در حال مشورت هستیم و باید از عباراتی که دقیقا معنی بسته شدن پرونده و خاتمه بررسی موضوع در شورای حکام را بدهد استفاده شود. رئیس ستاد پیگیری اجرای برجام در پاسخ به این پرسش که پیش‌نویس در کمیسیون برجام آماده شده یا در تاریخ ۱۶ آذر در کمیسیون مشترک مورد بررسی قرار می‌گیرد، گفت: این پیش‌نویسی است که کشورهای ۱+۵ موظفند به شورای حکام ارائه دهند و با ما مشورت می‌کنند. عراقچی ادامه داد: ما درخصوص موضوعات مندرج در پیش‌نویس با آنان مشورت می‌کنیم ولی چون ایران عضو شورای حکام نیست نمی‌تواند بانی قطعنامه باشد و بانی در این موضوع، ۱+۵ است و آنان به‌عنوان اعضای شورای حکام این کار را می‌کنند. عراقچی در پاسخ به این پرسش که اگر بسته نشود چه خواهد شد، گفت: موضع ما کاملا روشن است و موضوع پی‌ام‌دی باید به‌صورت کامل بسته شود تا برجام جلو رود وگرنه ما آن تعهدات خود را که طبق برجام موکول به اجرای پی‌ام‌دی است، اجرا نمی‌کنیم.

پی‌ام‌دی توسط شورای حکام بسته می‌شود

او در ادامه در پاسخ به این پرسش که آمانو در صحبت‌های اخیر خود گفته که گزارشش نه سفید و نه سیاه است، نظر شما چیست، گفت: آن نهادی که پرونده پی‌ام‌دی را می‌بندد آمانو نیست و این سوءتفاهمی است که پیش آمده است و پرونده پی‌ام‌دی توسط شورای حکام بسته می‌شود. عراقچی تصریح کرد: سیاست‌ها و تصمیمات آژانس انرژی اتمی توسط شورای حکام اتخاذ می‌شود. آمانو به‌عنوان مجری تصمیمات شورای حکام گزارش خود و ارزیابی اش را از آنچه که مربوط به پی‌ام‌دی می‌شود ارائه خواهد داد و آنها تصمیم می‌گیرند این پرونده را ببندند یا نبندند که اگر پرونده بسته شود طبیعتا موضوع پی‌ام‌دی خاتمه یافته است و برجام جلو می‌رود و اگر نبندند، با وقفه مواجه می‌شود. رئیس ستاد پیگیری اجرای برجام تاکید کرد: طبیعی است درخصوص وقایعی که ۱۰ تا ۱۵ سال پیش اتفاق افتاده نمی‌توان قضاوت قطعی ارائه داد و احتمالات مختلف وجود دارد. انتظار نمی‌رود آمانو گزارشی صد درصدی را ارائه کند؛ در هر صورت، تصمیم‌گیری با شورای حکام است.

احتمال تعویق روز اجرای توافق

همزمان با اظهارات سیدعباس عراقچی، پایگاه خبری اینترنشنال بیزینس‌تایمز با اشاره به مساله پی‌ام‌دی گزارش داد ممکن است روز اجرای توافق هسته‌ای میان ایران و گروه ۱+۵ طبق پیش‌بینی‌ها پیش‌نرود. به گزارش خبرگزاری فارس، پایگاه خبری اینترنشنال بیزینس‌تایمز در گزارشی نوشت؛ درحالی که ایران هزاران سانتریفیوژ خود را غیرفعال کرده است آژانس همچنان در حال بررسی فعالیت‌های گذشته هسته‌ای این کشور و اتهامات مربوط به آن است. این گزارش به سخنان محمدجواد ظریف وزیر خارجه ایران اشاره می‌کند که برمبنای آن وی گفته است: «ایران گام آخر توافق هسته‌ای را اجرا نخواهد کرد مگر اینکه آژانس پرونده موسوم به فعالیت‌های گذشته برنامه هسته‌ای ایران را ببندد.» بیزینس‌تایمز نوشت: از زمان حصول توافق در تابستان بسیاری از شرکت‌های خارجی در تدارک ورود به بازار ایران هستند و حتی پیش قراردادهایی نیز با طرف ایرانی تنظیم کرده‌اند. با این حال هنوز این شرکت‌ها اجازه ورود و تجارت با ایران را ندارند تا روز اجرای توافق که مصادف با شروع لغو تحریم‌ها است آغاز شود. براساس این گزارش، روز اجرای توافق نیز زمانی می‌آید که آژانس بین‌المللی انرژی اتمی تایید کند که ایران همه گام‌های لازم را که در توافق هسته‌ای پیش‌بینی شده برداشته است. این گزارش افزود: هنوز مشخص نیست که طرفین توافق چه زمانی روز اجرای توافق هسته‌ای را اعلام می‌کنند. مقامات آمریکایی می‌گویند که این زمان ممکن است در ماه ژانویه (دی) باشد، اما اگر ایران بخواهد بدون بسته شدن پی‌ام‌دی به جلو حرکت کند روز اجرای توافق ممکن است به تاخیر بیفتد.

هیچ‌ سانتریفیوژ فعالی متوقف نشده است

در چنین شرایطی مجلس نیز نظارت خود بر اجرای برجام را آغاز کرده است و در این راستا، رئیس، نایب رئیس و اعضای کمیسیون امنیت ملی و سیاست خارجی مجلس شورای اسلامی با هدف نظارت بر اجرای برجام عصر روز شنبه از تاسیسات هسته‌ای نطنز (مجتمع غنی‌سازی شهید احمدی روشن) بازدید کردند. به گزارش «ایسنا» در پایان این بازدید علاءالدین بروجردی، رئیس کمیسیون امنیت ملی مجلس با اشاره به وظیفه این کمیسیون در ارائه گزارش‌های ۶ ماهه به مجلس از روند اجرایی برجام، بازدید از نطنز را در این راستا دانست.

بروجردی با تاکید بر اهمیت نظرات مقام معظم رهبری در اجرای برجام که طی آن بر ملاحظات ده‌گانه شورای عالی امنیت ملی و مصوبه مجلس شورای اسلامی صحه گذاشته‌اند، اظهار کرد: این مساله مسوولیت مجریان برجام را بسیار سخت کرده است. رئیس کمیسیون امنیت ملی مجلس افزود: با توجه به بند ۳ و ۴ نظرات ایشان، اقدامات مربوط به این بندها هنگامی آغاز خواهد شد که آژانس پرونده موضوعات گذشته و حال PMD را مختومه اعلام کند. بنابراین چون ما در مرحله قبل از آن هستیم، هیچ اتفاقی در فردو و اراک واقع نشده است و این را ان‌شاء‌الله از نزدیک خواهیم دید و به اطلاع ملت بزرگ ایران خواهیم رساند. علاءالدین بروجردی تصریح کرد: آنچه ما شاهد بودیم این است که از مجموع سانتریفیوژهای فعال هیچ‌یک متوقف نشده و فعالیت‌ها کما‌فی‌السابق ادامه دارد. هرچند تعداد ۶۰۰۰ سانتریفیوژ غیرفعال که تاکنون هیچ‌گاه گازدهی نشده‌، جمع‌آوری شده‌اند. بروجردی وظیفه این کمیسیون تخصصی را رصد اجرای دقیق منویات و نظرات مقام معظم رهبری عنوان کرد و گفت: علاوه بر این مجلس بارها در بیانیه‌های متعدد حمایت همه‌جانبه خود را از تمامی کسانی که در این عرصه مهم ملی فعالیت می‌کنند، اعم از دانشمندان و تیم مذاکره‌کننده، اعلام کرده است. عوض حیدرپور شهرضایی، عضو کمیسیون امنیت ملی و سیاست خارجی مجلس شورای اسلامی نیز در گفت‌وگو با خانه ملت، با بیان اینکه سانتریفیوژهایی در نطنز جمع‌آوری شده است که هنوز وارد گردونه غنی‌سازی نشده‌اند، گفت: سانتریفیوژهای جمع‌آوری شده ذخیره و استوک سانتریفیوژهایی هستند که در حال حاضر فعالیت می‌کنند. نماینده مردم شهرضا گفت: «ایران به منظور اثبات حسن نیت خود در اجرای برجام حتی زودتر از موعد مقرر اقدام به جمع‌آوری تعدادی از سانتریفیوژهای خود کرده است و در فاز اول حدود ۶ هزار سانتریفیوژ خود را که نصب کرده ولی تزریق گاز نکرده بود جمع‌آوری کرده است.»

تقویت نظارت‌ها بلامانع است

از سوی دیگر، نایب رئیس کمیسیون امنیت ملی و سیاست خارجی مجلس شورای اسلامی با اشاره به اینکه نظارت شورای عالی امنیت ملی و کمیسیون امنیت ملی بر برجام تضادی با هم ندارند، گفت: بیشتر شدن نظارت‌ها اشکالی ندارد و حتی نتایج نظارت‌ها می‌توانند با هم متقاطع شوند. منصور حقیقت‌پور گفت: «هر ۶ ماه گزارش‌هایی را از دستگاه‌های مختلف دریافت و آن را برای تصمیم‌گیری به صحن علنی مجلس ارائه خواهیم کرد. در همین راستا از دستگاه‌های ذی‌ربط در برجام از جمله وزارت اقتصاد، وزارت دفاع، بانک مرکزی،کشتیرانی و هواپیمایی، به نوبت گزارش‌هایی را به‌صورت ماهانه در مورد اجرای برجام، تحریم‌ها و نظارت‌ها درخواست خواهیم کرد.»

تخلف سازمان انرژی اتمی

اما به‌رغم گزارش مثبت اکثر اعضای کمیسیون امنیت ملی از روند اجرای برجام، برخی از نمایندگان عضو کمیسیون امنیت ملی و سیاست خارجی مجلس نظر دیگری را در گزارش خود ارائه کرده‌اند. در همین راستا، اسماعیل کوثری روز گذشته در گفت‌وگو با خبرگزاری فارس، با بیان اینکه تیم نظارت بر روند اجرای برجام تاکنون ۳ جلسه برگزار کرده است، گفت: تخلف سازمان انرژی اتمی در جمع‌آوری سانتریفیوژها را پیگیری و در گزارش مجلس قید می‌کنیم. وی افزود: متاسفانه سازمان انرژی اتمی پیش از آنکه تیم نظارت‌کننده بر روند اجرای برجام توسط شورای عالی امنیت ملی تشکیل، معرفی و مشخص شود اقدام به جمع‌آوری بیش از ۶ هزار سانتریفیوژ کرده بود که این اقدام تخلف محسوب می‌شود. وی گفت: درست است که این ۶ هزار سانتریفیوژ غیرفعال بودند ولی بالاخره کار گذاشته شده بودند و نباید تا زمانی که تیم نظارت‌کننده بر روند اجرای برجام تکمیل و معرفی می‌شد، سازمان انرژی اتمی اقدام به جمع‌آوری آنها می‌کرد.

در فردو هیچ اقدامی نکرده‌ایم

از سوی دیگر در جریان بازدید اعضای کمیسیون، زارعان، معاون سازمان و دبیر کمیته امنیت فناوری هسته‌ای با تاکید بر اینکه سازمان انرژی اتمی ایران فعالیت‌های مربوط به برجام را در قالب یک کارگروه داخل سازمانی برنامه جامع اقدام مشترک با مسوولیت ریاست سازمان پیگیری کرده و به انجام می‌رساند، افزود: از جمله کارهایی که در راستای تسهیل اجرای برجام انجام داده‌ایم این است که در حال جمع‌آوری ماشین‌های غیرفعال گازدهی نشده هستیم. در حالی که در فردو هیچ اقدامی انجام نشده و منتظر بسته‌شدن PMD هستیم. او افزود: فعالیت‌های صنعت هسته‌ای کشور نه تنها متوقف نشده بلکه با همکاری‌های فنی بین‌المللی با قوت بیشتر پیش می‌رود. رآکتور اراک نیز با استانداردهای بین‌المللی ارتقا خواهد یافت.

زمان انتشار گزارش

در خبری دیگر روز گذشته رضا نجفی، نماینده ایران در آژانس بین‌المللی انرژی اتمی از احتمال انتشار گزارش آژانس (تا ۱۱ آذر) خبر داد. به گزارش «ایلنا» وی که با صداوسیما گفت‌و‌گو می‌کرد، افزود: احتمالا گزارش عصر امروز یا حداکثر پس فردا ۱۱ آذر منتشر خواهد شد. در خبری دیگر به گزارش «ایسنا» روز گذشته وزارت خارجه فرانسه اعلام کرد: دیده‌بان هسته‌ای سازمان ملل باید تمام اطلاعاتی را که در اختیار دارد، به همراه جزئیات دقیق درباره اینکه آیا ایران در گذشته فعالیت‌هایی را در ارتباط با تسلیحات هسته‌ای انجام داده است، ارائه کند.

