.
۰۷:۴۹:۰۷پایان بخش اول
۰۷:۴۹:۰۵گروه بورس- همایون دارابی: بورس اوراق بهادار تهران هفته گذشته نیز رویکردی ضعیف داشت به‌گونه‌ای که در انتهای هفته شاخص کل بورس با کاهش ۱۳۷واحدی به کار خود پایان داد.
در هفته گذشته شاخص بورس با افت ۲۲/ ۰ درصدی بازدهی خود را در سال جاری به رقم ۳/ ۰ درصد عقب برد تا بار دیگر در معرض ثبت زیان در سال جاری قرار گیرد.این کارنامه ضعیف در برابر بازدهی ۱۸درصدی بازار پول در این مدت و همچنین بازدهی بیش از ۱۰ درصدی بازار ارز در سال جاری سهامداران بورس را در گروه بازندگان سال جاری قرار داده است.در حال حاضر با توجه به افت بهای مواد خام در بازار جهانی، تداوم سیاست انقباضی دولت و همچنین در پیش بودن انتخابات مجلس اکثر کارشناسان امید چندانی به بهبود شرایط بازار در سال جاری ندارند.از دیدگاه اکثر کارشناسان با توجه به شرایط کنونی بازار انتظار نمی‌رود تغییری جدی در گزارش‌های ۹ ماهه و ۱۲ماهه شرکتهای بورس رخ دهد از این رو تحول مثبت را باید پس از لغو تحریم‌ها و مشخص شدن نتایج انتخابات مجلس شورای اسلامی انتظار داشت. در همین حال بازار سهام در حال حاضر در تحولات کلان در کنار انتظار برای لغو عملی تحریم‌ها شاهد تنش‌های سیاسی پررنگی در منطقه است که همین امر نیز بر آرامش بازارها به ویژه شرایط بازار ارز تاثیر گذاشته است.در کنار مسائل سیاسی در حوزه اقتصادی اما با گذشت دو هفته از اجرای طرح پرداخت وام ۲۵ میلیون تومانی همچنان این طرح در سکوت قرار دارد در همین حال باقی برنامه‌های طرح خروج از رکود از جمله پرداخت وام ۱۰ میلیون تومانی نیز وضعیت روشن‌تری ندارند که همین امر نیز سبب کاهش انتظارات از برنامه خروج از رکود دولت شده است. در تحولات اقتصادی مهم روز چهارشنبه بانک مرکزی، نرخ دولتی دلار را ۳۰۰۲ تومان تعیین کرد و با این اقدام اختلاف نرخ دلار آزاد و رسمی به ۶۴۰ تومان رسید در همین حال دلار آزاد نیز با ادامه رشد خود به نزدیک ۳هزار و ۶۳۰تومان رسید تا بازدهی دلار اینک توجه سرمایه‌گذاران را بیش از پیش به خود جلب کند؛ از مردادماه تاکنون دو ماه سرمایه‌گذاران شاهد بازدهی بیش از بازار سپرده بانکی بودند و از این نظر بازار دلار دومین بازار جذاب پس از سپرده بانکی شده است.در تحولات اقتصادی اما اعلام برنامه‌های بنیاد مستضعفان در هفته گذشته امیدواری‌هایی را ایجاد کرده است؛ در نبود عزم جدی در میان مسوولان دولتی برای خصوصی‌سازی و اجرای اصل ۴۴ که در هفته گذشته حتی انتقادهای وزیر اقتصاد و رئیس سازمان خصوصی‌سازی را به دنبال آورد اعلام برنامه مهندس سعیدی کیا برای ورود بخشی از شرکتهای بنیاد به بورس امیدواری‌هایی را ایجاد کرده است. این امیدواری به ویژه زمانی افزایش می‌یابد که برخی از بنگاه‌های بنیاد از جمله هتل‌ها و همچنین دامداری‌ها و کشت و صنعت‌های این نهاد واحدهای منحصر به فردی بوده و در بازار سرمایه تا کنون این بخش حضور نداشته است. در هفته گذشته محمد سعیدی‌کیا با اشاره به اینکه حدود ۷۰ شرکت زیرمجموعه بنیاد در معرض فروش، انحلال و ادغام قرار گرفته‌اند، اظهار کرد: بر این اساس تعداد شرکتهای بنیاد به ۱۵۰ شرکت می‌رسد، همچنین سیاست بنیاد این است که شرکت‌هایی را از جمله شرکتهای قندی از طریق بورس و مزایده به مردم واگذار کند. وی درخصوص حضور بنیاد در شرکتهای بورسی افزود: در حال حاضر ۲۵ شرکت بنیاد بورسی هستند و قصد داریم ۱۰شرکت دیگر را نیز وارد بورس کنیم.از نظر کارشناسان در غیاب برنامه خصوصی‌سازی دولت، سیاستهای بنیاد می‌تواند به ورود سرمایه‌های جدید به بازار کمک کرده و سهام شناور برخی از گروه‌ها نظیر قندی‌ها را نیز افزایش دهد. در همین حال هفته گذشته پس از مدت‌ها سکوت در عرضه‌های اولیه عرضه بهمن دیزل اعلام شد امری که می‌تواند اندکی یخ بازار را بشکند؛ در همین زمینه معاون عملیات و نظارت بازار فرابورس ایران درخصوص نحوه واگذاری این سهام گفت: حضور رو به رشد معامله‌گران آنلاین در عرضه‌های اولیه موجب شد که در این نوبت نیز نیمی از سهام قابل عرضه به معامله‌گران آنلاین اختصاص داده شود و این افراد می‌توانند پس از کشف قیمت ۵۰ میلیون سهم، حداکثر به میزان سهمیه، اقدام به خرید سهام به قیمت کشف شده کنند. در تحولات اقتصادی مهم دیگر در هفته گذشته جلسه شورای پول و اقتصاد برگزار نشد تا همچنان موضوع کاهش سود بانکی در ابهام قرار گیرد، هر چند ماه گذشته تورم در حد ۷/ ۰ درصد نسبت به ماه قبل و در نزدیکی ۱۰درصد سالانه قرار گرفت اما به نظر می‌رسد دولت همچنان اطمینانی به پایداری تورم در صورت کاهش سود بانکی ندارد.
در بازار چه خبر بود؟ بازار روز چهارشنبه بازاری ضعیف و بی‌انگیزه بود. افت بازارهای جهانی و بحران میان آنکارا- مسکو موجب بی‌انگیزگی بیشتر معامله‌گران شده بود در این شرایط اما انجام چند معامله بلوکی به رشد ۶۷/ ۱۳ واحدی شاخص کل منجر شد. با این رشد شاخص در پایان بازار روز چهارشنبه به ۶۲هزار و ۷۳۵واحد رسید. روز چهارشنبه همچنان بازار در نبود گروه پیشرو شاهد ضعف کلی بود در حال حاضر رکود و بی‌انگیزگی معامله‌گران در کنار کمبود نقدینگی موجب شده است تا عملا بازار بدون گروه پیشرو شاهد نوسان‌های کم عمق در اکثر نمادها باشد. در گروه فلزی بازار فولاد در بدترین شرایط چند سال اخیر خود قرار گرفته است. در این زمینه عضو انجمن تولیدکنندگان فولاد با اشاره به تشدید رکود موجود در صنعت فولاد، گفت: در حال حاضر ۳ میلیون تن فولاد در کارخانه‌های بخش خصوصی و دولتی انباشت شده است. در گروه بانکی، بانک دی براساس گزارش شفاف‌سازی عنوان کرده که مراتب تنفیذ قرارداد خرید سهام شرکت تولید نیروی برق دماوند توسط شرکتهای مشمول تلفیق این بانک، اعلام میشود.به این ترتیب ثبت مالکیت سهام شرکت مذکور توسط دو شرکت فرعی (با مالکیت کامل این بانک)، قطعی شده است. تحصیل سهام مذکور توسط شرکتهای خانواده این بانک، صرفا منجر به تعدیل ایجادی بین سرفصل‌های درآمدی بانک(کاهش حجم سود تسهیلات و افزایش حجم سود سرمایه‌گذاری‌ها) خواهد شد و به این ترتیب فاقد تاثیر با اهمیتی در EPS پیش‌بینی شده شرکت خواهد بود. در این گروه مدیرعامل جدید بانک قوامین در مصاحبه‌ای خاطر نشان کرد سپرده‌های بانک قوامین در بخش‌های مختلف اقتصادی اعم از پتروشیمی، ساخت‌و‌ساز، حمل‌و‌نقل، فولاد و… به مصرف رسیده است؛ اما بنا داریم مصارف بانک را به سمت تسهیلات خرد و خانوادگی ببریم؛ چراکه ریسک کمتری دارد. در گروه ساختمانی، مدیرعامل بانک مسکن گفت: بانک مرکزی با پیشنهاد جدیدی برای وام ۶۰ میلیونی خرید مسکن موافقت اولیه کرده است. در گروه لیزینگی نیز لیزینگ صنعت و معدن بعد از اعلام اولین سود هر سهم سال مالی آینده درباره ذخیره ۶/ ۳۴ میلیارد تومانی سرمایه‌گذاری‌ها شفاف‌سازی کرد. علیرضا اسدپور، مدیرعامل این شرکت ۲۰۰ میلیارد تومانی با ارسال نامه‌ای به سازمان بورس خاطرنشان کرد: ابقا یا بازگشت ذخایر اخذ شده این شرکت منوط به گزارشی است که از سوی بانک صنعت و معدن در مورد شرکتهای زیر مجموعه منتشر میشود.در گروه تصفیه نفت خبرهای نامناسب از این گروه همچنان ادامه دارد به دنبال عدم تاثیر‌گذاری حذف مالیات بر ارزش افزوده یارانه فرآورده‌های نفتی بر پالایشگاه‌ها، پالایشگاه لاوان نیز گزارش نامناسبی را اعلام کرد. پالایشگاه لاوان درحالی آمار تولید و فروش ۷ ماهه را با فروش ۱۰۶ درصدی محصولات (بیش از یک میلیون و ۷۹۰ هزار تن) اعلام کرده که عملکرد سه ماه اول سال را با تحقق زیان ۳۷۵ ریالی هر سهم همراه کرد. براساس این گزارش، «شاوان» مرداد سال جاری سود ۱۹ تومانی هر سهم سال مالی گذشته را با تحقق زیان ۲۳۰ تومانی همراه کرده و باعث زیان فراوان سهامداران شده بود. در گروه سیمانی، دبیر انجمن تولیدکنندگان سیمان از افت فشار گاز کارخانه‌های سیمان در برخی استان‌های کشور خبر داد و گفت: برخی شرکتهای گاز استانی برای تامین منابع مالی خود، گاز مصرفی کارخانه‌های سیمان را به جای یک ماه، در ۱۵ روز دریافت می‌کنند. در مجموع بازار روز چهارشنبه بازاری ضعیف بود که در نهایت با معامله ۱۷۴میلیارد تومان در بورس و ۵۸میلیارد تومان در فرابورس همراه شد. با این کارنامه ارزش معاملات در هفته گذشته به ۴۸۰میلیارد تومان رسید که ۲۵درصد نسبت به هفته ماقبل آن رشد نشان می‌دهد. شمار خریداران نیز هفته گذشته ۴۷هزار و ۷۲۲نفر بود که با افت ۹درصدی مواجه شد.
۰۷:۴۹:۰۰سنا: مرکز مالی ایران و معاونت امور قوای مجمع تشخیص مصلحت نظام، تفاهم‌نامه‌ای با هدف فعالیت‌های مشترک و اخذ نظر فعالان بازار سرمایه در حوزه چشم‌انداز و سیاستهای کلان مرتبط با بازارهای مالی امضا کردند. بر این اساس سیاستهای کلان کشور که به بازارهای مالی مرتبط است، مورد بررسی و تحلیل قرار می‌گیرد.
پیروی این تفاهم‌نامه به میزبانی مجمع تشخیص مصلحت نظام نشستی با حضور رئیس کمیسیون نظارت مجمع تشخیص مصلحت نظام و اعضای هیات مدیره سازمان بورس به همراه مدیران عامل بورس‌ها و اعضای هیات‌مدیره شرکتهای بورسی برگزار شد. دانش جعفری سخنان خود را در این نشست به موضوع اقتصاد مقاومتی و چگونگی استفاده از این روش برای برون‌رفت از مشکلات کنونی اختصاص داد و گفت: اقتصاد ۴ رکن نظام مالی دارد که به ترتیب دولت، نظام بانکی، بازار سرمایه و منابع خارجی را نشانه گرفته است. وی ادامه داد: در شرایطی که دولت با کمبود درآمد به دلیل کاهش قیمت نفت به‌عنوان اصلی‌ترین محل درآمد روبه رو است و نظام بانکی و بازار سرمایه با مشکلات زیادی مواجه شدند و همچنین زمینه استفاده از منابع خارجی در کشور به دلایل مختلف فراهم نیست، نظام مالی کشور به وضعیت سختی دچار شده است.دانش جعفری خروج از این وضعیت را در گرو حرکت در مدار اقتصاد مقاومتی خواند و گفت: اگر نگرش اقتصاد مقاومتی وجود داشته باشد جلوی بسیاری از مشکلات و بحران‌ها قبل از وقوع گرفته میشود. این استاد دانشگاه خاطرنشان کرد: اقتصاد مقاومتی نگرشی در جهت تحلیل ریسک است. به عبارتی اگر سرمایه‌گذاری با مخاطراتی همراه باشد در اقتصاد مقاومتی ریسک‌هایی که سیستم را تهدید می‌کند شناسایی و راه حل آن پیدا میشود. وی با اشاره به مشکلات سیستم بانکی اظهار کرد: اگر نگرش اقتصاد مقاومتی وجود داشته باشد یکی از اولویت‌های امروز این است که در برنامه ششم یک بسته نجات بانکی طراحی و تدوین شود. رئیس کمیسیون نظارت مجمع تشخیص مصلحت نظام به مشکلات بازار سرمایه نیز اشاره کرد و گفت: بازار سرمایه در مقایسه با نظام بانکی با شیبی کمتر با مشکل مواجه است اما شاخص بازار سهام شرایط خوبی ندارد پس وقتی علائم مشکل وجود دارد باید علائم سریع شناسایی و راه حل پیدا شود.وی با اشاره به شاخص بسیار پایین سرمایه‌گذاری خارجی در کشور در مقایسه با کشورهای هم‌طراز گفت: ایران در جذب منابع خارجی بسیار ضعیف است به گونه‌ای که هیچ ورودی جدی و اثرگذاری وجود ندارد بنابراین همه این موارد دست به دست هم دادند که اقتصاد ایران از نظر منابع مالی دچار کمبود شدید باشد. دانش جعفری گفت: اقتصاد مقاومتی شاخصی است که نشان می‌دهد اقتصاد در برابر تکانه‌های داخلی و خارجی چطور مقاومت نشان می‌دهد و طی چه مدت می‌تواند بعد از اصابت ضربه به وضعیت عادی برگردد. وی به اهمیت کاهش تورم در رسیدن به رشد اقتصاد اشاره و تصریح کرد: کاهش تورم راه اصلی برای رشد اقتصاد مولد است و این مسیر بسیار سختی است اما هیچ جراحی و اصلاحی بدون سختی ممکن نیست. سیاست‌هایی که منجر به کاهش تورم میشود شرایط را از جنبه‌های مختلف سخت می‌کند اما تا این مهم محقق نشود رشد اقتصادی مداوم محقق نمی‌شود.
۰۷:۴۸:۵۷اقتصادنیوز: مدیرعامل کارگزاری حافظ می‌گوید: تعمیق رکود را در بازار سرمایه از جهات مختلفی می‌توان بررسی کرد. بخشی از آن به افت قیمت‌ها در بازار جهانی برمی‌گردد و بخشی دیگر به سیاستهای متناقض اقتصادی دولت و مشکلات شدید کمبود نقدینگی در داخل کشور ربط دارد. محمد اقبال‌نیا افزود: کمبود نقدینگی باعث شده سهام شرکت‌ها، پایین‌تر از ارزش ذاتی خودشان به فروش برسد. از طرف دیگر در شرایط فعلی سهامداران عمده به علت کمبود نقدینگی دچار بی‌تحرکی و بی‌تفاوتی نسبت به قیمت سهام شرکت‌هایشان شده‌اند و نمی‌توانند نقش خود را به خوبی ایفا کنند.او افزود: نبود بازارگردانان قوی هم به سرگردانی در این بازار دامن زده است. در این شرایط همه عوامل دست به دست هم داده‌اند و شاهدیم بازار کم رمق شده است و حتی با وجود اینکه احتمال دارد برجام در پایان ماه جاری اجرایی شود این امید نمی‌رود بازار سرمایه از این رخوت به این زودی خارج شود. این فعال بازار سرمایه معتقد است مادامی‌که مشکلات ساختاری در بازار سرمایه وجود دارد، شرایط شکننده در این بازار برقرار است. اقبال‌نیا در پیش‌بینی روند بازار سهام در ماه‌های پایانی سال گفت: با توجه به در پیش بودن اجرای برجام که باعث میشود سرمایه‌های خارجی وارد بازار شوند می‌توان امیدوار بود در سال آینده بازار از این وضعیت رکودی فاصله بگیرد اما باتوجه به اینکه نمایان شدن اثرات برجام زمانبر است نمی‌توان گفت در پایان سال شاهد رونق بازار خواهیم بود یا خیر.
۰۷:۴۸:۵۳گروه بورس- هاشم آردم: معاملات هفته گذشته در بورس و فرابورس تهران در حالی به کار خود پایان داد که فضای معاملات همچنان کم رونق و با ارزش پایین پیگیری می‌شد. شاخص کل بورس در هفته‌ای که گذشت با ۱۳۷ واحد افت (معادل ۲/ ۰ درصد) به کار خود پایان داد. نگاهی به آمار معاملات نشان می‌دهد که در بازار به جز در گروه‌های کوچک خبری از رشد قیمت آنچنانی وجود ندارد. بیشترین رشد قیمت در گروه‌های بورس در هفته گذشته برای گروه‌های دباغی و پرداخت چرم، ابزار پزشکی و رایانه رخ داد که با توجه به کوچک بودن این صنایع اثر چندانی بر کلیت بازار نداشت. این گروه‌ها به ترتیب ۶/ ۴، ۲/ ۴ و ۶/ ۲ درصد رشد شاخص را تجربه کردند. در طرف دیگر نیز گروه‌های قند و شکر، چاپ و انتشارو تکثیر، انتشار کانه‌های فلزی و انبوه‌سازی با بیشترین افت قیمت مواجه شدند و هر یک به ترتیب زیان متوسط ۸/ ۴، ۲/ ۳، ۵/ ۲ و ۲ درصدی را برای سهامداران خود رقم زدند.
همچنین بیشترین ارزش معاملات در هفته‌ای که گذشت برای گروه‌های محصولات شیمیایی، بانکی، فرآوردهای نفتی و محصولات فلزی رقم خورد. در این گروه‌ها به ترتیب به اندازه ۷۸، ۷۰، ۳۱ و ۲۶ میلیارد تومان سهم دست به دست شد. بیشترین حجم‌های معامله شده در هفته گذشته نیز به گروه‌های بانکی، محصولات شیمیایی و خودرو و ساخت قطعات اختصاص یافت. حجم معامله شده در این گروه‌ها به ترتیب ۴۶۷، ۲۴۰ و ۱۹۴ میلیون سهم بود. آمار معاملات بازار سهام در هفته گذشته نشان می‌دهد که بیشترین تعداد افراد منتفع شده در آن هفته در گروه‌های محصولات شیمیایی، محصولات فلزی و دارویی‌ها و غذایی‌ها حضور داشته‌اند. این گروه‌ها علاوه بر آنکه بازدهی مثبت داشتند، از نظر ارزش معاملات نیز در رده‌های بالای فهرست صنایع قرار گرفتند. در واقع در این گروه‌ها حجم‌های نسبتا بزرگ‌تری در دامنه مثبت دست به دست شده است. گروه‌های فرآورده‌های نفتی، فلزات اساسی و خودرویی‌ها نیز ارزش معاملات نسبتا بالایی داشتند اما رشد قیمت در این گروه‌ها بسیار ناچیز بود. در طرف دیگر و با توجه به تغییرات قیمتی و ارزش معاملات، بیشترین تعداد زیان‌دیدگان هفته گذشته، در گروه‌های بانکی، قند و شکر، حمل و نقل و انبوه‌سازی حاضر بوده‌اند.
پراهمیت‌های هفته گذشته
محصولات شیمیایی: به نظر می‌رسد که فعالان بازار با گرفتن سیگنال مثبت از رشد نرخ ارز، تمایل بیشتری برای حضور در میان سهامداران گروه محصولات شیمیایی نشان می‌دهند. همانطور که اشاره شد، این گروه علاوه بر آنکه در هفته گذشته شاهد رشد ارزش معاملات بود، با بازدهی ۶/ ۰ درصدی نیز مواجه شد. بخش قابل توجهی از شرکتهای حاضر در این گروه میزان نسبتا زیادی از محصولات خود را صادر می‌کنند و درآمدهای خود را به‌صورت ارزی وصول می‌کنند. بنابراین رشد نرخ ارز و سودی که در تسعیر ارز برای این شرکت‌ها به وجود خواهد آمد، می‌تواند فعالان بازار را خوش‌بین کرده باشد. اما از طرف دیگر افت قیمت‌های جهانی و همچنین احتمال تثبیت نرخ خوراک گاز ۱۳ سنتی (برای شرکت‌هایی که خوراک گاز دریافت می‌کنند) همچنان برای این گروه یک نکته منفی در نظر گرفته میشود. سهام شرکتهای حاضر در این گروه از ابتدای سال به‌طور متوسط با رشد ۲/ ۱۱ درصدی مواجه بوده است. در حالی که نرخ دلار نیز از ابتدای سال رشدی حدود ۷/ ۸ درصد را تجربه کرده است.