آژانس بی‌طرفی خود را ثابت کند

حمید بعیدی‌نژاد، رئیس تیم کارشناسی مذاکره‌کننده ایران روز گذشته در صفحه اینستاگرام خود نوشت: اینک از آژانس بین‌المللی انرژی اتمی انتظار می‌رود که در قدم بسیار مهم پایانی خود در این مرحله و در آستانه ارائه یکی از مهم‌ترین گزارش‌ها در طول تاریخ خود، تفوق کامل وجهه فنی و بی‌طرفانه خود در پیگیری مباحث هسته‌ای را به جامعه بین‌المللی اثبات کند. به گزارش «ایرنا» وی با بیان اینکه پیش‌نویس گزارش ارزیابی نهایی مدیر کل آژانس پیرامون پی‌ام‌دی را در واقع آقای «ترو» معاون مدیر کل آژانس در امور پادمان می‌نویسد در ادامه مطلب خود نوشته است: آقای ترو محصول تغییر رهیافت آژانس در دو سال اخیر در پیگیری مباحث پادمان با ایران است و بر همین مبنا ماموریتی متفاوت از دیگر معاونان این بخش در سال‌های قبل بر عهده داشته است. بعیدی‌نژاد ادامه داد: معاون مدیرکل در امور پادمان مهم‌ترین پست مدیریتی آژانس بعد از پست مدیر کل است و این به دلیل نقش اساسی مباحث پادمان در ذیل ماموریت‌های آژانس است. رئیس تیم کارشناسی مذاکره‌کننده ایران با اشاره به شیوه معاونان قبلی آژانس در امور پادمان در تعامل با ایران در یادداشت خود نوشته است: اما آمدن آقای ترو در دو سال گذشته برخورد متفاوتی از آژانس با ایران را به نمایش گذاشت و بنده به سهم خودم در جریان گفت‌وگوهای ایران با آژانس در بیش از دو سال گذشته این تفاوت شخصیت را از نزدیک حس کردم. بعیدی‌نژاد توضیح داد: ترو شخصیتی آرام و بدون حواشی سیاسی است که علاقه‌ای نیز به شرکت در مصاحبه‌ها و موضع‌گیری‌های سیاسی ندارد و توجه عمده او معطوف بر کار فنی و تخصصی خود است. رفتار متعادل و متوازن او در بحث‌های دو ساله آژانس در ایران بی‌شک تاثیر مهمی در پیشبرد روند حل‌وفصل مسائل حال و گذشته اختلافی ایران با آژانس داشته است.

۰۷:۳۴:۴۹ دنیای اقتصاد: با کاهش قیمت نفت و افت درآمدهای حاصل از صادرات نفت و گاز، بسیاری از اقتصادهای نفتی با چالش‌هایی در مدیریت بازار ارز خود مواجه شدند. مرور شاخص‌های اقتصادی ۱۶ کشور نفتی طی سال‌های اخیر نشان می‌دهد، برای عمده این کشورها در مواجهه با کاهش قیمت نفت دو اتفاق رخ داده است؛ یا پول ملی آنها در برابر دلار به شدت تضعیف شده یا کشورهایی که دارای نرخ برابری ثابت با دلار هستند ناچار به حراج بخش زیادی از منابع عظیم ارزی برای حفظ نرخ برابری شده‌اند. البته این معضل خاص اقتصادهای نفتی نبوده و به‌دلیل همبستگی معنادار بین قیمت نفت و برخی از دیگر کالاهای صنعتی، نزول نفت با سرایت به دیگر بازارها موجب کاهش درآمدهای ارزی برخی دیگر از کشورهای وابسته به صادرات کالایی و چالش ارزی برای آنان نیز شده است. از بین کشورهای نفتی، روسیه با حدود ۹۰درصد افزایش نرخ ارز و ونزوئلا با حدود ۸۰۰ درصد شوک ارزی (در بازار غیررسمی)، بحرانی‌ترین کشورها به شمار می‌روند. در این بین، ایران که پیش از ریزش قیمت نفت به دلیل تحریم‌های بین‌المللی با تنگنای ارزی مواجه شده بود، یکی از معدود کشورهایی بود که توانست با مدیریت بازار ارز، مسیر نسبتا کم‌ نوسانی را در بین کشورهای صادرکننده نفت طی کند.

دنیای اقتصاد:‌ با کاهش قیمت‌های نفت در ماه‌های اخیر درآمدهای ارزی و به تبع آن نرخ ارز در بسیاری از کشورها دچار نوسان شده است؛ حقیقتی که به عقیده برخی اقتصاددان‌ها مستقل از این است که کشور صادرکننده خالص نفت باشد. همبستگی معنادار بین قیمت نفت و قیمت دیگر کالاهای صنعتی و صادراتی بسیاری از کشورها مانند آهن باعث شده تا کاهش در قیمت نفت با سرایت به دیگر بازارها موجب کاهش درآمدهای ارزی ناشی از صادرات غیرنفتی و در نتیجه افزایش نرخ ارز شود. از طرف دیگر غالب کشورهای اصلی صادرکننده نفت سیاست نرخ ارز ثابت، یا شناور مدیریت شده اتخاذ کرده‌اند و به همین سبب با کاهش منابع ارزی بین‌المللی و ذخایر ارزی خود سعی در حفظ ارزش پول ملی و ثبات نرخ ارز کرده‌اند. در این میان، برخی کشورها با افت قیمت نفت با بحران جدی اقتصادی و افزایش بسیار شدید در نرخ‌های ارز روبه‌رو شده‌اند. روسیه با حدود ۹۰ درصد افزایش نرخ ارز و ونزوئلا با حدود ۸۰۰ درصد افزایش نرخ دلار در بازار غیررسمی بحرانی‌ترین کشورها به شمار می‌روند. کاهش قیمت نفت از طریق کاهش درآمدهای نفتی و کاهش ورود و عرضه منابع ارزی در کشورهای صادرکننده نفت باعث افزایش نرخ ارز و کاهش در ارزش پول ملی می‌شود. کاهش قیمت نفت از طرف دیگر باعث کاهش در قیمت کالاهای دیگر نیز می‌شود و به همین سبب حتی کشورهای صادرکننده محصولات غیر نفتی مانند آفریقای جنوبی نیز متضرر می‌شوند و با کاهش ارزش در پول ملی و افزایش نرخ‌های ارز روبه‌رو می‌شوند. در این نوشته تغییرات نرخ‌های ارز در کشورهای مختلف و تغییرات متغیرهای دیگر اقتصادی متناسب با آن بررسی شده است.

سرمایه‌گذاران در اقتصادهای نوظهور و کشورهای در حال توسعه با مشاهده افت قیمت‌های نفت به شدت واکنش نشان می‌دهند و غالبا با شوک قیمت‌های نفت میزان سرمایه‌گذاری در بازار این کشورها نیز کاهش می‌یابد. این واقعیت برای کشورهایی مانند کره‌جنوبی که اقتصاد آن چندان به تولید نفت وابسته نیست همچنان صادق است. این مساله در کنار شوک عرضه منابع ارزی به کشورهای نفتی در اثر کاهش قیمت‌های نفتی باعث افت شدیدتر در ارزش‌گذاری پول‌های ملی می‌شود. از سال ۲۰۰۰ تاکنون ۱۷ دوره مشاهده شده است که در آن در یک بازه ۳ ماهه قیمت نفت تا ۲۰ درصد کاهش داشته است. تحقیقات نشان داده‌اند که ارزش پول ملی اقتصادهای نوظهور طی این دوره‌ها، البته به جز چین، کاهش یافته‌اند و این حقیقت حتی درباره کشورهایی که به‌طور خالص واردکننده نفت هستند نیز صادق است مانند ترکیه، هند، اندونزی، سنگاپور، آفریقای جنوبی و کره‌جنوبی. طی ۱۵ دوره اول کاهش قیمت نفت، به‌طور متوسط، نرخ ارز این کشورها ۸/ ۲درصد کاهش داشت.

روسیه

کاهش‌های اخیر قیمت نفت باعث تاثیر منفی شدیدی بر پول کشورهای صادرکننده نفت شده و روسیه از بیشترین ضررکنندگان این بازی بوده است. روسیه ۱۲ درصد از نفت خام دنیا را تامین و عرضه می‌کند. براساس گزارش سازمان اطلاعات انرژی آمریکا فروش نفت خام و گاز طبیعی بیش از ۵۰ درصد از بودجه دولتی این کشور را تشکیل می‌دهد. چون اقتصاد این کشور به شدت به قیمت نفت وابستگی دارد انتظار می‌رود نرخ روبل نیز نوسانات قیمت نفت را با چسبندگی بسیار کمتری دنبال کند. روبل روسیه در این بین بیشترین کاهش ارزش را شاهد بوده است. روسیه برای جلب منابع ارزی و حفظ ارزش روبل نرخ‌های بهره را تا ۱۷ درصد افزایش داده است. این کشور برای هر دلار کاهش در قیمت نفت دو میلیارد دلار ضرر می‌بیند و به پیش‌بینی بانک جهانی در صورت استمرار قیمت نفت در سطح فعلی، اقتصاد روسیه تا ۷/ ۰ درصد کوچک‌تر خواهد شد. دولت برای مقابله با کاهش مستمر در ارزش روبل حتی سیاست‌های کنترل خروج سرمایه را نیز مطرح کرده است. این کشور بین نوامبر سال قبل تا ژانویه سال جاری با بحران جدی در تراز پرداخت‌ها روبه‌رو بود و کاهش قیمت‌ نفت در کنار فشار تحریم‌های بین‌المللی باعث کاهش ارزش پول این کشور در ابعاد وسیع شد. در واقع در بازه ژوئن ۲۰۱۴ تا سپتامبر ۲۰۱۵ روبل تا ۵/ ۴۸ درصد کاهش یافت و به تناسب نرخ تورم این کشور که در سال ۲۰۱۳ کمتر از ۷ درصد بود در این سال به بیشتر از ۱۳ درصد افزایش یافت.

براساس گزارش اخیر بانک جهانی بیش از ۶۰ کشور در دنیا بیش از یک درصد از تولید ناخالص داخلیشان به نفت وابسته است و صادرات نفت برای ۱۰ کشور بیشتر از یک سوم اقتصاد آنها را تشکیل می‌دهد. ضریب همبستگی کرون نروژ و روبل روسیه به قیمت نفت طی دو سال اخیر تا ۸۳/ ۰ تخمین زده شده است؛ به این معنا که اگر ۱۰ درصد قیمت نفت کاهش یابد پول این دو کشور به میزان ۳/ ۸ درصد کاهش ارزش خواهد داشت. ولی اگر نرخ‌ها را به‌صورت حقیقی در نظر بگیریم، یعنی اثر تغییرات آن را به واسطه تغییرات دلار تعدیل کنیم (چون دلار غالبا بر خلاف تغییرات قیمت نفت تغییر می‌کند) مشاهده می‌شود که تنها روبل روسیه هنوز هم به‌صورت حقیقی به قیمت‌های حقیقی نفت وابستگی دارد در حالی که این وابستگی برای ریال عربستان یا کرون نروژ برقرار نیست.

البته براساس گزارش صندوق بین‌المللی پول بسیاری از کشورهایی که اقتصاد آنها به نفت وابستگی شدیدی دارند پول خود را به‌طور کامل یا ناقص به دلار یا یورو قفل کرده‌اند و به همین دلیل پول به‌طور مصنوعی ثابت یا تا حدی ثابت نگه داشته شده است. بنابراین تغییرات قیمت نفت در نرخ ارز خود را نشان نمی‌دهد. براساس این گزارش ۶۳ درصد از کشورهای صادرکننده نفت نرخ ارز خود را قفل کرده‌اند و ۲۵ درصد نرخ ارز شناور دارند. از بین ۲۵ کشوری که صادرکننده‌های عمده نفت شمرده می‌شوند مانند کویت، عربستان سعودی و ونزوئلا هیچ‌کدام نرخ ارز شناور ندارند. البته این نکته را نیز باید در نظر داشت که کاهش در قیمت نفت در ارتباط نزدیک با کاهش در قیمت دیگر کالاهاست بنابراین نرخ‌های ارز در دیگر کشورها که حتی صادرکننده نفتی نیستند نیز تغییر خواهد کرد.

کانادا

درصد تغییرات در نرخ‌ ارز در کانادا تقریباً در مقایسه با دیگر کشورها ملایم‌تر بوده است. در نیمه اول سال جاری میلادی ارزش پول کانادا تا ۲۰ درصد کاهش داشته است. با این حال گفته می‌شود که اقتصاد کانادا نسبت به قبل از تغییرات قیمت نفت آسیب‌پذیری بیشتری پیدا کرده و شوک‌های نفتی اخیر تاثیر سریع‌تر و شدیدتری بر اقتصاد این کشور داشته است. تغییر قیمت نفت از حدود ۶۰ دلار به ۴۰ دلار در چندماه اخیر باعث تغییر نرخ برابری دلار کانادا و آمریکا از حدود ۸/ ۰ به ۷۴/ ۰ شده است. کنترل سطح آسیب‌پذیری نرخ‌های ارز در کانادا در مقایسه با دیگر کشورها در مقابل شوک‌های نفتی تا حد زیادی به کارآیی سیاست‌های پولی و مالی دولت کانادا برای این هدف وابسته بوده است. کانادا سیاست هدف‌گذاری نرخ تورم و نرخ ارز شناور را در پیش دارد. هرچند ارزش پول این کشور طی ۹ ماه اخیر ۲۰ درصد کاهش داشته است ولی نرخ تورم در این بازه زمانی تنها ۱/ ۱ درصد بوده است.

سیاست نرخ ارز انعطاف‌پذیر در دو کشور اندونزی و مالزی برقرار است و توجه به تورم و نیز روند ملایم کاهش ارزش پول ملی باعث کنترل نرخ تورم در دوره افزایش نرخ ارز شده است. پول ملی اندونزی در بازه ژوئن ۲۰۱۴ تا سپتامبر ۲۰۱۵ تنها ۱۸ درصد و مالزی ۲۷ درصد کاهش یافت و تورم در این کشورها به ترتیب ۴/ ۲ و ۶/ ۴ درصد بوده است. کویت که نرخ ارز ثابت دارد (البته دینار کویت به سبدی از ارزهای خارجی قفل شده است و نه تنها یک ارز) اجازه کاهش ارزش ۷/ ۶ درصدی به دینار داده و در سال جاری ۳/ ۳ درصد تورم داشته است. نرخ ارز در دوره مزبور در ایران ۴/ ۱۴ درصد افزایش داشته و تورم در این کشور نیز ۱۴ درصد برای سال جاری میلادی ثبت شده است.

کویت

کویت مثال خوبی از یک کشور نفتی با ذخایر ارزی بالا و نرخ ارز قفل شده است. نرخ ارز در این کشور از سال ۲۰۱۱ تا کنون ثابت بوده است. دینار کویت باارزش‌ترین پول در دنیا و تقریبا معادل ۵۳/ ۳ دلار است. نرخ ارز در کویت مدیریت و کنترل شده است و دینار کویت به سبدی متشکل از ارزهای مهم دنیا قفل شده است. نرخ بهره پایه بانک مرکزی نیز طی سه سال اخیر ثابت بوده است. ولی کاهش قیمت نفت باعث کاهش شدید در تراز حساب جاری این کشور شده است. در حالی که در سال ۲۰۱۳ بیش از ۴۰ درصد تولید ناخالص داخلی این کشور به‌صورت مازاد بودجه در این حساب وجود داشت طی ماه‌های اخیر و با شوک نفتی این مقدار به اندکی بیش از ۹ درصد رسیده است. البته باید اشاره کرد که کشورهای الجزیره، آذربایجان، برونئی، عمان، قطر و عربستان نیز جزو کشورهایی هستند که کاهش در این حساب برای آنها شکل بسیار جدی دارد. کویت که در سال ۲۰۱۳ تا حدود ۳۵ درصد از تولید کشور را در سطح بین‌المللی قرض داده بود در سال جاری تنها اندکی بیش از ۱ درصد از منابع خود را به‌صورت وام در دست دیگر کشورها دارد. هرچند اقتصاد کویت تا حد زیادی به نفت وابسته است (طی ۲۰ سال اخیر، به‌طور متوسط ۹۰ درصد از درآمدهای دولتی حاصل از درآمدهای نفتی بوده است.) ولی تحقیقات نشان داده بین مخارج دولتی چه در بخش عمومی و چه در بخش خصوصی و پروژه‌های عمرانی و تغییرات قیمت نفتی یا درصد تغییر در درآمدهای نفتی این کشور طی ۲۰ سال اخیر ارتباط معنادار و قابل توجهی وجود ندارد.

در واقع تغییرات قیمت نفتی تنها موجب تغییرات در کسری یا مازاد بودجه دولت و تغییر در ذخایر ارزی کشور شده است. اقتصاددانان پیش‌بینی می‌کنند اگر طی دو سال آینده نیز حتی اگر نفت به‌طور متوسط در سطح ۶۰ دلار به فروش رود باز تغییر زیادی در مخارج دولتی، حتی در انتقال‌ها و یارانه‌ها و دستمزدها، به وجود نخواهد آمد. در بخش بانکی نیز هرچند تغییر درآمدهای نفتی اخیر باعث کاهش در منابع و سپرده‌ها می‌شود ولی همچنان که داده‌های دو دهه اخیر نشان می‌دهد نرخ وام‌دهی بانک‌ها و نیز کیفیت و شرایط وام‌دهی تغییری نخواهد کرد. از طرف دیگر در سال‌های ۲۰۱۳ و ۲۰۱۴ نرخ تورم کویت به گزارش بانک جهانی به ترتیب ۷/ ۲ درصد و ۹/ ۲ درصد بوده در حالی که از ژانویه ۲۰۱۵ (با نرخ تورم ۸/ ۲ درصد) روند صعودی را نشان می‌دهد و در آگوست به مقدار بیشینه ۸/ ۳ رسیده است. نرخ تورم و نرخ ارز رابطه مستقیم و قوی با یکدیگر دارند. افزایش اندک در نرخ تورم باید به دلیل افزایش نرخ ارز یا حداقل همراه با افزایش نرخ ارز رخ داده باشد. هرچند دینار در کویت به سبدی از ارزهای مهم دنیا قفل شده ولی باز از آسیب کاهش اخیر در قیمت‌های نفت به‌طور کامل مصون نبوده است. با رصد کردن روند تغییر نرخ دلار در برابر دینار کویت می‌توان به سادگی دریافت که با شروع دوره کاهش درآمدهای نفتی نرخ ارز به میزان بسیار اندکی افزایش داشته است.

جالب آنکه ذخایر طلای کویت طی ماه‌های اخیر تغییر چندانی نکرده و در مقدار تقریبی ۹۶/ ۷۸ تن ثابت بوده است. در حالی که در دو ماه آوریل و جولای سال جاری تا ۹۷/ ۷۸ تن افزایش یافت و در اکتبر به میزان قبلی بازگشت. ولی تراز تجاری کشور که در ابتدای سال ۲۰۱۴ مازادی معادل ۵ میلیارد و ۷۸۳ میلیون دینار کویت داشته در جولای سال جاری به ۲ میلیارد و ۴۰۰ میلیون کاهش یافته است. بنابر گزارش صندوق بین‌المللی پول اثر منفی شوک نفتی اخیر بر اقتصاد کویت بر تراز جاری دولت و نیز کاهش در رشد اقتصادی این کشور بوده است. به‌طور خلاصه می‌توان گفت این کشور تا حد خوبی توانسته اثرات منفی کاهش قیمت نفت را بر نرخ ارز، تورم و مخارج دولتی کنترل کند. بخشی از این موفقیت به دلیل ذخایر ارزی و وجود مازاد بودجه و تراز تجاری و ثبات اقتصادی این کشور بوده است. علاوه بر این‌ها، جمعیت بسیار پایین این کشور (در سال ۲۰۱۳ حدود ۳ میلیون و ۳۰۰ هزار نفر ثبت شده است) نیز عامل موثری در خنثی‌سازی این اثرات می‌تواند شمرده شود.

عربستان سعودی

نرخ ارز طی دوره مورد بررسی تقریبا تغییری نکرده است. ریال عربستان طبق اظهار رسمی بانک مرکزی این کشور به حق برداشت مخصوص (SDR) قفل شده است ولی در عمل به دلار آمریکا قفل شده و هر دلار آمریکا ۷۵/ ۳ ریال تعیین شده است. هرچند در این دوره نرخ ارز ثابت مانده بوده ولی روند کاهشی در ذخایر عربستان مشاهده می‌شود. این ذخایر شامل طلا، حق برداشت مخصوص، سپرده‌های به بانک‌های مرکزی دیگر کشورها، ذخایر ارزی خارجی و … است. در آگوست ۲۰۱۴ مجموع این ذخایر بنابر گزارش صندوق بین‌المللی پول ۷۴۵ میلیارد و ۸۵۰ میلیون دلار بوده که در انتهای ماه سپتامبر سال جاری به ۶۵۴ میلیارد و ۵۴۱ میلیون دلار کاهش یافته است که نشان‌دهنده کاهشی معادل ۹۱ میلیارد و ۳۰۹ میلیون دلار در این ذخایر طی یک دوره ۱۴ ماهه است.

ونزوئلا

ونزوئلا یکی از کشورهای اصلی صادرکننده نفت در سطح جهان است. اقتصاد این کشور به شدت به درآمدهای نفتی وابسته است و حدود ۲۳ درصد از تولید ناخالص داخلی کشور را درآمدهای نفتی شکل می‌دهد. سقوط قیمت نفت به شدت و در سطح وسیع نرخ برابری بولیوار در برابر ارزهای خارجی را چه در بازار رسمی دولتی و چه در بازار غیررسمی تحت‌تاثیر قرار داده است. در اکتبر سال جاری در مقایسه با ماه مشابه سال قبل نرخ ارز ۸۵۰درصد در بازار غیررسمی افزایش داشته است. این رقم در بازه یک ماهه سپتامبر تا اکتبر ۲۳ درصد بوده است. نکته مهم در توجیه افزایش بسیار شدید قیمت دلار این است که ۹۵ درصد از درآمدهای دلاری ونزوئلا حاصل از درآمدهای نفتی است. به‌طور موازی دولت عرضه بولیوار را با چاپ آن افزایش داده و در نتیجه آن نرخ تورم ماهانه در ماه سپتامبر به ۹/ ۱۶ درصد رسید که در ربع قرن گذشته بی‌سابقه بوده است. در حالی که به گزارش بانک جهانی در سال ۲۰۱۴ نرخ تورم ونزوئلا ۶۲ درصد بوده است بنابر پیش‌بینی بسیاری از اقتصاددانان این نرخ در انتهای سال ۲۰۱۵ بین ۱۵۰ تا ۲۰۰ درصد خواهد بود.

امارات متحده عربی

امارات متحده عربی دومین اقتصاد قدرتمند دنیای عرب و از کشورهای اصلی صادرکننده نفت است که توانسته با تنوع‌سازی در سرمایه‌گذاری‌ها در بخش‌های مختلف اقتصاد و افزایش فعالیت‌ها در بخش‌های غیرنفتی وابستگی اقتصاد خود را به نفت کاهش دهد و در نتیجه به خوبی بتواند بر مشکلات ناشی از کاهش قیمت‌های نفتی فائق بیاید. در فصل دوم سال جاری دولت توانست به‌رغم کاهش درآمدهای نفتی تا ۲۶ درصد کسری بودجه خود را کاهش بدهد. بنابر گزارش بانک مرکزی امارات، درحالی که رشد بخش‌های غیرنفتی اقتصاد کشور در سال جاری ۵/ ۳ درصد پیش‌بینی شده رشد تولید ناخالص این کشور برای این سال ۱/ ۳ درصد برآورد شده است.