محصولات فلزی: این گروه نیز هم از نظر ارزش و هم از نظر رشد قیمت سهام جزو گروه‌های مهم و مورد توجه بازار در هفته گذشته قرار گرفت. اگرچه مبنای تئوریک خاصی برای رشد قیمت در این گروه وجود ندارد و براساس صورت‌های مالی منتشر شده در شبکه کدال توسط شرکتهای حاضر در این گروه، عملکرد چندان درخشانی مشاهده نمی‌شود، اما شاخص این گروه در هفته گذشته با رشد ۲/ ۲ درصدی قیمت همراه شد. نمادهای فاذر و فاما بیشترین رشد قیمت را در این گروه (۴/ ۷ و ۸/ ۶ درصد) تجربه کردند.
غذایی‌ها و یک گزارش عجیب: گروه محصولات غذایی به دلیل ماهیت مصرفی محصولاتشان همواره به‌عنوان گروهی نسبتا مطمئن در میان فعالان بازار مطرح بوده است. نمادهای حاضر در این گروه در هفته‌های گذشته با رشد خفیف قیمتی مواجه بودند. علت آن نیز به نظر عملکرد نسبتا خوب این شرکت‌ها در گزارش‌های مالی منتهی به ۳۱/ ۶/ ۹۴ بوده است. اما در هفته گذشته گزارشی متفاوت توسط یکی از شرکتهای حاضر در این گروه منتشر شد. شرکت مارگارین (غمارگ) که سال مالی آن منتهی به ۳۰ آذر است، هفته گذشته اولین پیش‌بینی سال مالی بعد خود را منتشر کرد که طی آن سود هر سهم این شرکت برای سال آینده نسبت به امسال ۳۳ درصد رشد را نشان می‌دهد. این پیش‌بینی باعث متوقف شدن نماد این شرکت و اثر هیجانی مثبت بر دیگر شرکتهای گروه شد. پس از این گزارش بخش قابل توجهی از سهم‌های این گروه بدون هیچ دلیلی با رشد قیمت مواجه شدند. افزایش سود این شرکت در حالی اعلام شده است که این شرکت طرح توسعه‌ای در دست ندارد، اما پیش‌بینی می‌کند که می‌تواند در سال آینده تناژ فروش خود را افزایش دهد.
خودرویی‌ها در غیاب «خودرو»: پس از اخذ مجوز ایران خودرو برای افزایش سرمایه در هفته گذشته، معاملات گروه خودرویی وارد فاز جدیدی شد. این شرکت که در حال حاضر نماد خود را متوقف می‌بیند، قرار است سرمایه خود را با افزایش ۲۸ درصدی به عدد هزار و ۵۳۰ میلیارد تومان برساند که تامین مالی این افزایش سرمایه از محل مطالبات و آورده نقدی انجام خواهد شد. در غیاب سهام ایران خودرو، خودرویی‌ها تا حدودی به حاشیه رفتند. در حالی که این گروه در هفته‌های گذشته در صدر فهرست ارزش معاملات قرار می‌گرفت، حالا به رده‌های پنجم و ششم تنزل کرده است.
قند و شکر و خروج نوسان‌گیران: گروه قندی که به مدت سه ماه مورد توجه نوسان‌گیران قرار گرفته بود، حال رفته رفته با افت شاخص خود و ارزش نسبتا بالای معاملات روبه‌رو میشود. ارزش معاملات بالا در زمانی که قیمت نزولی است برای تحلیلگران یک معنا دارد و آن هم خروج نقدینگی است. هرچند که این امکان وجود دارد که سرمایه‌ها دوباره به این گروه بازگردد، اما در حال حاضر خروج نقدینگی از این گروه به وضوح قابل مشاهده است. بارها در گزارش‌های پیشین و به نقل از کارشناسان مختلف اشاره شده بود که رشد قیمت در نمادهای قندی طبیعی نیست و حال به نظر می‌رسد که بازی برای قندی‌ها به پایان رسیده است. شاخص این گروه در هفته گذشته با افت تقریبا ۵ درصدی مواجه شد و ارزش معاملات آن نیز تقریبا به اندازه ۱۳٫۳ میلیارد تومان رقم خورد. این در حالی است که بازدهی این گروه در یک ماه، سه ماه و شش ماه گذشته به ترتیب ۳/ ۹، ۷/ ۲۳ و ۲/ ۳۵ درصد بوده است. همچنین بازدهی این گروه از ابتدای سال ۲/ ۳۸ درصد و بازدهی سالانه آن منفی ۳ درصد بوده است. لذا این گروه هنوز بازدهی قابل توجهی را از ابتدای سال به نام خود ثبت کرده است، اما بازدهی آن نسبت به تاریخ مشابه در سال گذشته تقریبا به صفر رسیده است.
افت ۴/ ۱ درصدی شاخص فرابورس
معاملات فرابورس نیز در هفته اول آذر با رشد حجم و ارزش به پایان رسید و به دنبال آن، حجم معاملات بازار اول در مقایسه با هفته قبل، ۲۰۰درصد افزایش یافت. فرابورس در هفته اول آذرماه با معامله یک هزار و ۱۵۱ میلیون ورقه بهادار به ارزش ۵ هزار و ۱۵۹ میلیارد ریال به کار خود پایان داد و به این ترتیب رشد ۱۶ درصدی حجم و ۱۲ درصدی ارزش معاملات را در قیاس با هفته پیش از آن رقم زد. به دنبال این وضعیت، حجم و ارزش معاملات هفتگی در بازار اول ۲۰۰ و ۱۳۸ درصد رشد کردند و ۱۷۹ میلیون ورقه بهادار به ارزش ۴۳۲میلیارد ریال در آن معامله شد. با این وجود، در بازار دوم، حجم و ارزش معاملات افت کرد و معامله ۲۲۷ میلیون ورقه بهادار به ارزش ۵۳۰ میلیارد ریال در این بازار به ثبت رسید. حجم معاملات هفتگی در بازار پایه با ۶ درصد رشد نسبت به هفته قبل به ۶۵۷ میلیون ورقه بهادار رسید و ارزش آن نیز با ۱۸ درصد رشد معادل ۷۵۱ میلیارد ریال شد. شاخص فرابورس نیز با افت ۱۰ واحدی (۴/ ۱ درصد) در هفته‌ای که گذشت به سطح ۶۹۲ واحدی رسید. این گزارش حاکی است، ۸۹ میلیون ورقه بهادار به ارزش ۳ هزار و ۴۴۵ میلیارد ریال در بازار ابزارهای نوین مالی داد و ستد شد که رشد ۵۷درصدی حجم و ۱۲ درصدی ارزش معاملات را در مقایسه با هفته قبل از آن نشان می‌دهد. همچنین، ارزش بازار فرابورس ایران در روز پایانی معاملات هفتگی با ۴/ ۱ درصد کاهش نسبت به چهارشنبه گذشته، نشانگر رقم ۷۷۳هزار و ۴۰۲ میلیارد ریال شد.
۰۷:۴۸:۴۷گروه خودرو: نوسانات نرخ ارز که از اوایل آبان‌ماه سال‌جاری آغاز و اوایل هفته گذشته شدت یافت، موجب رشد قیمتی در بازار خودروهای وارداتی شد.
این موضوع در حالی است که در هفت ماه ابتدای سال‌جاری واردات خودرو به کشور با افت حدود ۶۸درصدی مواجه بوده و از سوی دیگر بازار خرید و فروش خودروهای وارداتی نیز در رکود به سر می‌برد. در این بین، افزایش ۵۰۰ هزار تا یک میلیون تومانی قیمت وارداتی‌ها در حالی صورت گرفته که بازار این خودروها به‌دلیل نبود تقاضا در رکود به سر می‌برد. موضوعی که فعالان بازار آن را عاملی بازدارنده در رشد قیمت خودروهای وارداتی دانسته‌اند و بر این اساس معتقدند در صورت وجود تقاضا برای خودروهای وارداتی بازار با رشد قیمت بیشتری مواجه می‌شد. در همین زمینه، یکی از نمایشگاه‌داران خودروی پایتخت در گفت‌وگو با «دنیای اقتصاد» می‌گوید: هر چند نوسان ارز از اوایل آبان‌ماه آغاز شد، اما افزایش نرخ ارز طی هفته گذشته بسیار قابل توجه بوده که این موضوع موجب تغییر قیمت در بازار خودروهای وارداتی شده است. وی می‌گوید: در صورتی که بازار وارداتی‌ها دارای تقاضای موثر بود، قطعا در حال حاضر شاهد افزایش قیمت این خودروها بین ۵ تا ۶ میلیون تومان بودیم.از آنجا که بنا به گفته فعالان بازار، قیمت خودروهای وارداتی وابستگی بسیار زیادی به نرخ ارز دارد، در صورت ادامه‌دار بودن روند افزایشی این نرخ شاهد تغییر در قیمت خودروهای مذکور خواهیم بود. در شرایطی که فعالان بازار، نبود تقاضا برای خرید خودرو را عامل اصلی افت واردات خودرو در ۸ ماهه ابتدای سال‌جاری می‌دانند، اما برخی از کارشناسان معتقدند با نزدیک شدن به رفع تحریم‌های بین‌المللی در دی‌ماه شاهد رونق نسبی در بازار وارداتی‌ها خواهیم بود. به اعتقاد کارشناسان این موضوع به تحولات اقتصادی ناشی از توافق هسته‌ای ارتباط مستقیم دارد. در همین زمینه، فربد زاوه کارشناس خودرو در گفت وگو با «اقتصاد نیوز» با اشاره به تحولات بازار خودروهای وارداتی در دی‌ماه تاکید دارد که رونق اصلی در بازار خودروهای وارداتی از پاییز سال آینده جریان می‌گیرد؛ زیرا در این دوره است که می‌توان شاهد حضور شرکتهای جدید در بازار ایران باشیم. در این صورت شرایط خرید و فروش خودروهای وارداتی متفاوت میشود؛ زیرا برندهای جدید در بازار ظاهر می‌شوند و رقابت در فضای بین‌المللی بین خودروسازان و واردکنندگان سخت‌تر میشود.
۰۷:۴۸:۴۳گروه بازار پول: بازارهای جهانی که پس از تجربه دو شوک امنیتی، تقریبا بلافاصله به وضعیت عادی بازگشته بودند، روزهای پایانی هفته گذشته را به نوسان‌های ناشی از عوامل بازاری در تعطیلات «عید شکرگزاری» مسیحیان گذراندند. در حالی که تعطیلی بازارهای آمریکا در روز پنج‌شنبه، فعالیت بازارها در روزهای چهارشنبه و جمعه را نیز تحت‌تاثیر خود قرار داد، بازارهای خلوت به شکرگزاری افت و خیزهای معمول خود مشغول بودند. این روند در بازارهای سهام به معنای رشد شاخص‌ها و در بازار فلزهای گرانبها به معنای کاهش قیمت‌ها بود.
بازارهای جهانی که به رویدادهای تروریستی پاریس، واکنشی کوتاه‌مدت نشان داده بودند، هفته گذشته نیز به سرنگونی یک جنگنده روسیه توسط ترکیه، واکنش قابل‌توجهی نشان ندادند. این امر سبب شد که بهای فلز زرد ششمین هفته افت پیاپی خود را تجربه کند. هر اونس طلا که هفته کاری گذشته را با قیمت ۱۰۷۷ دلار آغاز کرده بود، روز جمعه تا ساعت ۷ شب به وقت تهران به قیمت ۱۰۵۷ دلار رسید، گرچه هم‌اکنون که شما این گزارش را می‌خوانید ممکن است قیمت متفاوتی به‌عنوان قیمت نهایی هفته گذشته رقم خورده باشد.