در جدول نرخ‌های ارز و تغییرات آن‌ را از ژوئن سال ۲۰۱۴ که کاهش قیمت نفت آغاز شد تا انتهای نوامبر سال جاری آمده است. برای محاسبه تغییرات نرخ‌های ارز طی یک سال گذشته متوسط نرخ‌های ارز در نوامبر سال پیش نیز ذکر شده است. در نتیجه‌گیری کلی می‌توان گفت کشورهایی که اقتصاد آنها تنوع بیشتری دارد مانند کانادا، اندونزی و مالزی از شوک قیمت نفت آسیب کمتری دیده‌اند و کشورهایی که بخش بیشتری از اقتصاد آنها به درآمدهای سوخت‌های فسیلی وابسته است بیشتر آسیب دیده‌اند. از طرف دیگر کشورهایی که نرخ ارز شناور داشته‌اند و سیاست هدف‌گذاری تورم اتخاذ کرده‌ بوده‌اند مانند کانادا، کلمبیا، اندونزی، مالزی و نروژ بهتر توانسته‌اند شرایط جدید را مدیریت کرده، نرخ ارز را بدون فشارهای تورمی و ایجاد نوسان‌های شدید مالی تغییر دهند.

۰۷:۳۳:۱۴ نیروهای ارتش عراق با انتقال تجهیزات نظامی پیشرفته به «بیجی» خود را برای انجام عملیات آزادسازی «الشرقاط» در صلاح الدین آماده می کنند.

به گزارش انتخاب و به نقل از شبکه سومریه نیوز، نیروهای ارتش عراق برای تسخیر آخرین منطقه تحت تصرف داعش در استان صلاح الدین آماده می شوند.

بر اساس این گزارش، نیروهای عراقی تجهیزات نظامی پیشرفته ای را به منظور آغاز عملیات آزادسازی «الشرقاط» آخرین دژ داعش در صلاح الدین، به «بیجی» منتقل کرده اند.

در همین ارتباط، یک منبع نظامی آگاه به سومریه نیوز گفت: به منظور آغاز عملیات آزادسازی «الشرقاط» هم اکنون تعداد زیادی از نیروهای نظامی عراق در «بیجی» مستقر شده اند. این منبع ادامه داد: تجهیزات نظامی که به بیجی منتقل شده، شامل سلاح های سنگین و تسلیحاتی است که برای اولین بار قرار است مورد استفاده قرار بگیرند.

این منبع عراقی که نخواست نامش فاش شود، همچنین اظهار داشت: ما اطلاعات کافی درباره تعداد اعضای داعش در شرقاط و همچنین نوع تسلیحات آنها در اختیار داریم. وی در ادامه اظهار داشت: اعضای داعش تمامی عناصر خود را از استان نینوا فراخوانده اند تا با هرگونه عملیات ارتش در الشرقاط مقابله کنند.

گفتنی است، «الشرقاط» در ۶۵ کیلومتری شمال استان صلاح الدین عراق قرار داشته و قریب به یک سال است که تحت تصرف تروریست های تکفیری داعش است.

۰۷:۳۲:۰۲ قراردادهای جدید نفتی که از ابتدای هفته در کانون توجه رسانه های داخلی و خارجی بوده‌اند در روزهایی شلوغ و پرهیجان معرفی شدند؛ قراردادهایی که اکنون و با فروکش کردن تب روزهای معرفی می‌توانند با آرامش بیشتری مورد ارزیابی و بررسی قرار بگیرند.

به گزارش ایسنا، پیش‌بینی‌ها حاکی از آن است که تحریم‌های ایران در اواخر اواخر دسامبر (٢٠١۵) یا حداکثر هفته نخست ژانویه (٢٠١۶) برداشته می‌شود و بنابراین تهران در دو هفته گذشته شاهد دو رویداد بزرگ در زمینه‌ نفت و گاز بوده است؛ اول برگزاری اجلاس سران کشورهای صادرکننده گاز در حالیکه امید می‌رود ایران در آینده‌ای بسیار نزدیک بار دیگر به شکل جدی وارد بازار جهانی گاز شده و حجم صادرات و تعداد شرکای خود را افزایش دهد و دیگری برگزاری کنفرانس تهران که با حضور نمایندگانی از شرکت‌های نفتی بین‌المللی، ایران از مدل جدید قرارد نفتی خود (IPC) رونمایی کرد.

درحالی که از ابتدای روی کار آمدن دولت یازدهم و امید به برداشته شدن تحریم‌ها کمیته‌ای به منظور بازنگری قرارداهای نفتی به وجود آمد تا ایران بتواند پس از سال‌ها تحریم و کاهش شدید صادرات، با برداشته شدن تحریم به شکل جدی وارد بازارهای نفتی شود، در آستانه برداشته شدن عملی تحریم‌ها ایران نیز با برگزاری کنفرانس تهران تلاش کرد شرایط را برای پیمانکارانی که می‌خواهند پس از لغو تحریم ها وارد ایران شوند، روشن کند.

نزدیک؛ نه مطابق با مدل‌های جهانی

قراردادهای جدید نفتی نقش مهمی در آینده صنعت نفت ایران دارند و وزارت نفت امید زیادی به جذب سرمایه و کلید زدن عصر جدید صنعت نفت ایران با این قراردادها دارد؛‌ به طوریکه وزیر نفت انتظار دارد با مدل جدید قراردادهای نفتی ۲۵ میلیارد دلار سرمایه برای بخش نفت جذب شود؛ وی در عین حال معتقد است که شرایط عمومی کشور برای پذیرش سرمایه گذاری خارجی بسیار مهم است و بنابراین اگر شرایط مناسب نباشد بعید است شرکتهای خارجی بیایند.

زنگنه هدف از رونمایی قراردادهای جدید نفتی را افزایش بازیافت و برداشت نفت می‌داند و درباره این قراردادها می‌گوید که تلاش شده که مدل قراردادی طراحی شود که هم برای شرکای بین المللی جذابیت داشته باشد و هم اهداف کشور را تامین کند تا شرایط برد – برد برای شرکت ملی نفت و طرف های قراردادی آن ایجاد شود.

زمانی‌نیا، معاون زنگنه در امور بین‌الملل نیز می‌گوید که IPC حداکثر شفافیت و حداقل پیچیدگی را دارد و اینکه تلاش شده این قرارداد به مدل جهانی نزدیک باشد، اگرچه نمی‌توان انتظار مطابقت کامل با مدل جهانی را داشت.

وی از تغییر مهمی در رویکرد سیاست ایران در مواجهه با شرکای خارجی صحبت می‌کند و آن این است که شرکتهای متوسط خارجی هم می‌توانند شرکای تجاری خوبی برای صنعت نفت ایران باشند و ایران دیگر فقط به دنبال همکاری با غول‌های نفتی نیست.

IPC چه اهدافی را دنبال می‌کند؟

از زمان طرح بحث طراحی IPC و رونمایی از آن، اهداف مختلفی برای این قرارداد معرفی می‌شوند که از جمله مهم‌ترین آن‌ها انتقال فناوری‌های پیشرفته و اثبات شده و بومی سازی آنها، جذب اعتبار و سرمایه‌های لازم برای توسعه و ارتقای ظرفیتها در بخش‌های نفت و گاز و بین المللی کردن ظرفیتهای داخلی است.

رئیس کمیته بازنگری قراردادهای نفتی ایران در این زمینه می‌گوید مدل جدید قراردادهای نفتی وسیله ای برای ترمیم روابط با جهان صنعتی است. سید مهدی حسینی که زمانی طراح قراردادهای بیع‌متقابل شناخته می‌شد، اکنون درباره مراحل طی شده برای دستیابی به این مدل جدید قرارداد نفتی خاطرنشان کرده است که فاز نخست فعالیت این کارگروه تدوین مدل مفهومی این قرارداد با جمع‌آوری اطلاعات و پژوهش‌ها ، فاز دوم آن در دو بخش آماده سازی پیش نویس قوانین برای تصویب از سوی هیئت دولت و برگزاری جلسه های توجیهی، فاز سوم تهیه پیش نویس مدل جدید قراردادهای نفتی ایران و آخرین فاز ارائه قراداد طی کنفرانس تهران بوده است.

اما انتقاداتی نیز به مدل جدید قراردادهای نفتی یا همان IPC وارد است، انتقاداتی که وزیر نفت در مورد آن‌ها می‌گوید در هر حال برخی که یک زمانی انتقاد فراوانی از قراردادهای بیع متقابل داشتند امروز از قراردادهای IPC انتقاد کرده و می گویند قراردادهای بیع متقابل خوب هستند.

اما سئوال اینجاست که قراردادهای جدید نفتی (Iran Petroleum Contract) که طی دو روز در معرض توجه شرکت‌های بین‌المللی نفتی و گازی قرار گرفتند چیستند و چه ویژگی‌هایی دارند؟

* مدل جدید قراردادهای نفتی شامل حلقه‌های مختلف صنعت نفت (اکتشاف، توسعه و تولید) می‌شود. به این ترتیب IPC در خود سه دسته قرارداد شامل اکتشافی، میدانهای توسعه یافته و توسعه نیافته را دارد.

* اجرای پروژه‌هایی که براساس قراردادهای جدید معرفی می شوند با برگزاری مناقصه خواهند بود.

*جزئیات میدان‌هایی که قرار است به مناقصه بروند در کنفرانس تهران رونمایی نشده و تنها در اختیار شرکت‌هایی که برای مناقصه دعوت می شوند قرار می گیرد تا ارزیابی فنی و اقتصادی بیشتری نسبت به پروژه مورد نظر داشته باشند.

در واقع هر شرکتی که بهترین پیشنهاد را بدهد شانس بیشتری برای برنده شدن در مناقصه دارد؛ ضمن این که چنانچه فعالیتهای شرکتی در اکتشاف منجر به کشف میدان تجاری شود، می تواند در مراحل بعدی، یعنی توسعه نیز مشارکت داشته باشد.

*اگر میدانی که به مناقصه می رود توسعه ای باشد مولفه های فراوانی از جمله بهترین نگاه فنی براساس عمر میدان و توسعه میدان براساس تولید صیانتی مورد تاکید است؛ البته در این میان طرحهای ارائه شده باید مورد قبول شرکت نفت و کارشناسانی که طرحها را آماده کرده اند، باشد.

شرکت ملی نفت بر حسب اولویتها و نوع میدانها به تعیین این مسئله می پردازد که چه شرکتهایی برای توسعه چه میدان‌هایی مناسب هستند و نسبت به این ارزیابی از شرکتهای خارجی برای مناقصه یا مذاکره بیشتر دعوت می شود.

* معرفی مدل جدید قراردادهای نفتی، جذب سرمایه گذاری، انتقال فناوری، تولید صیانتی از مخازن، افزایش ضریب بازیافت و استفاده بیشتر و بهینه تر از توان پیمانکاران داخلی از مهمترین اهداف مدل جدید قراردادی صنعت نفت است.

* در این نوع قرارداد مالکیت مخزن قابل انتقال نیست و مالکیت آن واگذار نمی شود و تولید صیانتی از مخزن، یکی از مهم‌ترین مباحث در این قراردادهاست.

همچنین مسئولان معتقدند که باتوجه به افزایش توان فنی و مهندسی شرکت‌های داخلی در انجام عملیات نفتی (اعم از شرکتهای تابع شرکت ملی نفت و همچنین بخش خصوصی) و اهمیت ذخایر و تولیدات نفتی در اقتصاد کشور، ضرورتی برای اعطای حق بهره‌برداری به مدت عمر مخزن و فقط دریافت حق مالکانه و مالیات در ایران وجود ندارد.

* در مدل جدید قراردادهای صنعت نفت، پیمانکار در سود حاصل از افزایش قیمت نفت و زیان ناشی از کاهش قیمت سهیم می‌شود، این یکی از ویژگی‌هایی است که این مدل قرارداد را با قرارداددهای قبلی متفاوت می کند و رئیس کمیته بازنگری قراردادهای نفتی در پاسخ به انتقادات آن را یکی از ویژگی های مثبت این قرارداد می داند که باعث افزایش بهره‌وری می‌شود.

به این ترتیب طبق IPC اگر قیمت نفت تا حداکثر ۵٠ درصد رقم لحاظ شده در قرارداد افزایش یابد، پرداختی پیمانکار نیز به این نسبت زیاد می شود و او به همین نسبت در ریسک کاهش قیمت نفت نیز سهیم خواهد بود.

در واقع سهیم بودن پیمانکار در نوسان‌های قیمت نفت به عنوان یکی از جذابیت‌های قرارداد (IPC) برای خود پیمانکاران نیز به شمار می‌رود.

*ریسک‌های اکتشافی و نوع میدان در تعیین پاداش و پرداختی به پیمانکار تاثیرگذار است.

* پیمانکاران در صورت استفاده از روش‌های افزایش ضریب بازیافت و در پی آن افزایش تولید نفت و گاز درآمد بیشتری خواهند داشت.