آرامش پسابحران
اونس طلا روز چهارشنبه روی قیمت ۱۰۷۰ دلار ایستاد تا یک روز قبل از تعطیلی بازارهای آمریکا به مناسبت عید شکرگزاری، از محدوده ۱۰۶۰ دلار فرار کرده باشد. طلا در سومین روز کاری هفته تحت‌تاثیر عوامل کاهشی خارجی و بازگشت ریسک‌پذیری در بازارهای سهام بود. روز چهارشنبه شاخص دلار تقویت و بهای نفت خام تضعیف شد تا هر دو عامل خارجی مهم بازار فلزهای گرانبها به ضرر طلا عمل کند. افزایش مبادلات در بازارهای جهانی سهام نیز به ضرر فلز زرد تمام شد. طلا که روز سه‌شنبه تحت‌تاثیر تنش ایجاد شده میان روسیه و ترکیه یا افزایش تقاضا روبه‌رو شده بود، روز چهارشنبه وضعیتی تقریبا عادی را تجربه کرد. البته شرایط امنیتی همچنان در منطقه حساس است. بازارها روز چهارشنبه شاهد کاهش مبادلات بودند؛ چراکه تعطیلی روز پنج‌شنبه، بازارها را خلوت‌تر کرده بود. داده‌های اقتصادی منتشر شده از اقتصاد آمریکا روز چهارشنبه زیاد بودند؛ چراکه داده‌های روز پنج‌شنبه نیز در این روز منتشر شدند. با این حال، این داده‌ها که مخلوطی از آمار خوب و بد بودند، چندان بازار طلا را تحت‌تاثیر قرار ندادند.
از آنجا که بازار نیویورک مهم‌ترین بازار جهانی طلا است، اونس روز پنج‌شنبه در بازارهای فعال، تکان شدیدی را تجربه نکرد تا روز جمعه را با قیمت ۱۰۶۷ دلار آغاز کند. در ادامه روز نیز روند افت فنی و بنیادی طلا ادامه پیدا کرد تا اونس به میانه کانال ۱۰۰۰ دلار برسد. روز گذشته فروش تحت‌تاثیر نگرانی درباره اثر کاهشی افزایش نرخ بهره وجوه فدرال در ماه دسامبر، مشهود بود. وقتی مرز حمایتی ۱۰۶۴ دلار شکسته شد، اونس سقوط بیشتری را تجربه کرد. کمیته بازار آزاد بانک مرکزی آمریکا درماه آینده میلادی آخرین نشست خود در سال ۲۰۱۵ را برگزار خواهد کرد. نخستین افزایش نرخ بهره وجوه فدرال در حدود یک دهه گذشته ممکن است در این نشست مورد تصویب قرار بگیرد، امری که دلار را تقویت و کالاهای پایه را تضعیف خواهد کرد.
تحلیل فنی جمعه
صبج جمعه، روزی که یکی از خلوت‌ترین روزهای بازار در سال ۲۰۱۵ بود، تحلیل فنی «اف ایکس استریت» نشان می‌داد که قیمت جهانی طلا در کوتاه‌مدت بین ۱۰۶۰ تا ۱۰۷۴ دلار در نوسان خواهد بود. ولی شکسته شدن سطح حمایتی، اونس را بیش از پیش به سوی مرز هزار دلار حرکت داد. البته با افزایش خرید در قیمت‌های پایین، اونس ممکن است شاهد جهش اصلاحی شود. به گزارش این پایگاه اینترنتی، به نظر می‌رسد ادامه روند صعودی ارزش دلار و گمانه‌زنی‌های مربوط به افزایش نرخ بهره فدرال رزرو در نشست دسامبر، تاثیر زیادی بر کاهش قیمت جهانی طلا داشته است. ادامه روند نزولی ارزش یورو در برابر دلار نیز فشار زیادی را بر قیمت طلا وارد می‌کند. به نظر می‌رسد در شرایطی که فدرال رزرو قصد دارد با افزایش نرخ بهره سیاستهای انقباضی پولی را اتخاذ کند بانک مرکزی اروپا همچنان سعی دارد اجرای سیاستهای انبساطی پولی را ادامه دهد. صبح روز گذشته تحلیل تکنیکال حاکی از آن بود که سطح مقاومتی قیمت طلا در کوتاه‌مدت ۱۰۷۲ دلار است و اگر این سطح شکسته شود قیمت طلا ۱۰۷۴ دلار افزایش خواهد یافت. سطح حمایتی قیمت طلا نیز در آن شرایط ۱۰۶۴ دلار در نظر گرفته شد. سطحی که بعد از ظهر شکست.
فشار فدرال
در حالی که گمانه‌زنی‌های بین‌المللی نسبت به افزایش نرخ بهره فدرال رزرو در نشست دسامبر بیشتر میشود، تحلیلگر برجسته موسسه سرمایه‌گذاری «آی‌جی‌آسیا» می‌گوید که قیمت طلا در کوتاه‌مدت به کمتر از ۱۰۵۰ دلار خواهد رسید. به گزارش سایت طلا به نقل از بلومبرگ، نظرسنجی این خبرگزاری نشان می‌دهد که احتمال افزایش نرخ بهره فدرال رزرو در نشست دسامبر به بیش از ۷۲ درصد رسیده است. این رقم در پایان اکتبر به ۵۰ درصد رسیده بود. دراین میان، برنارد آو استراتژیست موسسه آی جی آسیا می‌گوید: «در شرایطی که انتظار بازار برای افزایش نرخ بهره فدرال رزرو بیشتر میشود، فشار زیادی بر قیمت طلا وارد میشود. واقعیت این است که اخبار مربوط به کاهش واردات طلا از سوی بازارهای نوظهور مثل چین و هند می‌تواند فشار بیشتری را بر قیمت این فلز زرد وارد کند. به‌نظر من قیمت طلا در کوتاه‌مدت به ۱۰۵۰ دلار خواهد رسید.» از سوی دیگر آمارهای مربوط به اشتغال و نرخ بیکاری آمریکا در ماه نوامبر قرار است ۳دسامبر اعلام شود و پیش‌بینی میشود اقتصاد آمریکا در ماه نوامبر ۲۰۰ هزار فرصت شغلی ایجاد کرده است. اگر این چنین داده‌ای منتشر شود، احتمال افزایش نرخ بهره در نشست ماه دسامبر بیشتر از این نیز خواهد شد.
همدستی بانکهای مرکزی
اما چنانکه اشاره شد در حالی که سیاست پولی بانک مرکزی آمریکا در کانون توجه است، برخی کارشناسان بر این باورند که سیاست پولی بانک مرکزی اروپا برای افزایش نرخ تورم و حمایت از رشد و رونق اقتصادی نیز در نهایت به ضرر قیمت طلا خواهد بود. به گزارش پایگاه اینترنتی «سی‌ان‌بی‌سی»، ماریو دراگی، رئیس بانک مرکزی اروپا قول داده است تا نرخ تورم و رشد اقتصادی منطقه یورو را افزایش دهد. ادامه روند نزولی نرخ تورم به نگرانی بزرگی در منطقه یورو تبدیل شده است. بر اساس این گزارش بانک مرکزی اروپا قصد دارد با اجرای سیاستهای انبساطی پولی از رشد و رونق اقتصادی منطقه یورو حمایت کند. اجرای سیاستهای انبساطی پولی بیشتر احتمالا موجب افت ارزش یورو خواهد شد و این مساله در نتیجه به ضرر قیمت طلا خواهد بود.
بنابر این توصیه کارشناسان اقتصادی به سرمایه‌گذاران بین‌المللی این است که ذخایر طلای خود را بفروشند. گرچه بسیاری از سرمایه‌گذاران بین‌المللی بر این باورند که علت اصلی افت شدید قیمت طلا در ماه‌های اخیر، گمانه‌زنی‌های مربوط به افزایش نرخ بهره فدرال رزرو آمریکا بوده ولی برخی تحلیلگران اقتصادی معتقدند که سیاستهای پولی بانک مرکزی اروپا تاثیر زیادی بر افزایش ارزش دلار و کاهش ارزش یورو داشته است. مهم‌ترین عامل افزایش ارزش دلار در ماه‌های اخیر کاهش ارزش یورو بوده است؛ چراکه ۵۸ درصد وزن سبد ارزهای معتبر بین‌المللی را تشکیل می‌دهد؛ بنابراین اگر ارزش یورو کاهش پیدا کند طبیعتا ارزش دلار با افزایش روبه‌رو خواهد شد.
نرخ بهره منفی در اقتصاد اروپا و آمریکا موجب میشود سرمایه‌گذاران اقدام به گرفتن وام بیشتری کنند. در این صورت عرضه پول در اقتصاد افزایش پیدا می‌کند. افزایش عرضه پول نیز در نهایت منجر به افزایش تورم میشود. عامل مهم دیگری که می‌تواند بر قیمت طلا و نوسانات ارزش دلار موثر باشد، وضعیت سقف بدهی‌های آمریکا است. دولت آمریکا موافقت خود را با افزایش سقف بدهی تا اواسط مارس ۲۰۱۷ میلادی اعلام کرده است. میزان بدهی‌های آمریکا به بیش از ۶/ ۱۸ تریلیون دلار رسیده که این رقم بیشتر از تولید ناخالص داخلی است. بدهی‌های آمریکا ۶۰۰ درصد بیشتر از درآمدهای دولت فدرال است. روند صعودی کسری بودجه آمریکا نیز می‌تواند تاثیر زیادی بر ارزش دلار و نوسانات قیمت طلا داشته باشد.
۰۷:۴۸:۳۷پایگاه خبری تحلیلی فولاد (ایفنا): سنگ‌آهن وارداتی در چین رکورد نزولی جدیدی را پس از حداقل ۱۰ سال گذشته ثبت کرده؛ چراکه تمایل به خرید همچنان روبه پایین است. از آنجا که در فصل زمستان بهبودی حاصل نخواهد شد قیمت‌ها در آینده نزدیک نزولی پیش‌بینی شده‌اند.
سنگ‌آهن با خلوص ۶۲ درصد استرالیا به ۴۳ دلار و ۷۵ سنت در هر تن سی اف آر چین رسیده است. بارش شدید برف در شمال چین و در نتیجه افزایش کرایه حمل با کامیون موجب شده خیلی از فولادسازان دست از خرید از بازار نقدی بردارند. موجودی سنگ‌آهن بنادر چین ۵/ ۳ میلیون تن در ماه نوامبر نسبت به ماه قبل افزایش یافته است. در این بین بسیاری معتقدند بازارهای فولاد حداقل تا سال آینده در رکود می‌مانند و قیمت سنگ‌آهن نیز در سطوح پایین باقی خواهد ماند. بسیاری از فعالان بازار انتظار دارند قیمت سنگ‌آهن امسال در ۴۰ دلار در هر تن سی‌اف‌آر چین به کف برسد.