* پاداش و پرداختی پیمانکار در میدانهای کوچک بیشتر خواهد بود.

* در مورد مسائل فنی – مخزنی در جهت حفظ سلامت مخازن انعطاف پذیری کافی برای توسعه پلکانی ongoing development پیش بینی شده است .

* در مورد مدل اقتصادی قرارداد ترتیباتی در نظام مالی (fiscal regime) در نظر گرفته شده تا شرکتهای ‌نفتی بین‌المللی بتوانند سود معقول و رایج قراردادهای بالادستی را که تحت هر نوع قرارداد دیگری دست یافتنی‌ هستند به دست آورند.

* در صورتی که پیمانکار پس از انجام عملیات اکتشاف موفق به کشف زمینه جدیدی نباشد پرداختی به وی صورت نمی گیرد و اگر اکتشاف وی منجر به نتیجه شود، بازپرداخت براساس مکانیزم هزینه های مستقیم (هزینه های مربوط به عملیات نفت) صورت می گیرد.

*هرگونه تاخیر در بازپرداخت‌های نفتی در صورتی که مسبب آن پیمانکار نباشد، دیرکرد آن نیز محاسبه می‌شود.

* ازپرداخت هزینه نفتی از دو طریق نقدی یا تحویل محصول انجام می شود، به این ترتیب که در صورتی که پیمانکار و شرکت ملی نفت ایران به توافق برسند که پرداخت از طریق مکانیزم تحویل محصولات باشد، این اقدام باید تحت قرارداد ویژه‌ای که توسط رژیم حقوقی ایران وضع شده و به تایید رسیده است، اجرایی شود.

*در قراردادهای (IPC) هر زمان که احساس شود برای بهره مندی از ظرفیتهای میدان نیاز به سرمایه گذاری جدیدی است، پیمانکار ملزم به انجام سرمایه گذاری بوده و بازپرداخت وی بر اساس مفاد این قراردادها عملیاتی می شود.

* قرار است که حلقه های مختلف صنعت نفت (اکتشاف، توسعه و تولید) به صورت یکپارچه واگذار شوند تا شرکتهای خارجی با چنین قراردادی، انگیزه‌ای برای حضور در صنعت نفت ایران داشته باشند.

* مدت زمان اجرای قراردادهای جدید ٢٠ ساله است و این توسعه متناسب با IOR و EOR تا ٢۵ سال هم قابل افزایش خواهد بود.

به این ترتیب قراردادهای IPC همانند قراردادهای خدماتی RSC است که برای پروژه های بالادستی از اکتشاف تا توسعه و تولید و بهره برداری می تواند طولانی باشد.

*این قرارداد هشت بخش و ۴١ ماده دارد که بخش نخست، تعاریف و شرح کار و قلمرو قرارداد و بخش دوم طول عمر قرارداد و استرداد به شرکت ملی نفت قرار است، بخش سوم را شامل حقوق و تکالیف شرکت ملی نفت برای ارائه کمک، بخش چهارم را حقوق و تعهدات پیمانکار، بخش پنجم برنامه های کاری، بخش ششم بازیافت هزینه های نفتی، بخش هفتم حساب و کتابها و تاییدیه های حسابرسی و بخش هشتم را واگذاری و نحوه آن است.

*مدل جدید قراردادهای نفتی پیوستهای عملیات اکتشافی، طرح و عملیات توصیفی، رویه های حسابداری، توصیف منطقه عملیاتی و روند هماهنگی را شامل می شود.

*مسئولیت تامین پروژه برعهده سرمایه گذار است و حقوق شرکت سرمایه گذار خارجی برای بهره برداری در تولید وجود دارد؛ ضمن این که قانون حداکثر استفاده از توان داخلی در این قراردادها لحاظ شده است.

* شراکت با طرف ایرانی از جمله دیگر بندهای مهم IPC است که در دفاع از مدل جدید قراردادی بر آن تاکید می‌شود، شرکتهای بین المللی موظف هستند ۵۱ درصد از ظرفیت شرکتهای داخلی در بخش خدمات، حفاری و پیمانکاران EPC استفاده کنند.

همین ویژگی است که به گفته حسینی دو شانس بزرگ برای بخش خصوصی از جمله همکاری مشترک دو شرکت و حضور طرف ایرانی به نوان مجری را به وجود می‌آورد.

* نحوه انتخاب شرکای ایرانی از دیگر نکات IPC است، که قرار است ویژگی‌های صلاحیتی به شرکت‌های بین‌المللی برای انتخاب طرف ایرانی اعلام شده وبر آن اساس طرف خارجی شریک داخلی صلاحیت دار خود را انتخاب کند، که از بین شرکت‌های خصوصی و نیمه‌خصوصی خواهد بود.

رئیس کمیته بازنگری قراردادهای نفتی می‌گوید قرار نیست شرکت ملی نفت ایران در این مورد دخالتی داشته باشد، ضمن این که شرکتها در انتخاب شرکای توانمند ایرانی آزاد هستند.

به این ترتیب کاری که شرکت ملی نفت در این میان انجام می دهد این است که صلاحیت شرکتهای ایرانی را برای حضور در مشارکتها تعیین می کند؛ اما شرکتهای خارجی مجاز هستند با هر شرکت داخلی برای توسعه بالادستی شریک شوند، بنابراین شرکت ملی نفت ایران روابط میان شرکتها را دیکته نمی کند.

* شرکتهای خارجی ملزم به رعایت قانون حاکم هستند، قانون حاکم، قانون کشور صاحب نفت است.

* پیمانکار خارجی مسئولیت بیمه کل پروژه را بر عهده دارد و برنامه بیمه نیز باید به تایید شرکت ملی نفت ایران برسد.

* پیمانکار مسوول اجرای تعهدات خود خواهد بود و شرکت ملی نفت نیز در صورتی که قصوری ببیند مسوولیت پیگیری آن را بر عهده دارد.

همچنین حل و فصل اختلافات با سه روش حل مسالمت آمیز، شرایط جایگزین، و داوری براساس شرایط صورت می‌گیرد.

۰۷:۳۱:۴۰ به گزارش ایرنا، تاکید دوباره آمریکا و چین در این خصوص در دیدار شب گذشته (دوشنبه) «شی جین پینگ» و «باراک اوباما» رئیسان جمهوری چین و آمریکا در حاشیه اجلاس جهانی تحولات اقلیمی سازمان ملل در پاریس صورت گرفته است.
از زمانی که توافق وین در ماه جولای امضا شد تاکنون چندین بار رهبران این دو کشور از این دستاورد ابراز رضایت کرده و در خصوص جزئیات آن با یکدیگر بحث و تبادل نظر کرده اند.
طرفین شب گذشته همچنین بیانیه ای در این خصوص منتشر کردند که در برگیرنده بندهای زیادی است و بر اساس گزارش خبرگزاری «شین هوا» قسمت هایی از آن مربوط به همکاری دو کشور در خصوص اجرای «برجام» است.
براساس این گزارش، دو طرف در بیانیه خود آورده اند که چین و آمریکا مصمم به اجرای برنامه جامع اقدام مشترک (برجام) هستند و در این زمینه همکاری نزدیک تری خواهند داشت.
در بیانیه خاطر نشان شده است که دو کشور و طرف های دیگر باید تضمین کنند که «برجام» به درستی اجرا می شود و مشکلی در این زمینه وجود ندارد.
بر این اساس «برجام» یک سند و توافقنامه بین المللی مهم دانسته شده است که همه دست اندرکاران تهیه آن باید به تعهدات خود پایبندی نشان دهند.
بخش دیگر بیانیه صادر شده از سوی طرفین در خصوص تعهدات دو کشور در باره کاهش انتشار گازهای گلخانه ای و سوخت های کربنی است.
قرار شده است که بر اساس توافق دو طرف همچنین آمریکا تا یک دهه دیگر میزان انتشار کربن آلوده را بین ۲۶ تا ۲۸ درصد کاهش دهد و چین نزدیک به ۲۰ درصد از انرژی مورد نیاز خود را از سوخت های بدون کربن بدست آورد.
در بیانیه طرفین خواستار تشدید مبارزه با گروه تروریستی و تکفیری داعش شده و بار دیگر بر تعامل جهانی در این زمینه و همکاری برای از بین بردن تروریست ها تاکید کردند.
بیانیه مشترک چین و آمریکا همچنین تاکید می کند که باید به عاری سازی منطقه شبه جزیره کره از سلاح های هسته ای کمک کرد.
امنیت سایبری و حل و فصل اختلافات در دریای جنوبی و همکاری در زمینه کاهش آلودگی جهانی از دیگر موضوعاتی است که طرفین در باره آن بحث و تبادل نظر کرده اند و بیانیه نیز مفادی از آن را در بر دارد.
چین و آمریکا خواستار حل صلح آمیز مساله دریای جنوبی شده اند که یکی از اصلی ترین منازعات آنها در عرصه بین المللی به حساب می آید.

۰۷:۲۹:۴۹ به گزارش ایرنا، کامرون گفت که رأی گیری در مورد مشارکت انگلیس در حملات هوایی در سوریه، پس از پاسخ به سووالات نمایندگان مجلس عوام صورت خواهد گرفت.
نخست وزیر انگلیس بلافاصله پس از بازگشت از نشست تغییرات آب و هوایی در پاریس، در اظهاراتی که از شبکه های تلویزیونی این کشور پخش شد، گفت این اطمینان خاطر را دارد که ‘اکثریت نمایندگان مجلس عوام’ از پیشنهاد گسترش حملات هوایی علیه مواضع گروه داعش در سوریه حمایت خواهند کرد.
وی در همین حال گفت تمامی اقدامات لازم برای اطمینان بخشی به نمایندگان مجلس عوام در نشست روز چهارشنبه در جریان پرسش و پاسخ ها در ارتباط با طرح گسترش حملات هوایی انگلیس در سوریه صورت خواهد گرفت.
کامرون افزود: من از نمایندگان مجلس می خواهم با دقت کامل به اظهارنظرهای صورت گرفته در نشست روز چهارشنبه و پرسش های صورت گرفته توجه داشته باشند .
نخست وزیر انگلیس گفت: من می توانم اعلام کنم که من کابینه را روز سه شنبه فرا خواهم خواند و در این خصوص( طرح گسترش حملات هوایی در سوریه ) بحث صورت خواهد گرفت و پس از آن در مجلس عوام انگلیس به رأی گذاشته خواهد شد. این اقدام پاسخی به درخواست صورت گرفته از طرف متحدانمان و نیز تهدیدات گروه داعش علیه کشور ما شمرده می شود.
وی با بیان اینکه مقر های تروریست های داعشی در سوریه واقع است و آنها هچ مرزی را ( مرز عراق وسوریه ) را به رسمیت نمی شناسند، تصریح کرد: اقدام علیه این گروه در راستای منافع ملی انگلیس به شمار می آید.
کامرون تصریح کرد: از نظر این یک اقدام درست و در راستای کمک به حفظ امنیت کشورمان محسوب می شود.
تصمیم دیوید کامرون برای برداشتن گام نهایی برای شروع حملات هوایی علیه مواضع داعش در سوریه ، متعاقب نشست صبح روز دوشنبه اعضای کابینه در سایه حزب کارگر با جرمی کوربین رهبر این حزب صورت گرفت.
یک سخنگوی کوربین پس ازاین نشست اعلام کرد براساس توافق صورت گرفته در نشست اعضای کابینه در سایه، نمایندگان این حزب در مجلس عوام می توانند مطابق نظر خود، درباره مشارکت انگلیس در جنگ سوریه رأی دهند.
اعلام این توافق عملاً راه را برای دولت محافظه کار کامرون برای پیشبرد طرحش برای مداخله نظامی انگلیس در سوریه هموار کرد.
این سخنگوی جرمی کوربین گفت اعضای کابینه در سایه با توصیه کوربین برای آزاد گذاشتن نمایندگان پارلمانی حزب کارگر در مورد پیشنهاد کامرون برای مشارکت انگلیس در حملات هوایی در سوریه، موافقت کردند.
وی افزود: اعضای کابینه در سایه همچنین تصمیم گرفتند که از دیوید کامرون بخواهند از عجله برای شروع جنگ خودداری کرده و دو روز از نشست مجلس عوام را برای گفت وگو در مورد این تصمیم ملی حیاتی اختصاص دهد.
این سخنگوی جرمی کوربین همچنین گفت: اعضای کابینه در سایه توافق کردند که از کامرون بخواهند به پرسش های پاسخ داده نشده مربوط به بمباران سوریه ازجمله چگونگی تسریع در مذاکرات مربوط به حل وفصل جنگ داخلی سوریه، چه نیروهای زمینی قرار است کنترل مناطق آزادشده از گروه داعش را در دست بگیرند ، راهبرد نظامی دولت انگلیس و بحران آوارگان جواب دهد.
مایکل فالون وزیر دفاع انگلیس روز یکشنبه در گفت وگو با ‘بی بی سی’ اذعان کرده بود که دولت کامرون برای شروع حملات هوایی این کشور در سوریه که انتظار می رفت این هفته شروع شود، هنوز از حمایت کافی نمایندگان مجلس عوام برخوردار نیست. .
وزیر دفاع انگلیس برای اولین بار ضمن اعتراف به نفوذ جرمی کوربین در میان نمایندگان پارلمانی حزب کارگر گفت: کسب حمایت نمایندگان حزب کارگر درصورتی که رهبر این حزب دستور دهد که علیه این پیشنهاد ( گسترش حملات هوایی به سوریه) رأی دهند، مشکل به دست خواهد آمد..
هرچند ساندی تایمز روز یکشنبه نوشته بود: نمایندگان پارلمان انگلیس انتظار می رود که روز چهارشنبه این هفته به گسترش حملات هوایی در سوریه رأی دهند. هرچند این مجوز نمایندگان، محدود به حملات علیه اهداف داعش بوده و حمله نیروهای زمینی را نیز شامل نمی شود.
این روزنامه مدعی شده که به رغم مخالف جرمی کوربین رهبر حزب کارگر، انتظار می رود حداقل ۸۰ نماینده این حزب از حملات یادشده حمایت کنند.
تایمز همچنین عنوان کرد که به منظور ترغیب نمایندگان پارلمانی حزب کارگر، ‘مایکل فالون’ و ‘فیلیپ هاموند’ وزیران دفاع و خارجه انگلیس در تعطیلات آخر هفته با این نمایندگان گفت وگو کرده و اطلاعات دستگاه های اطلاعاتی و امنیتی در مورد آخرین وضعیت سوریه در اختیار آنها قرار داده اند.
این روزنامه افزود: جرمی کوربین نیز انتظار می رود که به نمایندگان پارلمانی حزب کارگر این آزادی عمل بدهد که خودشان در این خصوص تصمیم بگیرند.
دیوید کامرون پیش از این روشن ساخته بود تا زمانی که نتواند حمایت کامل پارلمان انگلیس را به دست آورد، درخواستش برای گسترش حملات هوایی این کشور در سوریه، به رأی نمایندگان نخواهد گذاشت.
در حال حاضر نخست وزیر انگلیس برای گسترش حملات هوایی این کشور علیه داعش در سوریه به دلیل اکثریت ضعیف حزب محافظه کار در مجلس عوام ، به حمایت نمایندگان حزب کارگر نیاز دارد.
مجلس عوام انگلیس در سال گذشته، با حمایت حزب کارگر با دخالت نظامی این کشور در عراق برای مقابله با گروه تروریستی داعش موافقت کرد اما این مصوبه قابل گسترش به کشور سوریه نیست.

۰۷:۲۷:۳۲ فرمانده نیروی قدس سپاه گفت: رکن‌آبادی یک شخصیت انقلابی بود که به دیپلماسی معنای تازه‌ای بخشید؛ او زیر بمباران های رژیم صهیونیستی علیه لبنان در جنگ ٣٣روزه نقش مهمی در حفظ شیرازه لبنان در برابر این تهاجم داشت.

به گزارش ایسنا سردار قاسم سلیمانی یکشنبه ٨ آذر در گفت‌وگو با خبرنگار پایگاه تحلیلی خبری الوقت در تهران گفت: “شهادت در مناء و پس از مناجات در عرفات و در سرزمین وحی برای آقای رکن آبادی یک پایان افتخارآمیز بود؛ وی با جهاد در راه خدا، به دیپلماسی رنگ وبوی دیگری بخشیده بود.”

سردار سلیمانی در این گفت‌وگو که در دفتر کار وی در تهران صورت گرفت، رکن آبادی را یک شخصیت انقلابی نامید که به دیپلماسی معنای تازه ای داده است.

او گفت: “رکن آبادی زیر بمباران های وحشیانه رژیم صهیونیستی در جنگ ٣٣روزه تابستان ٢٠٠۶ میلادی، نقش مهمی در حفظ شیرازه لبنان در برابر این تهاجم داشت”.

فرمانده نیروی قدس سپاه در واکنش به شایعات گسترده ای که درباره مجروح یا شهیدشدن وی منتشر شده است، خندید و گفت: “این ها چیزهایی است که دشت‌ها و کوه‌هایی را برای پیدا کردنش پیموده ام”.

۰۷:۲۷:۱۶ به گزارش خبرنگار پارلمانی خبرگزاری فارس، علی لاریجانی رئیس مجلس شورای اسلامی امشب با حضور در برنامه گفت‌وگوی ویژه خبری شبکه ۲ سیما به مناسبت دهم آذرماه سالروز شهادت آیت‌الله مدرس که به نام «روز مجلس»‌ نامگذاری شده است، اظهار داشت: یاد و خاطره شهید ایت‌الله مدرس را گرامی می‌داریم، شهید مدرس در شرایط پر فراز و نشیب کشور، با نقش‌آفرینی متنوع خودش توانست راه درست را پیش پای نمایندگان آینده مجلس قرار دهد، امیدواریم نمایندگان فعلی مجلس هم بتوانند در ایفای وظایف نمایندگی‌شان موفق باشند.

وی در ادامه در پاسخ به سؤالی درباره ارزیابی‌اش از جایگاه مجلس، توضیح داد: بنده پیش از ورودم به مجلس شورای اسلامی، با کار و امور پارلمانی ناآشنا نبودم چون در طول ۳۶ سال گذشته از پیروزی انقلاب اسلامی یا در رادیو و تلویزیون حضور داشتم یا در مسئولیت‌های مرتبط با امور مجلس بودم لذا کارکرد پارلمان را می‌شناختم.

رئیس مجلس با اشاره به دو وظیفه مهم مجلس مبنی بر قانون‌گذاری و نظارت گفت: در دوره‌های مختلف برحسب نیاز کشور قانون‌گذاری انجام می‌شود اما یک بخش مهم از وظایف مجلس نظارت است، طبعاً بر حسب شرایط کشور همواره در پارلمان قانون‌گذاری انجام می‌شود؛ مجلس نهم در برخی زمینه‌ها خوب عمل کرد و توانست وظیفه‌اش را به درستی انجام دهد.

لاریجانی همچنین گفت: همانطور که می‌دانید نمایندگان مجلس نهم نسبت به مسائل اقتصادی حساسیت دارند از این‌رو حدود ۳٫۵ سال گذشته از عمر مجلس نهم، ۶۰۰ طرح یا لایحه در حوزه مسائل اقتصادی کشور ارائه شده است، ۲۰۰ لایحه و ۴۰۰ طرح، از این تعداد، برخی در کمیسیون‌های تخصصی تصویب نشده و رد شدند اما برخی فعلاً در دست بررسی در کمیسیون‌ها است، از بین این رقم تاکنون ۲۰۰ طرح یا لایحه پس از تصویب در مجلس شورای اسلامی تبدیل به قانون و به دولت ابلاغ شده است، ثقل همه این قوانین مسائل اقتصادی کشور بوده است، همانطور که می‌دانید مجلس هر سال لایحه بودجه سنواتی را که یکی از موضوعات مهم در کشور ما است مورد بحث و بررسی قرار می‌دهد.

وی با بیان اینکه مجلس نهم قانون تسهیل فضای کسب و کار را نیز به تصویب رساند که از قوانین مهم مصوب شده در این دوره محسوب می‌شود، تصریح کرد: قانون رونق تولید و همچنین لایحه جلوگیری از رکود که دولت ارائه داده بود نیز از دیگر مصوبات پارلمان است.

رئیس مجلس در ادامه در پاسخ به سؤالی مبنی براینکه سخت‌ترین روز کاری مجلس نهم چه روزی بوده است؟ توضیح داد: کار کردن در مجلس با همکاران و نمایندگان خیلی سختی ندارد.

در ادامه مجری برنامه پرسید اما بعضی روزها عصبانی می‌شوید، آیا باز هم سختی ندارد؟

لاریجانی در پاسخ به این پرسش مجری برنامه گفت: به نظر من عصبانی شدن خیلی چیز عجیبی نیست، یکی از مسائل مهمی که در مجلس نهم به تصویب رسید قانون جلوگیری از رکود بود که نمایندگان روی آن بسیار حساس بودند، البته بنده هم نسبت به این امر حساسیت داشتم، از نظر اهمیت برای سرنوشت کشور، موضوع برجام بود که دولت محترم ۳ سال روی آن کار کرده بود و چالش‌هایی هم در این زمینه وجود داشت، این موضوع در مجلس و مباحث پیرامون بسیار داغ شد که نشان‌دهنده دموکراسی بسیار عمیق در کشور ما است، این مسئله نشان می‌دهد که اختلاف‌نظر در مجلس شورای اسلامی طبیعی است، عده‌ای از نمایندگان مجلس نهم معتقد بودند برجام باید رد شود، این امر خیلی عجیب هم نبود چون با تلقی خودشان این سخن را می‌گفتند، به نظرم یکی از لذت‌بخش‌ترین موضوعات در کشور این است که افکار مختلف در مجلس شورای اسلامی مطرح می‌شود، اینکه فقط یک صدا در کشور وجود داشته باشد محل اشکال است، اینکه افکار در کشور متنوع باشد یک حسن محسوب می‌شود.

لاریجانی در ادامه سخنانش با بیان اینکه ارتباط بنده با مردم کم نیست و امروز با گروه‌های مختلفی از مردم ارتباط داشتم، گفت: علاقه‌مندم با بدنه مردم ارتباط داشته باشم، وضع اقتصادی کشور ما در شرایط فعلی خوب نیست البته عموماً علاقه ندارم مردم را خیلی مأیوس کنم، اگر از بنده بپرسند که مهم‌ترین موضوعی که امروز باید روی آن تمرکز کنیم چیست؟ می‌گویم مسئله اقتصادی است، رهبر معظم انقلاب در ابتدای سال فرمودند کار تولید در کشور مثل کار مجاهدانه می‌ماند، به نظرم این فرمایش رهبر انقلاب سخن بسیار بلند و دقیقی است، اگر ما یک نگاهی به وضعیت ایران بکنیم چه از نظر جایگاهش در مسائل منطقه‌ای یا بین‌المللی، آنجایی که چالش مهم برای کشور ما محسوب می‌شود حوزه مسائل اقتصادی است. در حوزه اقتصادی هم مهم‌ترین مشکل امروز ما رکود است.

وی ادامه داد: بخش‌های تولیدی ما فعال نیستند و در برخی بخش‌های تولیدی ۳۰ درصد ظرفیت بیشتر فعال نیست و یا در برخی مراکز تولیدی دیگر با نصف ظرفیت فعالیت می‌کنند و این مشکل بیکاری که در کشور ما وجود دارد ریشه در همین امر دارد، این موضوع هم با بزک کردن قابل حل نیست و باید کاملاً به آن توجه داشت که آینده کشور ما و عزت کشور ما در گروی این است که تولید رونق یابد.

لاریجانی در ادامه یادآور شد: به نظرم دولت، مجلس و سایر بخش‌های کشور امروز یک مأموریت بیشتر ندارند که در همین اقتصاد مقاومتی که رهبر معظم انقلاب روی آن بسیار تأکید فرمودند، باید روی آن تمرکز کنند و اگر می‌خواهیم مشکل بیکاری حل شود یا درآمد مردم بالا رود که از این سختی بیرون آیند باید به رونق تولید در کشور توجه کنیم، حتی برخی از آسیب‌های اجتماعی در کشور ما وجود دارد یک بخشی از آن مربوط به موضوع عدم رونق تولید است. البته تحریم‌ها هم بی‌تأثیر نبودند در این موضوع اما همه مسئله و مشکلات به تحریم‌ها برنمی‌گردد.

رئیس مجلس شورای اسلامی در ادامه عنوان کرد: دولت‌ها در اجرای قانون یک وضع ندارند برخی دولت‌ها در اجرای قانون سهل‌انگاری کرده ولی برخی دولت‌های دیگر بهتر اجرا کردند و اینکه دولت‌ها به موقع قانون را اجرا کنند بحث دیگری است.