۰۷:۴۸:۳۳گروه بورس کالا- سارا مالکی : ادامه پیدا کردن رکود در بازار فولاد حالا خود را به شکل «اعداد و ارقامی» از موجودی انبارهای فولادسازان نشان می‌دهد که هر کدام به نوبه خود می‌تواند نشان‌دهنده عمق بحران صنعت و بازار فولاد باشد.
موجودی انبار فولادسازان اگرچه در بدترین حالت باید چیزی حدود ۱۰ درصد از کل تولیدات فولادسازان را شامل شود، اما این روزها اظهارنظرهایی مبنی بر رسیدن حجم موجودی انبارهای محصولات فولادی به ۲۰ درصد نیز به گوش می‌رسد. رسوب ۲۰ درصد از محصولات فولادسازان در انبارها با توجه به حجم فعلی تولید، به معنای انباشته شدن چیزی حدود ۳ میلیون تن از محصولات فولادسازان در انبارها است که البته روز گذشته این رقم از سوی یکی از اعضای انجمن فولادسازان به خبرگزاری فارس اعلام شد. اما آیا «سه میلیون تن» رقم واقعی موجودی انبارهای تولیدکنندگان است؟ این سوال در شرایطی مطرح میشود که به عقیده کارشناسان رقم ۳ میلیون تن برای موجودی انبار فولادسازان، می‌تواند به معنای فاجعه‌ای عظیم در صنعت فولاد به شمار رود.
اما رقم سه میلیون تن برای موجودی انبار فولادسازان در حالی از سوی یکی از اعضای انجمن تولیدکنندگان فولاد اعلام شده است که عضو دیگری از این انجمن در گفت‌وگو با «دنیای اقتصاد» بدون تایید این رقم، میزان موجودی انبارهای فولادسازان تا دو ماه گذشته را ۲ میلیون تن اعلام می‌کند. این دو عدد در حالی برای موجودی انبار فولادسازان وجود دارد که یک فعال حوزه صنعت فولاد از افزوده شدن حجمی ۶۰۰ هزار تنی به انبارهای فولادسازان طی دو ماه گذشته خبر می‌دهد. به این ترتیب با در نظر گرفتن این اظهار نظر، به رقم ۲ میلیون و ۶۰۰ هزار تن برای موجودی انبارهای فولادسازان می‌رسیم. به این ترتیب همانطور که در ابتدا اشاره شد می‌توان مشاهده کرد که این روزها یک عدد واحد برای موجودی انبار فولادسازان اعلام نمی‌شود و در عوض این «اعداد و ارقام» متفاوت هستند که هر کدام با تلاش برای نشان دادن عمق بحران صنعت فولاد از سوی فعالان این حوزه اعلام می‌شوند.
حجم واقعی موجودی انبار فولادسازان چقدر است؟
این اعداد و ارقام در حالی از سوی فعالان صنعت فولاد اعلام می‌شوند که مدیرکل دفتر نظارت بر کالاهای فلزی و معدنی سازمان حمایت هیچ کدام از اعداد اعلام شده برای موجودی انبار فولادسازان را تایید نمی‌کند. شهرام میرآخورلو در گفت‌وگو با «دنیای اقتصاد» در پاسخ به این سوال که موجودی واقعی انبارهای محصولات فولادی چقدر است، می‌گوید: طبق آخرین بررسی‌ها تا اول آذرماه جاری، موجودی واحدهای تولیدی در مجموع یک میلیون و ۶۰۰ هزار تن بوده است. او در ادامه با اشاره به اینکه موجودی انبار یک میلیون و ۶۰۰ هزار تنی فولادسازان در شرایط فعلی طبیعی نیست و نشان از شرایط نامساعد این صنعت و بازار آن دارد، می‌گوید: از دو سال گذشته تا کنون بازار تعادل وکشش‌پذیری خود را از دست داده است و به همین دلیل با کاهش شدید تقاضا و رشد موجودی انبارها مواجه هستیم. میرآخورلو در ادامه با رد موجودی سه میلیون تنی انبارهای فولادسازان می‌گوید: در حال حاضر موجودی تولیدکنندگان همان یک میلیون و ۶۰۰ هزار تنی است که به آن اشاره شد، ممکن است در این میان تولیدکنندگان موجودی مشتری‌های خود را نیز محاسبه کرده باشند اما با توجه به از بین رفتن حلقه واسط تولیدکنندگان و بازار به واسطه تعمیق رکود، به نظر نمی‌رسد واحدهای توزیعی پیشین، موجودی قابل اتکایی داشته باشند که بتوان به آن اشاره کرد.
با توجه به ادامه داشتن رکود بازار فولاد برای نزدیک به دو سال، بسیاری از فعالان بازار با از دست دادن سرمایه‌های خود فعالیتشان در بازار آهن را رها کرده‌اند و مشتری‌های فعلی بازار خریدهای خود را به صورت کامیونی از درب کارخانه انجام می‌دهند. با نگاهی به گفته‌های میرآخورلو می‌توان دریافت اعداد و ارقامی که برای موجودی انبارهای فولادسازان اعلام میشود دامنه‌ای وسیع دارد که از حداقل یک میلیون و ۶۰۰ هزار تن شروع شده و در بیشترین سطح سه میلیون تن میشود. هرچند این دامنه برای موجودی انبارهای فولادسازان گسترده به نظر می‌رسد اما نکته‌ای که در رابطه با این موضوع با اهمیت و «واحد» به نظر می‌رسد، بحرانی است که هم‌اکنون گریبانگیر صنعت فولاد شده است. در واقع موجودی انبارهای فولادسازان و حجم احتمالی آن از آنجا اهمیت دارد که انعکاس‌دهنده شرایط واقعی صنعت فولاد و روزهایی است که بر این صنعت می‌گذرد. به این ترتیب می‌توان مشاهده کرد که فعالان این صنعت برای نمایش دادن عمق بحران در صنعت فولاد مدام به موجودی انبارها اشاره می‌کنند که البته در بسیاری مواقع در تناقض با یکدیگر قرار دارند.
موجودی انبار فولادسازان چرا رشد می‌کند؟
اما چنانچه بخواهیم از میان اعداد و ارقام مختلفی که برای موجودی انبار فولادسازان اعلام میشود همان رقم یک میلیون و ۶۰۰ هزار تن را بپذیریم، فولادسازان باید برای رهایی از این میزان موجودی چه کار کنند و اصولا چرا موجودی انبار آنها مدام با رشد همراه میشود؟ پذیرش رقم یاد شده برای موجودی انبارهای فولادسازان از آنجا منطقی به نظر می‌رسد که نگهداری محصولات فولادی ساختمانی در انبارهای مسقف، به صورت میانگین برای سه تا چهار ماه امکان‌پذیر خواهد بود. نکته‌ای که به آن اشاره شد در حالی وجود دارد که به گفته میرآخورلو در حال حاضر بیشترین حجم موجودی در محصولات ورقی است و میلگرد و تیرآهن از مشکل کمتری برخوردار هستند. او با اشاره به این نکته که در بدترین شرایط بازار کشش مصرفی ۱۶ تا ۱۷ میلیون تنی را خواهد داشت، می‌گوید: یکی از علت‌های اصلی انباشته شدن بیش از حد ورق در انبارها، واردات این محصول با استفاده از ارز مبادله‌ای است که تا مقطعی انجام می‌شد. به عقیده میرآخورلو در کنار استفاده از ارز مبادله‌ای برای واردات ورق‌هایی با سایز خاص، رسیدن رکود تولید به ورق که استفاده‌ای دوگانه در حوزه صنعت و ساختمان داشته است نیز بر افزایش موجودی انبار این محصول تاثیرگذار بوده است. او در توضیح بیشتر می‌گوید: اگرچه مصرف صنعتی ورق تا بیش از این خوب بود، اما اکنون شاهد رسیدن رکود تقاضا به حوزه ورق نیز هستیم.
یک عضو انجمن تولیدکنندگان فولاد نیز در رابطه با چرایی رشد موجودی انبار فولادسازان به «دنیای اقتصاد» می‌گوید: نبود تقاضا در بازار یکی از علت‌های اصلی رشد موجودی انبارهای فولادسازان است. حمیدرضا طاهری‌زاده در ادامه در رابطه با تبعات افزایش موجودی انبارهای فولادسازان می‌گوید: چیزی که در این میان مهم است این است که با رشد موجودی انبارهای فولادسازان قطعا برخی کارخانه‌های کوچک از دور تولید خارج می‌شوند و کارخانه‌های بزرگ‌تر نیز مجبور به کاهش تولید خواهند شد، همانطور که نگاهی به آمارهای تولید طی دو تا سه ماه گذشته نیز به خوبی نشان‌دهنده روند نزولی تولیدات است. طاهری‌زاده در ادامه با اشاره به اینکه حالا فولادسازان در مرحله‌ای قرار دارند که به تدریج وارد زیان می‌شوند، می‌گوید: در حال حاضر برای به تعادل رسیدن بازار باید تقاضا با تحریک همراه شود، زیرا تا زمانی‌که این اتفاق رخ ندهد امیدی به کمتر شدن موجودی انبارها نیست. این عضو انجمن تولیدکنندگان فولاد در حالی به تحریک تقاضا اشاره دارد که صادرات را نیز راهکاری دیگر برای کاهش موجودی انبارها می‌داند اما در کنار اشاره به این راهکار به زیان‌ده بودن صادرات در شرایط فعلی نیز اشاره می‌کند و می‌گوید: در حال حاضر با شرایطی رو به رو هستیم که قیمت‌ها تحت‌تاثیر نرخ جهانی فولاد چه در بازار داخل و چه در بازارهای جهانی با افت همراه شده است بنابراین ممکن است با توجه به رقابت قیمتی که وجود دارد صادرات برای تولیدکنندگان چندان به صرفه نباشد اما از سویی برای کاستن از حجم انبارها چاره‌ای جز صادرات وجود ندارد.
اما با توجه به اینکه بیشترین حجم از موجودی انبارها در حال حاضر به ورق‌های وارداتی اختصاص دارد به نظر می‌رسد کنترل واردات برای کاستن از حجم موجودی انبارها راهکاری مناسب‌تر به نظر برسد. از دیگر سو شاهد جریان داشتن صادرات سایر محصولات ساختمانی از سوی تولیدکنندگان بزرگ با وجود تحمل زیان هستیم. برای مثال روز گذشته نعمت‌الله محسنی، معاون مدیرعامل شرکت ذوب‌آهن در زمینه فروش در گفت‌وگو با «ایسنا» با اشاره به افت قیمت جهانی محصولات ذوب‌آهن و فولاد درباره عملکرد این شرکت در بورس کالا گفت: صادرات هشت ماه امسال با رشد ۱۲۶ درصدی همراه بوده است اما از نظر ارزشی این محصولات تنها ۵۰ درصد افزایش داشتند و به‌دلیل افت قیمت جهانی نسبت به سال گذشته صادرات ذوب‌آهن تنها به ۴۳۰ هزار پوند رسید. با این تفاسیر به نظر می‌رسد تا زمانی‌که پروژه‌های عمرانی کشور و بخش ساخت و ساز با تحرک همراه نشود و از سویی چاره‌ای اساسی برای واردات محصولات فولادی اندیشیده نشود، موجودی انبارهای فولادسازان همچنان مساله‌ای نگران کننده به نظر برسد که می‌تواند تبعات فراوانی برای صنعت و اشغال کشور به همراه داشته باشد. افزایش موجودی انبارهای فولادسازان در حال حاضر روندی افزایشی دارد که با ریزش هر روزه قیمت‌ها در بازار فولاد، به نظر می‌رسد در آینده به حجم آن اضافه شود.