لاریجانی در ادامه مطلوب فوق خاطرنشان کرد: در دولت قبل خلاف قانون زیاد انجام می‌شد که رئیس مجلس مجبور می‌شد آنها را لغو کند. در آن هنگام یک نظر مشورتی به دولت می‌دادیم که اکنون نیز هم‌اینگونه است.

وی با بیان اینکه در دولت فعلی این خلاف قانون‌ها بسیار کاهش پیدا کرده است، اظهار داشت: این نشان می‌دهد در دولت فعلی توجه به قانون بیشتر شده است. اینکه برخی قوانین به موقع انجام نمی‌شود یک اشکال است. مثلاً قانون برنامه هنوز برخی آیین‌نامه‌های آن تصویب نشده است. از مجموع آیین‌نامه‌هایی که دیوان محاسبات برای ما فرستاده ۲۰ و چند درصد آن هنوز اجرا نشده است که ما تذکر دادیم سریع‌تر این آیین‌نامه‌ها اجرا شود. البته در قانون بودجه این کار را زودتر انجام داده و به دولت فشار وارد کردیم که دستورالعمل و آیین‌نامه‌های خود را در این رابطه نوشتند.

نماینده مردم قم در مجلس شورای اسلامی با بیان دیگر مشکلات موجود در اقتصاد کشور مطرح کرد: برخی از قوانین به موقع انجام نمی‌شود ما یک اختیاری به دولت دادیم که بتواند طرح‌های عمرانی را به بخش خصوصی واگذار کند این کار مهمی بود که مجلس به دولت اجازه داد که نه سال گذشته اجرا شد و نه امسال و این مسئله تبدیل به یک مسیر اجرایی نشده است. ما چندین بار با دولت در این باره مکاتبه کرده‌ایم و باید در این زمینه به دولت و مسئولان مربوطه فشار آوریم تا انجام شود.

لاریجانی با اشاره به ۴۰۰ هزار میلیارد تومان پروژه کلنگ‌زده گفت که کل بودجه عمرانی در سال شاید به ۲۰ تا ۳۰ هزار میلیارد بیشتر نرسد با این اوصاف حدود ۳۰ سال طول می‌کشد تا این طرح‌ها در صورت روی کار آمدن طرح‌های جدید تکمیل شود. کاری که ما در مجلس انجام دادیم این بود که اجازه دهیم این طرح‌ها به صورت تشویقی به مردم واگذار شود. پیگیری کرده و مشکلات را بررسی کردیم و دریافتیم که سیستم‌های نظارتی به قدری سخت می‌گیرند که مدیران شجاعت خود را از دست می‌دهند.

وی با تأکید بر اینکه مدیری که شجاعت خود را از دست می‌دهد ابتکارش هم از دست می‌رود، اظهار داشت: این مسئله در کشور باید علاج شود تا مدیران شجاعت خود را از دست ندهند چرا که مدیران موتور محرک دستگاه اجرایی هستند.

رئیس قوه مقننه در بخش دیگری از سخنان خود اضافه کرد: مبنای کار خوب بر عقلانیت است در شرایط فعلی برای گذر از شرایط رکودی نیاز به شجاعت داریم و اشکالی که برخی دولتمردان می‌گیرند را قبول ندارم. به هر حال مجلس این اجازه را به دولت داده است؛ ۱۰ هزار میلیارد تومان اعتبار جهت افزایش سرمایه بانک‌ها نیز در این بین اختصاص داده شده است.

لاریجانی در خصوص سهم دولت و مجلس در این میان یادآور شد: ما تا جایی که توان داشتیم دولت را کمک کردیم تا از این گردنه عبور کند لایحه‌ای نبوده که به ما داده شود و تصویب نشود مانند لایحه‌ای که دولت برای خروج رکود یا صنعت برق به مجلس ارائه داد و مجلس به تصویب رساند.

وی ادامه داد: این اشکال در گذشته هم وجود داشت به عنوان مثال در اصل ۴۴ که سیاست‌های آن را رهبر معظم انقلاب ابلاغ کردند بسیار دقیق بود که قوانین آن هم که در مجلس به تصویب رسید اما مشکل اساسی اینجا است که به صورت جدی این سیاست‌ها اجرایی نشد و اکنون وقت آن رسیده که درست اجرا شود.

رئیس مجلس شورای اسلامی همچنین عنوان کرد: اگر از گردنه هسته‌ای عبور کنیم فضای کشور فضای آماده‌ای برای سرمایه‌گذاری و تولید می‌شود و من به این شرایط امیدوارم؛ تحریم‌ها مانند سنگی بود که در مسیر نهر آبی که جریان اقتصادی کشور است افتاده بود.

وی با طرح این سؤال که چطور می‌شود ما این حرکت اقتصادی را پررونق کنیم، گفت: همه بخش‌ها باید در این زمینه کمک کنند. رادیو و تلویزیون و رسانه‌ها باید فضای فعال اقتصادی را برجسته‌تر کنند و مردم را امیدوار کنیم این یک امیدواری کاذب نیست اگر تحریم‌ها برداشته شود فضای برای حرکت اقتصادی باز می‌شود.

رئیس مجلس شورای اسلامی ادامه داد: اوضاع فرهنگی ما به شدت مشکلات اقتصادی نیست در کشور ما یک زیربنای فرهنگی خیلی خوب وجود دارد. زیربنای فرهنگی این است که مردم یک آورده خوب (عشق به اهل بیت (ع))‌ دارند. این مسئله ساده‌ای نیست که یک روزه به وجود آید و یک روزه هم از بین برود. گرچه آسیب‌های اجتماعی و فرهنگی هم در کشور وجود دارد. ممکن است در برخی پتانسیل‌های فرهنگی ضعف داشته باشیم و مدیران فرهنگی آنچنان که باید وظایف خود را انجام نداده باشند.

لاریجانی با اشاره به اینکه در کشور آسیب‌های اجتماعی متنوعی داریم یکی از مؤلفه‌های آن را مسائل و مشکلات اقتصادی دانست و ادامه داد: در بررسی‌های انجام شده متوجه شدیم که این مشکلات ریشه در مسائل اقتصادی دارند حتی معضل اعتیاد و یا حاشیه‌نشینی که از موضوعات مهم کشور است و یک روند صعودی دارد. وقتی تولید به اندازه‌ای باشد که مطلوب واقع نشود مردم مجبور به حاشیه‌نشینی هستند.

وی مدیریت صحیح در روستاها را یکی از طرحی‌هایی خواند که در مجلس مطرح است و به زودی به صحن ارائه می‌شود.

رئیس مجلس شورای اسلامی همچنین افزود: یک اصطلاحی در کشور با عنوان خلاء قانونی وجود دارد ولی این مسئله مربوط به مجلس نیست و ربط به رعایت مقررات دارد. قانونی که مجلس برای مبارزه با اعتیاد وضع و توسط مجمع تشخیص مصلحت نظام به تأیید رسیده است قانون سخت و سنگینی است کسانی که می‌گویند اشکال دارد بیایند و بگویند چگونه آن را عوض کنیم بهتر است. ثقل این قانون بر روی کسانی است که زمینه را برای اعتیاد فراهم آورده و آن را افزایش می‌دهند و ما مجازت‌های سنگینی جهت مواردی مثل قاچاق گذاشتیم.

وی همچنین خاطرنشان کرد: در کشور ۹۰ درصد بودجه خرج ادارات می‌شود باید در این میان الگوهایی وجود داشته باشد. هنگامی که بدنه دولت فربه است کاری از پیش نمی‌رود. کمبود منابع در همه جا ممکن است وجود داشته باشد در این میان مسئله‌ مهم این است که گشایشی از نظر اقتصادی با اصطلاحات ساختاری در کشور به وجود آید.

لاریجانی در ادامه مطلب فوق معضل فساد در کشور را مورد بحث قرار داد و تأکید کرد: اینکه فساد در کشور وجود دارد موضوع درستی است که برخی نمونه‌های آن نیز رسانه‌ای شده است و این نشان می‌دهد که سهل‌انگاری‌هایی در اجرای قانون وجود داشته است. گرچه فسادهای خرد هم در کشور وجود دارد.

نماینده مردم قم در مجلس یکی از مشکلات سیستم‌های تنومند را موضوع فساد دانست و ادامه داد: ما اگر حیثیت دولت را تبدیل به نظارت کنیم فساد کاهش پیدا می‌کند. مشکلات اقتصادی کشور به هم پیچیده شده و تک‌عاملی نیست بیش از اینکه دل‌مشغولی راجع‌به مسئله فساد داریم باید به مسئله اقتصادی توجه کنیم.

لاریجانی با تأکید براینکه نگاه به آبادانی کشور باید شدیدتر از سایر حوزه‌ها باشد، متذکر شد: ما فضای آبادانی در کشور و سابقه در تولید را باید به وجود آریم فضای کشور در حوزه اقتصاد را نباید امنیتی کنیم چرا که این مسئله سبب ایجاد نگرانی در مردم می‌شود. این سرمایه را افزون و اقتصاد را زاینده نمی‌کند ضمن اینکه باید مبارزه را جدی بگیریم نباید فضای اقتصاد را امنیتی کنیم.

وی در ادامه اظهار داشت: جمهوری اسلامی در مسائل منطقه‌ای بسیار سنجیده و دقیق عمل کرده چرا که مسائل استراتژیک در کشور زیر نظر رهبر معظم انقلاب بحث و تصمیم‌گیری می‌شود لذا از پختگی کاملی برخوردار است.

«به عنوان مثال ما در سوریه موضع خاصی داشتیم که بسیاری از کشورها نداشتند و به ما خرده می‌گرفتند ولی امروز می‌بینیم که همه آنها عنوان می‌کنند که ما مسیر درستی را پیموده‌ایم چرا که بخشی از پدیده شوم تروریسم ناشی از رفتارهای نسنجیده غرب به ویژه آمریکا است که سرانجام دامن آنها را گرفت. یا در بحث عراق یکی از عواملی که تروریسم را در منطقه گسترش داد خود آمریکایی‌ها بودند که عراق را اشغال کردند که در نهایت خودشان سبب گسترش تروریسم شدند. یکی از عواملی که تروریسم را در منطقه گسترش داد جنگ‌هایی بود که اخیراً رخ داد و رشد پیدا کرد و از دل آن یک جریان تروریستی درآمد.»

وی همچنین تأکید کرد: رفتار ایران از یک پختگی در مسائل منطقه‌ای برخوردار بود ضمن اینکه تحمل کردیم و برخی از خرده‌ها را به جان خریدیم و نتیجه این شد که ایران در منطقه از یک وزانت برخوردار است. همین غربی‌ها که مرتب علیه ما حرف می‌زدند حالا می‌گویند بدون ایران نمی‌توانیم مشکلات منطقه را حل کنیم و فهمیدند که برخی از متحدان‌شان آنها را در منطقه فریب دادند.

رئیس قوه مقننه در خصوص برجام آن را یک مقوله‌‌ای دانست که اختصاص به ایران دارد و ربطی به کشورهای دیگر ندارد و در همین رابطه اضافه کرد: گاهی در این میان طرف مقابل بازی درآورد و اذیت کرد. همچنین یک سکته‌ای در قیمت نفت در میان مذاکره ایجاد کردند که سرانجام خودشان هم ضرر کردند. مسائل منطقه‌ای ما وضعیتی که اکنون در منطقه داریم از شرایط بسیار حساسی برخوردار هستیم و اکنون دچار یک بهم ریختگی امنیتی در منطقه شده‌ایم. یعنی اکثر کشورهای منطقه دچار این آفت شده‌اند. عوامل مختلفی در این به هم‌ریختگی منطقه نقش داشتند چه کشورهای قدرتمند بین‌المللی و چه کشورهای منطقه‌ای که اقوام مختلفی هم داشتند و چه تروریست‌ها که در این بین ماجرای جدیدی هستند.

وی ادامه داد: فرض کنید در سوریه مقدار زیادی موشک «تاو» وجود دارد، این موشک‌های تاو را که در خیابان نمی‌فروشند، معلوم است سازنده آن کیست و شماره سریال آن مشخص است، بنابراین نقش برخی کشورهای منطقه خیلی مخرب است اما امروز شرایط تغییر کرده باید پرسید آیا می‌شود به یک راه حل سیاسی برای حل مسائل منطقه دست یافت.