۰۷:۴۸:۲۶محمدحسین بابالو: پس از جهش ۳۶درصدی حجم صادرات محصولات پتروشیمی در ۷ ماه نخست سال جاری و اعلام آمارها و گمانه‌زنی‌هایی جدید از حجم صادرات در هشت ماه ابتدایی سال جاری، هم‌اکنون شاهد ادامه یافتن تقویت حجم معاملات محصولات شیمیایی و پلیمری در بورس کالای ایران هستیم که از استمرار یافتن روند بهبود در بازار محصولات پتروشیمی خبر می‌دهد. در گذشته نیز به این شرایط رو به رشد اشاره کرده بودیم ولی این بار شرایط کلی بازار از ادامه یافتن روند بهبود خبر می‌دهد که گام مؤثری برای خروج بخش صنعت از رکود با پیش قراولی صنعت پتروشیمی‌ها به شمار می‌رود. نکته‌ای که در هفته‌های گذشته به وضوح و صراحت از آن یاد کرده ایم. تقویت حجم معاملات در بازار داخلی و بهبود حجم داد و ستد محصولات پتروشیمی در بورس کالا در کنار کشف بازارهای جدید را می‌توان مهم‌ترین دلایل این رخداد به حساب آورد که خودنمایی بخش خصوصی را در خروج از رکود به رخ می‌کشد.
بازار داخلی و حجم معاملات
بازار محصولات پتروشیمی و شیمیایی مدتی است که در مسیر بهبود جدی قرار گرفته تا جایی که افزایش حجم معاملات و تقویت عرضه‌ها را می‌توان چهره واقعی این بازار به حساب آورد هرچند برای چند هفته پیاپی، شرایط یکسان و با ثباتی در حال تجربه شدن است. از سوی دیگر در پایان هفته گذشته تا حدودی روند کاهشی قیمت‌ها تعدیل شد تا جایی که افت نسبی و ادامه دار نرخ‌ها محدود شد. از طرف دیگر در کنار بالابودن نسبی حجم تقاضا در بازار داخلی و همچنین رشد عرضه‌ها با محوریت معاملات بورس کالای ایران، بازار با پیشی گرفتن عرضه بر تقاضا رو به رو شده که باعث شده تا برای چندمین هفته پیاپی قیمت‌ها در مسیر کاهش قرار داشته باشند. با توجه به تقویت نسبی حجم معامله پلیمرها یا محصولات شیمیایی در بورس کالا که در نمودارها نیز مشخص است، می‌توان به ادامه یافتن حجم معامله این قبیل کالاها امیدوار بود. با توجه به واقعیت‌های بازار محصولات پتروشیمی می‌توان به افزایش این حجم معاملات امیدوار بود که سیگنال مهمی برای کل بازار به شمار خواهد رفت.
در هفته گذشته حجم معاملات هفتگی پلیمرها با ۹ هزار و ۸۰۰ تن کاهش به ۴۲ هزار و ۵۶۵ تن بالغ شد که یک عقب‌نشینی نه چندان مهم در این بازار به شمار می‌رود. دلیل عدم اهمیت این کاهش قیمت را باید در جهش حجم معاملات در هفته پیش از آن جست‌وجو کرد، زیرا این حجم به دلیل استقبال خریداران به بیش از ۵۲ هزار تن افزایش یافته بود که در جای خود نکته مهمی به شمار می‌آید. از طرف دیگر حجم عرضه محصولات پلیمری در بورس کالا با ۱۸۷۵ تن کاهش رو به رو شده که در برابر این حجم کاهش عرضه‌ها، حجم تقاضا با بیش از ۶۴ هزار تن افت در یک هفته رو به رو شده است. در هر حال بالابودن موجودی انبارها واقعیت مهمی به شمار می‌آید که جذابیت خرید از بورس کالا را محدود ساخته است. با توجه به تجربه این حجم معامله و ادامه نوسان در سطوحی بالاتر از ۴۰ هزار تن می‌توان افزایش حجم تولید و خروج از رکود را ادامه دار تلقی کرد که به اقبال بازار منتهی خواهد شد.
برخی واقعیت‌های مغفول در معاملات محصولات پتروشیمی
البته اگر نگاهی گسترده تر و تحلیلی به روند نسبی افزایش حجم معاملات در بورس کالا بیندازیم به برخی واقعیت‌های نامطلوب نیز دست پیدا می‌کنیم که از شرایط سخت پیشین و روند بهبود فعلی بازار با چهره جدیدی حکایت دارد. به‌عنوان مثال از تیرماه سال گذشته و پس از افزایش قیمت‌ها در بورس کالای ایران به نام آزادسازی قیمت‌ها که نهایتا قیمت مواد اولیه با احتساب دلار آزاد مورد محاسبه و عرضه قرار گرفت، حجم معاملات نزدیک به ۱۵ درصد کاهش یافت. به عبارت ساده تر در آن دوران اغلب حجم معاملات در هر هفته در سطوحی بالاتر از ۵۰ هزار تن تثبیت شده بود ولی هم اکنون با گذشت نزدیک به یکسال و نیم، این بازار توانسته است به سطوحی بیشتر از ۴۰ هزار تن در هر هفته بالغ شود.
نکته جالب تر آنکه پس از آزادسازی قیمت محصولات، بهای سوخت این شرکت‌ها نیز تعدیل شد که تمام این اقدامات در جهت حمایت از شرکتهای پتروشیمی از سوی دولت صورت پذیرفت. البته تلاش شد تا از شرکتهای پتروشیمی حاضر در بورس اوراق بهادار نیز حمایت شود ولی نتیجه چندانی برای کل بازار در بر نداشت. از سوی دیگر حجم تولید در صنایع پتروشیمی نیز به‌صورت مقطعی کاهش یافت که مهم‌ترین افت آن را در دو ماه ابتدایی سال جاری شاهد بودیم. در نهایت با احتساب افزایش قیمت دلار در بازار داخلی، ارزآوری این شرکت‌ها نیز در کنار کاهش قیمت‌های جهانی تغییر چندانی نداشت حتی در برهه‌ای از زمان کاهشی نیز شد.
تمام موارد فوق نشان می‌دهد صنایع پتروشیمی بیش از آنکه به صادرات یا حمایت‌های قیمتی از خوراک نیاز داشته باشد به بازار مصرف وابسته است. از سوی دیگر نگاهی به آمارها نیز نشان می‌دهد هرگاه بازار مصرف بالفعل و قدرتمندی بروز و ظهور پیدا می‌کند، راندمان تولید و درصد استفاده از ظرفیت‌های نصب شده در واحدهای پتروشیمی نیز تقویت خواهد شد. به عبارت ساده‌تر و با توجه به اطلاعات موجود هرچه حجم معامله پلیمرها یا محصولات شیمیایی در بورس کالای ایران افزایش یافته که به منزله خودنمایی تقاضای مؤثر، واقعی و دائم در بازار داخلی به شمار می‌رود، حجم تولید و راندمان آن نیز افزایش می‌یابد که به تقویت بنیادین این بازار و صنعت مهم در کشور منجر خواهد شد.
به‌عنوان نمونه و تنها به منظور ارائه یک واقعیت قابل لمس از این ادعا می‌توان به شرایط معاملات سهام شرکتهای پتروشیمی در بورس اوراق بهادار اشاره کرد که در هفته‌های اخیر و با بهبود حجم تولید و مصرف در بازار داخلی که با تقویت حجم معاملات در بورس کالا نیز قابل رهگیری است، شرایط بهتری از سایر سهم‌ها را به خود دیده و همچنین اغلب آنها پیش‌بینی‌های ۶ ماهه خود را درخصوص حجم تولید پوشش داده‌اند. این در حالی است که پس از فروکش کردن اما و اگرهای کاهش نرخ خوراک، هم اکنون واقعیت‌های تولید و پوشش پیش بینی‌ها چراغ راهنمای این صنعت مهم در بورس به شمار می‌آید. با توجه به تمام این موارد باید گفت که پس از عقب‌نشینی پیشین در معاملات محصولات پتروشیمی هم اکنون شاهد بهبود آرام در این صنعت و بازار مهم هستیم که می‌تواند به روزهای اوج پیشین خود بازگردد. کشف بازارهای جدید برای محصولات تکمیلی در صنعت پلاستیک و سایر صنایع پایین دستی محصولات پتروشیمی، ثبات نسبی عرضه مواد اولیه در بورس کالا، کاهش قیمت‌ها به دلیل افت قیمت‌های جهانی و خودنمایی بخش خصوصی با تجمیع آنها در برخی نمایشگاه‌ها یا گروه‌ها و همچنین شرکتهای تعاونی مواردی هستند که تاکنون به تقویت این بازار منجر شده است.
چشم اسفندیار این بهبود
پس از آزادسازی قیمت‌ها در تیرماه سال گذشته، قیمت مواد اولیه جهش بزرگی را تجربه کرد که به کاهش نسبی ۱۵ درصدی حجم معاملات در آن بازه زمانی منتهی شد. هم اکنون قیمت مواد اولیه در بازارهای داخلی با احتساب قیمت دلار آزاد و ۹۵ درصد بهای کالا در سواحل خلیج فارس مورد معامله قرار می‌گیرد که با احتساب ۹ درصد مالیات بر ارزش افزوده، چندان هم در رقابت با سایر کشورها از یک مزیت جدی برخوردار نیست. از سوی دیگر نرخ بهره بانکی بسیار بالا در کشور باعث شده تا هزینه تولید در داخل بسیار بالاتر از سایر رقبای منطقه‌ای قرار گرفته و از آن مهم‌تر نیز از جایزه صادراتی به معنای واقعی و جامع کلمه خبری نیست. این شرایط باعث شده تا بازارهای منطقه‌ای همچون عراق، افغانستان و آسیای صغیر به مکانی برای رقابت تجار ایرانی، ترکیه و حتی چینی تبدیل شوند که در بسیاری از رقابت‌ها، تجار ایرانی چندان هم موفق نبوده‌اند. وجود قرارداد تجارت ترجیحی بین عراق و ترکیه باعث شده تا اجناس ترکیه بدون پرداخت تعرفه واردات به کشور عراق حتی مناطق شیعه‌نشین جنوبی آن و اماکن مذهبی وارد شده و فضا را برای خودنمایی اجناس ایرانی محدود ساخته است.
هم اکنون نیاز به قراردادهای تجارت ترجیحی بین ایران و کشورهای همسایه یکی از نیازهای اصلی تجارت خارجی کشور به شمار می‌آید که به نگاه مثبت و توجه جدی تصمیم‌سازان سیاسی و اقتصادی نیاز دارد. اما باید به این نکته نیز اشاره کرد که با انعقاد قرارداد تجارت ترجیحی بین ایران و ترکیه مواد اولیه صنایع پلیمری ساده‌تر از قبل به ترکیه وارد شده و بازار ایران نیز با سهولت بیشتری در دسترس تجار ترکیه قرار گرفته است. حال همین وضعیت نیز در بازار عراق در حال مشاهده است یعنی دست فعالان ترکیه در بازار عراق نیز از دو جنبه مختلف باز شده یعنی اول مواد اولیه ایرانی را با تعرفه ناچیز به کشورشان وارد کرده و سپس به کمک قراردادهای دو جانبه بازار عراق را نیز تسخیر می‌کنند. حال در این بین هم تاجر ایرانی باید تعرفه صادرات را پرداخت کند و هم پس از پرداخت مالیات بر ارزش افزوده در بورس کالا باید در حال پیگیری برای بازپرداخت مالیات بر ارزش افزوده یا جایزه صادراتی خود باشد.
۰۷:۴۸:۲۰گروه صنعت و معدن: دبیر انجمن تولیدکنندگان سیمان با اشاره به تشدید فشارهای وارد شده به تولیدکنندگان، گفت: اگر دولت فشارهای وارد شده به بخش صنعت را کاهش دهد، نیازی به اجرای بسته خروج از رکود نیست. عبدالرضا شیخان در گفت‌وگو با خبرگزاری فارس با بیان اینکه قرار بود خرید دین در قالب بسته خروج از رکود دولت اجرایی شود، گفت: هنوز دستورالعملی برای این موضوع نهایی نشده و نمی‌دانیم قرار است به چه صورت اجرایی شود. وی اظهار کرد: فعالان صنعت سیمان برخی فروش‌های خود را به صورت اعتباری انجام می‌دهند که اگر امکان ارائه چک‌های بانکی مشتریان به بانک‌ها و دریافت تسهیلات ۱۶ درصدی بابت آن فراهم شود، این مساله می‌تواند به تامین نقدینگی کارخانه‌ها کمک کند.
وی با اشاره به رکود موجود در ساخت‌و‌ساز و کاهش مصرف سیمان در کشور، گفت: دولت برای خارج کردن این صنعت از رکود می‌تواند دو راهکار را اجرایی کند که یکی از آنها افزایش صادرات است. دبیر انجمن سیمان توضیح داد: برای افزایش صادرات سیمان نیازمند ایجاد زیرساخت‌های لازم در کشور هستیم که این کار زمانبر است و در این زمینه سازمان توسعه تجارت باید شرایط بهتری را فراهم کند. وی ادامه داد: در راهکار دوم، دولت باید فشارهای واردشده از طرف برخی دستگاه‌ها مانند سازمان امور مالیاتی، سازمان تامین اجتماعی یا هزینه‌های ناشی از مصرف سوخت و برق را کاهش دهد. شیخان افزود: همین که دولت به تعهدات خود در قبال صنایع عمل کند و فشارهای واردشده به تولیدکنندگان را کاهش دهد، کافی است و باعث کاهش رکود خواهد شد، در این صورت، نیازی به اجرای طرح ویژه برای خروج از رکود نیست. در عین حال، یک عضو هیات مدیره انجمن کارفرمایان صنعت سیمان نیز از دپوی بیش از ۱۸ میلیون تن سیمان در انبار کارخانه‌ها خبر داد و گفت: در حال مذاکره با کارخانه‌ها هستیم تا در زمستان خط تولید خود را برای دو ماه متوقف کنند. احمدرضا عمرانی‌فرد در گفت‌وگو با «ایسنا» در مورد وضعیت صادرات سیمان به عراق نیز اظهار کرد: درآمد عراق وابسته به فروش نفت بوده و در حال حاضر قیمت نفت به کمتر از نصف رسیده است. بسیاری از درآمدهای حاصل از این مقدار فروش نیز صرف هزینه‌های مربوط به جنگ در این کشور میشود. این موضوعات باعث شده که واردات سیمان به این کشور به شدت کاهش پیدا کند. وی با بیان اینکه ناامنی‌های عراق نیز در کاهش واردات سیمان به این کشور موثر بوده است، افزود: رقابت منفی میان صادرکنندگان ایرانی ایجاد شد و برخی صادرکنندگان سیمان ارزان و زیر قیمت را به بازار عراق صادر کردند، این موضوع باعث شد تا عراق برای حمایت از تولیدکنندگان داخلی خود، تعرفه واردات سیمان را افزایش دهد. این عضو هیات مدیره انجمن کارفرمایان صنعت سیمان اضافه کرد: به دلیل اینکه هزینه‌های مربوط به انرژی مصرفی در کارخانه های کشور عراق بالا است، برای جلوگیری از متضرر شدن کارخانه‌ها، تعرفه واردات سیمان توسط صنایع داخلی عراق افزایش داده شده است. عمرانی‌فرد گفت: همچنین صادرات سیمان به کشورهای آسیای میانه مانند جمهوری آذربایجان به دلیل افزایش تعرفه واردات به این کشور و حضور رقبایی از دیگر کشورها کاهش یافته است. وی به کشورهای در اولویت صادرات سیمان اشاره کرد و ادامه داد: کشورهایی مانند عراق و افغانستان از اولویت‌های صادراتی سیمان کشور بوده‌اند و اخیرا نیز قسمتی از بازار آفریقا جزو برنامه‌های صادراتی قرار گرفته است.
۰۷:۴۸:۱۶دنیای اقتصاد: آخرین آمارهای بانک مرکزی حاکی از آن است که نرخ تورم نقطه به نقطه در آبان‌ماه به ۱/ ۱۰ درصد رسیده و این رقم به احتمال فراوان در آذر ماه تک‌رقمی خواهد شد. تورم نقطه به نقطه تغییرات شاخص بهای مصرف‌کننده در یک ماه نسبت به مدت مشابه سال قبل را نشان می‌دهد. مطابق بررسی‌های «دنیای اقتصاد» در صورتی که تورم ماهانه آذر ماه، از ۷۵/ ۱ درصد عبور نکند، تورم تک‌رقمی نقطه‌به‌نقطه حتمی خواهد بود. شواهدی وجود دارد که احتمال این رویداد را افزایش می‌دهد. نخست آنکه میانگین تورم ماهانه در یک سال گذشته، حدود ۷/ ۰ درصد بوده، همچنین از ابتدای تابستان این رقم از ۷/ ۰ درصد بیشتر نشده است. ثبت تورم تک‌رقمی نقطه‌به‌نقطه در آذر ماه، پس از ۶۳ ماه رقم می‌خورد و این موضوع می‌تواند نویدبخش حصول «تورم متوسط» تک‌رقمی در سال آینده باشد. البته سیاست‌گذار، باید اقداماتی را در نظر گیرد که نرخ تورم به شکل پایدار تک رقمی شود. بانک مرکزی، هدف‌گذاری تورمی در سال جاری را معادل ۱۳تا ۱۴درصد قرار داده، اما بررسی‌ها نشان می‌دهد نرخ تورم متوسط تا پایان سال جاری به سطح ۱۲درصد خواهد رسید؛ موضوعی که می‌تواند منجر به تجدید نگاه در نرخ هدف شود.
رشد نقطه‌به‌نقطه شاخص قیمت مصرف‌کننده به زیر ۱۰ درصد می‌رسد
۶۳ ماه انتظار برای تورم تک‌رقمی
گروه بازار پول: آخرین آمار بانک مرکزی نشان می‌دهد نرخ تورم نقطه‌به‌نقطه در آبان‌ماه به ۱/ ۱۰ درصد رسیده است و به احتمال زیاد در آذرماه تک‌رقمی میشود. مطابق این بررسی‌ها، برای عدم حصول تورم تک‌رقمی، باید تورم ماهانه آذرماه از ۷۵/ ۱ درصد بیشتر شود که با توجه به نرخ میانگین تورم ماهانه در یک سال اخیر (۷/ ۰ درصد)، احتمال تک‌رقمی نشدن تورم در آذرماه بسیار پایین خواهد بود. در صورت حصول تورم تک‌رقمی در پاییز، رکورد ۶۳ ماه حرکت تورم بالای مرز ۱۰ درصد شکسته خواهد شد. دیگر آمار بانک مرکزی نشان می‌دهد که نرخ تورم متوسط در ماه میانی پاییز به ۳/ ۱۴ درصد رسیده است. بانک مرکزی هدف‌گذاری تورمی در پایان سال ۹۴ را ۱۳ تا ۱۴ درصد اعلام کرده بود که با توجه به حصول این رقم در پاییز می‌توان برای جهت‌دهی به انتظارات تورمی، هدف‌گذاری جدیدی را برای تورم سال جاری در نظر گیرد.
افزایش نسبی تورم ماهانه
بانک مرکزی گزارش شاخص بهای مصرف‌کننده را به شکل خلاصه نتایج در آبان‌ماه منتشر کرد. این گزارش تغییرات قیمتی ۱۲ گروه کالایی یا خدماتی را نسبت به ماه قبل و نسبت به ماه مشابه سال قبل (آبان ۹۳) منعکس می‌کند. هر گروه با توجه به اهمیت خود دارای ضریبی است و با توجه به این ضریب، شاخص بهای کل را تحت‌تاثیر قرار می‌دهد؛ بنابراین از مجموع این تغییرات، شاخص بهای کل کالا و خدمات مصرفی محاسبه میشود. در گزارش آبان‌ماه، شاخص بهای مصرف‌کننده به ۷/ ۲۲۸ واحد رسیده است، این رقم نسبت به شاخص مهرماه (رقم شاخص در مهرماه ۲۲۷ واحد بود) معادل ۷/ ۰ درصد رشد کرده است. به بیان دیگر تورم ماهانه در آبان‌ماه سال جاری معادل ۷/ ۰ درصد (میزان دقیق تر ۷۵/ ۰ درصد) بوده که این مقدار از تیر ماه سال جاری، بیشترین مقدار ثبت شده است. تورم ماهانه در مهرماه معادل ۶/ ۰ درصد عنوان شده بود. درنتیجه با فاصله گرفتن از میانه سال، میزان تورم ماهانه در حال افزایش است. در ۹ ماه نخست سال جاری میانگین تورم ماهانه معادل۶۷/ ۰ درصد بوده که نسبت به این میانگین، تورم ماهانه آبان‌ماه در سطح بالاتری قرار دارد.
تورم تک‌رقمی در آذرماه
بر اساس آمارها، تورم نقطه‌به‌نقطه در دومین ماه پاییز به رقم ۱/ ۱۰ درصد رسیده و در آستانه تک‌رقمی شدن قرار دارد. این رقم در مهرماه معادل ۸/ ۱۰ درصد گزارش شده بود. مطابق بررسی‌ها تورم ۱/ ۱۰ درصدی در ۵ سال و ۲ماه گذشته کمترین مقدار بوده و آخرین‌بار در شهریور ماه سال ۸۹ (قبل از مرحله نخست هدفمندی یارانه‌ها) میزان تورم نقطه‌به‌نقطه با ثبت رقم ۱۰ درصد کمتر از میزان فعلی آن بوده است. همچنین مطابق آمارهای بانک مرکزی، تورم نقطه‌به‌نقطه از بیشترین مقدار خود در سال‌های اخیر در خرداد سال ۹۲، کاهشی معادل ۳۴ واحد درصد را پشت‌سر گذاشته است. اما نکته مهم‌تر این موضوع است که تورم تک‌رقمی نقطه‌به‌نقطه در آذرماه به احتمال فراوان حاصل خواهد شد. برای اینکه تورم نقطه‌به‌نقطه در آخرین ماه پاییز به زیر ۱۰درصد نزول کند، کافی است که میزان تورم ماهانه در این ماه از سقف ۷۵/ ۱ درصد تجاوز نکند که با توجه به ارقام تورم ماهانه طی ماه‌های اخیر، این مهم دست یافتنی است. در یک سال گذشته، میانگین تورم ماهانه معادل ۷/ ۰ درصد بوده که این محاسبات، نیز احتمال حصول تورم تک‌رقمی را در ماه بعدی افزایش می‌دهد. البته باید اشاره کرد که در آذرماه سال گذشته تورم ماهانه معادل ۹/ ۱ درصد گزارش شده بود، این نکته کمی باعث میشود شانسی را برای تداوم تورم نقطه‌به‌نقطه در بالای ۱۰درصد قائل شویم.