«جمهوری اسلامی ایران از ابتدا در مسئله سوریه معتقد به یک راه حل سیاسی بود و می‌گفت که حل موضوع سوریه راه حل نظامی ندارد. اما برخی کشورهای منطقه بر راه حل نظامی اصرار داشتند، قطعاً در راه حل سیاسی خود ملت سوریه نقش اول را خواهند داشت، طرحی که رهبر انقلاب درباره همه‌پرسی ارائه کردند بسیار مهم بود که ما برای تعیین سرنوشت مردم سوریه یا فلسطین باید به آرای مردم آنجا رجوع کنیم، این یک راه حل دمکراتیک بود اما آنها گوش نکردند.»

لاریجانی ادامه داد: ما از ابتدا به راه حل سیاسی معتقد بودیم ولی نقش اول را باید ملت سوریه داشته باشند کشورهای دیگر می‌توانند در این زمینه فقط تسهیل‌کننده باشند. اگر مذاکرات چندجانبه انجام شود می‌توانیم جلوی کشورهایی که مسئله‌ساز هستند را بگیریم، حالا که خود کشورهای غربی با این مشکل تروریست‌ها مواجه شدند، می‌گویند می‌خواهند حل کنند البته ما نمی‌گوییم که آنها همه واقعیت را مطرح می‌کنند ولی به هر حال خودشان درد را حس کردند، در کنفرانس وین که ایران هم شرکت کرد، به نظرم می‌توانیم دورنمای مثبتی داشته باشیم البته اگر باز غربی‌ها رفتار دوگانه نداشته باشند که در این شرایط ممکن است به یک راه حل سیاسی برسیم که تسهیل‌کننده باشد.

وی در بخش دیگری از سخنانش در پاسخ به سؤالی درباره موضوع PMD توضیح داد: به نظرم بهتر است در ابتدا توضیح دهم که PMD چیست، آژانس انرژی اتمی درباره مسئله هسته‌ای فهرستی را به ایران داده بود درباره مشکلاتی که می‌گفتند با مسئله هسته‌ای ایران داریم، آن زمان طبقه‌بندی انجام و مقرر شد یکی یکی مشکلات حل شود و سپس سراغ موضوع بعدی برویم، مسئله حل و پرونده بسته شد و ما از آژانس انرژی اتمی ورقه گرفتیم که به نتیجه رسیدیم و تنها یک موضوع در این زمینه باقی ماند اینکه برخی کشورها دعوایی را مطرح کردند مبنی براینکه آنان اطلاعاتی دارند که ایران در دانش هسته‌ای منحرف شده و به سمت سلاح هسته‌ای پیش رفته که اطلاعات‌شان ناقص بود و استنادات‌شان هم ضعیف بود.

رئیس مجلس اضافه کرد: این پرونده بین ایران و آژانس انرژی اتمی ادامه یافت که به آن PMD می‌گوییم که شامل ادعاهای یکسری از کشورها است، چندین بار آژانس از ایران گزارش‌هایی خواست و ما به تک‌تک آنها پاسخ گفتیم تا اینکه این مسئله در مذاکرات اخیر هسته‌ای مطرح و به آن پرداخته شد، قرار شد آژانس انرژی اتمی بگوید که چه چیزهایی می‌خواهد و ما اطلاعات‌مان را در اختیارشان قرار دهیم، قرار بود که «آمانو» از یک مرکز ما (پارچین) چند دقیقه‌ای بازدید داشته باشد که انجام شد، قرار بود پرونده PMD راه با هر نتیجه‌ای ببندند که این مسئله در جریان موضوع برجام مطرح و مقرر شد آژانس گزارشی به شورای حکام بدهد و تکلیف آن را روشن کند.

لاریجانی با بیان اینکه در شورای عالی امنیت ملی بارها اعلام کردیم ایران گام‌های بعدی را زمانی برمی‌دارد که موضوع پرونده PMD روشن شده باشد، تصریح کرد: در بیانیه رهبر معظم انقلاب هم ایشان دو موضوع را منوط به مسئله PMD کردند، ایران تاکنون کارش را انجام داده و پاسخ‌ها را به آژانس انرژی اتمی داده است و حالا آنها باید به وعده‌های‌شان عمل کنند، نگاه بنده مثبت است و فکر می‌کنم گام‌های ایران و آنها خیلی دور از برجام نیست و گام‌های آنها نزدیک به اصولی بوده که در برجام آمده است.

وی با بیان اینکه ما برای هر شرایطی سناریو داریم و فکر کردیم، گفت: امیدواریم طبق پیش‌بینی‌ها در برجام پیش رویم.

رئیس مجلس در پاسخ به سؤال مجری که پرسید اعضای هیأت نظارت بر روند اجرای برجام چه کسانی هستند، گفت: نمی‌دانم چرا شما روی این موضوع اصرار دارید، به هر حال یک تعدادی از افراد در این هیأت حضور دارند و مشغول هستند.

وی همچنین در پاسخ به پرسشی درباره مسئله نفوذ که رهبر انقلاب نسبت به آن هشدار دادند، توضیح داد: بحث نفوذ خیلی به برجام مربوط نیست بلکه رهبر انقلاب روی دو موضوع تأکید فرمودند، ایشان تحلیل دقیقی در حوزه مسائل منطقه‌ای داشتند، استراتژی غربی‌ها این است که جایگاه ایران را در منطقه تقلیل دهند، دنبال همان روحیات استعماری‌شان هستند، هوشیاری و بیداری که در منطقه به وجود آمد متأثر از رفتار عزتمندانه ملت ایران بود که غربی‌ها این مسئله را درک کردند و می‌خواهند صحنه را عوض کنند لذا تا آنجا که می‌توانند روی مسائل منطقه فشار بیاورند که حرکت روبه‌جلو در منطقه به جایی نرسد کما اینکه دیدیم در بیداری اسلامی که در منطقه به وجود آمده انحراف ایجاد کردند.

وی با بیان اینکه مسئله تروریسم و آشفتگی منطقه برای این است که بیداری اسلامی به نتیجه نرسید، افزود: رهبر انقلاب در این زمینه تذکر دادند لذا باید بسیار مراقب باشیم که دستاورد مهم امت اسلام در منطقه هدر نرود، وقتی کشوری از قابلیتی برخوردار می‌شود، نمی‌توانند مصاف سخت با آن کشور داشته باشند لذا باید راه دیگری برای مبارزه با آن کشور بیابند، اگر آنها می‌توانستند نظام ایران را نابود کنند تا به حال می‌‌کردند اما نمی‌توانند چون قدرتش را ندارند، چون ایران از یک ظرفیت مهم مردمی و حمایت ملت برخوردار است.

رئیس مجلس با بیان اینکه غربی‌ها با ایرانی دشمنی دارند اما با یک صخره در مبارزه با ایران مواجهند تأکید کرد: ایران تبدیل به یک دژ مستحکم شده است، همانطور که در منطقه می‌بینید آشفتگی و ناامنی وجود دارد اما ایران از یک امنیت پایدار برخوردار است لذا می‌خواهند فساد و ناامنی را در داخل کشور ایجاد کنند تا ایران را از بین ببرند، ایران از یک قوتی برخوردار است که مصاف بیرونی جواب نمی‌دهد بنابراین به دنبال رخنه و نفوذ در داخل کشور هستند و در این راستا و برای نفوذ ممکن است شبکه‌های جاسوسی در ایران ایجاد کنند.

وی ادامه داد: البته در راستای پروژه نفوذ شاید به دنبال تأثیرگذاری در تصمیم‌گیری‌های مسئولان هم باشند لذا اگر ما تحلیل دقیقی از مسائل بین‌المللی، منطقه‌ای و داخلی نداشته باشیم و سهل‌‌انگاری کنیم، می‌توانند تأثیرگذاری داشته باشند، بخش مهم‌تر زمانی است که شکاف‌هایی در داخل کشور به وجود آید لذا اگر همبستگی، برادری و اخوت در کشور باشد نفوذ به راحتی رخ نمی‌دهد ما باید اختلافات را کاهش بدهیم، یکسری مسائل عمده در داخل کشور وجود دارد که همه جریان‌های سیاسی در این موضوعات هم نظر هستند اما زمانی که ذهن‌ها به مسائل حاشیه‌ای متفرق شود، اختلافات را عمیق‌تر می‌کند.

لاریجانی خاطرنشان کرد: در کشور دارای دمکراسی اختلاف‌نظر وجود دارد اما نباید اختلافات را تبدیل به دشمنی کنیم، متأسفانه عده‌ای پرفسور تبدیل کردن اختلافات به شکاف‌های عمده هستند که البته این همان جایی است که نفوذ رخ می‌دهد، اگر وحدت، همبستگی و برادری در کشور باشد حتماً از نفوذ جلوگیری می‌‌کند.

لاریجانی در پاسخ به سؤالی مبنی براینکه عده‌ای القا می‌کنند شما می‌خواهید با ایجاد جریان جدید در جبهه اصولگرایی شاخه‌ای ایجاد کنید، آیا این درست است؟ توضیح داد: مهم‌ترین مسئله در کشور ما این است که ببینیم چگونه یک مجلس کارآمد شکل می‌گیرد، تمام سلایق در این راستا زحمت می‌کشند، گروه‌هایی که اقدام به ایجاد تشکل‌های مختلف می‌کنند باید قدردان آنها بود چون زحمت می‌کشند.

«باید قبول کرد که اشکالی ندارد در مجلس گرایش‌های مختلف وجود داشته باشد اما هر نماینده‌ای باید بداند نماینده کل ملت ایران است و مؤظف است از حقوق کل ملت دفاع کند، اینکه با دولت و قوه قضاییه و سایر نهادهای کشور رفتار برادرانه‌ای داشته باشیم امر مطلوبی است اما این به معنای آن نیست که مجلس استقلال خودش را از دست بدهد.»

وی ادامه داد: هرچه افق فکر نماینده مجلس همه‌جانبه و ملی باشد کارآمدی مجلس را بالا می‌برد که این مسئله ربطی هم به تخصص ندارد، مسائل کشور ما دیگر حالت خطی ندارند و مثل معادلات چند مجهولی هستند و فرد باید از مسائل کلان تجربه داشته باشد، بهتر است دعواهای حیدری – نعمتی را عمده نکنیم، آیا نیاز است راجع‌به هر موضوعی خط‌کشی داشته باشیم؟

رئیس مجلس همچنین تصریح کرد: در مسئله برجام شاید اختلاف‌نظراتی در تاکتیک‌ها بود اما کسی در کشور تردید نداشت که موضوع هسته‌ای باید حل شود، درست است که دیگران سنگی جلوی پای ایران انداختند ولی ما باید این سنگ را به سمت خود آنان پرتاب می‌کردیم تا مسئله را حل کنیم، در موضوع اقتصادی کشور بین جریان‌های سیاسی همفکری وجود دارد.

لاریجانی همچنین با بیان اینکه پرهیز از مسائل خرد و حاشیه‌ای را مهم می‌دانم، تأکید کرد: باید بدانیم در گردنه‌ای قرار داریم که مختصاتی دارد لذا تا جایی که می‌توانیم باید وفاق و برادری را بیشتر کنیم، هرچه تشکل‌ها عمیق‌تر، ریشه‌دارتر، مسلکی‌تر و مردمی باشند، می‌توانند به انتخابات کمک کنند.

رئیس مجلس خاطرنشان کرد: همیشه طرفدار تشکل‌ها بودم، کار درستی بود که رهبران ما در ابتدای انقلاب حزب جمهوری اسلامی را تشکیل دادند اما بعداً از بین رفت.

وی در پایان در پاسخ به سؤالی مبنی براینکه مسائل اقتصادی در منزل شما برعهده چه کسی است، گفت: همسرم در اقتصاد خانواده نقش مهمی دارد و بار این موضوع برعهده همسرم است، البته با هم مشورت می‌کنیم اما بنده بعد از نماز صبح که از منزل خارج می‌شوم تا پاسی از شب حدود ساعت ۱۰ شب مشغول کارم لذا کار اصلی در حوزه مسائل اقتصادی بر دوش همسرم است.

۰۷:۲۳:۳۶ امروز حداقل پالایشی ها وضع بهتری دارند

۰۷:۲۲:۵۵ سلام و صبح شما عزیزان بخیرو شادی

اخبار بازار امروز ...(بخش اول)

آخرین تحلیل‌ها

بتاسهم را دنبال کنید

اخبار بازار امروز …(بخش اول)

روش‌های جایگزین پرداخت