علاوه بر تورم ماهانه و نقطه‌به‌نقطه، تورم متوسط نیز معیاری است که تغییرات شاخص بهای مصرف‌کننده را آشکار می‌کند. این متغیر برای سیاست‌‌گذاران در جهت اطلاع‌رسانی یا هدف‌گذاری معیار اصلی قرار می‌گیرد، زیرا تغییرات قیمت را در یک بازه ۲۴ ماهه در نظر می‌گیرند و تغییرات نقطه‌ای یا لحظه‌ای، اثر کمتری در تغییرات تورم متوسط دارد. بر اساس آمارها در آبان‌ماه تورم متوسط به ۳/ ۱۴ درصد رسیده و نسبت به ماه قبل ۵/ ۰ واحد درصد کمتر شده است. در ابتدای سال جاری بانک مرکزی هدف‌گذاری تورمی را در سال ۹۴، حدود ۱۳ تا ۱۴ درصد اعلام کرده بود. حال به نظر می‌رسد با نزدیک شدن به این رقم باید هدف‌گذاری جدیدی برای تورم سال ۹۴ در نظر گرفت. اما در این مسیر از اثر سیاستهای ضد رکودی دولت بر تورم نیز نباید غافل شد. بررسی‌ها نشان می‌دهد که با فرض تورم ۷/ ۰درصدی برای تورم ماهانه تا پایان سال جاری تورم نقطه‌به‌نقطه به ۵/ ۸ درصد و تورم متوسط به زیر ۱۲ درصد خواهد رسید.
تهدیدات تورم تک‌رقمی
تورم تک‌رقمی یکی از اهداف بانک مرکزی است که مسوولان عنوان کردند، این هدف در سال ۹۵ تحقق خواهد یافت. البته باید توجه کرد که هدف‌گذاری بانک مرکزی بر اساس تورم متوسط صورت می‌گیرد، اما حصول تورم تک‌رقمی نقطه‌به‌نقطه و تداوم آن باعث خواهد شد که تورم متوسط نیز به زیر ۱۰ درصد برسد. برخی از کارشناسان معتقدند رسیدن تورم تک‌رقمی به زیر ۱۰ درصد اتفاق مهمی است، اما در کنار این موضوع اقدامات پایدارساز برای باقی‌ماندن این شاخص زیر ۱۰ درصد از اهمیت ویژه‌ای برخوردار است. طی سال‌های گذشته در زمان‌هایی، تورم تک‌رقمی در یک یا دو ماه حاصل شده است، اما باقی‌ماندن تورم به شکل تک‌رقمی، همواره یکی از چالش‌های اصلی اقتصاد کشور بوده است. به شکلی در سال‌های گذشته با رسیدن تورم به زیر ۱۰ درصد، سیاستهای کج‌دار و مریز تورم‌زا از سوی سیاست‌گذار مالی و پولی اتخاذ می‌شد و این روند باعث می‌شد که تورم به شکل ضربه‌ای تک‌رقمی شود. این موضوع از این جهت اهمیت دارد که اخیرا سیاست‌گذار پولی در قالب بسته خروج از رکود برای نیمه دوم سال جاری سیاستهای مانند «کاهش نرخ تسهیلات در بازار کالایی و تامین منابع از بانک مرکزی»، «کاهش نرخ سپرده قانونی» و «تسهیلات دهی در بازار بین بانکی» را در دستور کار قرار داده که می‌تواند تداوم تورم تک‌رقمی را با مشکل روبه‌رو سازد. همچنین باید توجه کرد که با لغو تحریم‌ها در فصل پایانی سال‌جاری و سال آینده، میزان دارایی‌های خارجی بانک مرکزی افزایش خواهد یافت که برای کنترل اثر آن بر پایه پولی باید تدبیری اتخاذ کرد. از سوی دیگر، هنوز میزان بدهی بانک‌ها به بانک مرکزی، رقم قابل‌توجهی است که این میزان نیز از موانع کنترل رشد پایه پولی است. البته برخی از کارشناسان معتقدند که نوع نقدینگی در سال جاری متفاوت از سال‌های گذشته است و از درجه نقد شوندگی، منابع بانکی نیز کاسته شده است.
تغییر روند تورم خوراکی‌ها
در گزارش بانک مرکزی علاوه بر تغییرات شاخص کل، روند تورمی گروه‌ها نیز مشخص شده است. در بین کالاها بیشترین تورم ماهانه مربوط به گروه پوشاک و کفش بوده که در آبان‌ماه معادل ۵/ ۱ درصد رشد کرده است. این موضوع می‌تواند به دلیل افزایش تقاضا در فصل شروع مدارس و همچنین افزایش نرخ ارز باشد. البته وزن این گروه در شاخص بهای کل کمتر از ۵ درصد و اثرگذاری این گروه‌ها نمی‌تواند مانند گروه‌هایی مانند «مسکن، آب، برق، گاز و سایر سوخت‌ها» باشد. در گروه مسکن تورم ماهانه معادل ۴/ ۱ درصد گزارش شده و از لحاظ بیشترین تورم ماهانه در مکان دوم قرار دارد. این گروه ۳۳ درصد از وزن کل شاخص را در اختیار دارد و از این حیث یکی از گروه‌های با اهمیت محسوب میشود. دومین گروه با اهمیت در گزارش شاخص بهای مصرف‌کننده، خوراکی‌ها و آشامیدنی‌ها است. مطابق آمار تورم ماهانه گروه خوراکی‌ها در آبان‌ماه معادل ۶/ ۰ درصد شده است. این مقدار در ماه‌های تیر تا مهر سال جاری همواره زیر صفر بود، اما همانطور که «دنیای‌اقتصاد» در گزارش روز چهارشنبه ۲۹ آبان، با عنوان «پیام تورمی از بازار خوراکی» اشاره کرده بود، تورم خوراکی‌ها در آبان‌ماه مثبت شد. به اعتقاد کارشناسان تغییرات آب و هوایی، افزایش قیمت‌های جهانی مواد خوراکی و افزایش نرخ ارز در مسیر افزایش تورم خوراکی‌ها موثر بوده است. یکی دیگر از نکات قابل‌توجه گزارش شاخص بهای مصرف‌کننده در آبان‌ماه، تورم ۲۱ درصدی نقطه‌به‌نقطه در گروه تحصیل است که البته این روند به دلیل افزایش هزینه‌های آغاز سال تحصیلی در دومین ماه پاییز بوده است.
۰۷:۴۸:۱۰گروه بازرگانی- فروغ کریمی: صادرات کشور در آبان‌ماه، رکورد صادرات ماهانه در سال‌جاری را شکست. براساس آمارهای گمرک، ایران در هشت ماه منتهی به آبان سال‌جاری صادرات ۲۹ میلیارد و ۶۳۲ میلیون دلاری را رقم زده است؛ با اینکه این رقم نسبت به مدت مشابه سال گذشته افت ارزشی حدود ۵/ ۱۰ درصدی را تجربه کرده، اما روند صعودی صادرات ماهانه کشور در ماه‌های اخیر می‌تواند نشانه بهبود صادرات در آینده باشد.
برخی از کارشناسان دلیل رشد ارزشی صادرات در ماه‌های اخیر را ناشی از رشد قیمت دلار که از مردادماه امسال شروع شده، می‌دانند. بر این اساس ارزش صادرات کشور در آبان سال‌جاری در حالی رشد ۵۱ درصدی را تجربه کرده که قیمت دلار نیز در این ماه جهش نسبتا بزرگی را ثبت کرده است. از سوی دیگر واردات کشور در ماه‌های اخیر روند متناقضی را نسبت به صادرات کشور نشان داده است؛ درحالی‌که صادرات در آبان‌ماه بالاترین ارزش صادرات ماهانه در سال‌جاری را رقم زده، اما واردات کشور در این ماه (پس از فروردین‌ماه) پایین‌ترین میزان واردات ماهانه را ثبت کرده است. براساس آمارهای گمرک ایران، صادرات کشور از ابتدای سال‌جاری روند کاهشی را در پیش گرفته بود؛ به‌طوری‌که در اردیبهشت‌ماه ارزش صادرات حدود پنج میلیارد و ۱۳۰ میلیون دلار رقم خورد و این رقم با افت ۴۱ درصدی در خردادماه نسبت به اردیبهشت‌ماه به سه میلیارد و ۶ میلیون دلار رسید. این رقم در تیرماه با رشد ناچیز ۵ درصدی به میزان سه میلیارد و ۱۴۸ میلیون دلار ثبت شد؛ اما در مردادماه ارزش صادرات کشور بار دیگر افت داشت و به میزان دو میلیارد و ۹۲۴ میلیون دلار رقم خورد. این در حالی است که روند کاهشی صادرات کشور در مردادماه پایان یافت و پس از آن روندی صعودی را در پیش گرفت؛ به‌طوری‌که در شهریورماه با رشد ۶/ ۲۱ درصدی به سه میلیارد و ۵۵۵ میلیون دلار رسید. پس از آن در مهرماه با رشد ناچیز دو درصدی ارزش صادرات سه میلیارد و ۶۳۷ میلیون دلار ثبت شد؛ اما آمارهای گمرک در آبان ماه نشان می‌دهد که میزان صادرات در این ماه نسبت به ماه قبل از آن، با رشد ۵۱ درصدی به پنج میلیارد و ۵۰۱ میلیون دلار رسید که این رقم، بالاترین میزان صادراتی است که از فروردین‌ماه تا آبان‌ماه سال‌جاری رقم خورده است.
در سال‌جاری تجارت خارجی کشور از جمله صادرات با افت ارزشی نسبت به سال گذشته همراه بوده است. دلایل افت صادرات را می‌توان در کاهش قیمت جهانی نفت و به تبع آن محصولات وابسته به نفت، همچنین انتظارات تاجران و تولیدکنندگان به لغو کامل تحریم‌ها دید. البته اخیرا رئیس سازمان توسعه تجارت عامل دیگری از جمله سوق یافتن صادرات به سمت کالاهای با ارزش افزوده بالا و جلوگیری از خام فروشی محصولات کشور را از دیگر دلایل افت صادرات در سال‌جاری دانست. اما با این همه، به نظر می‌رسد روند رو به رشد صادرات ماهانه کشور در سال‌جاری را بتوان نشانه مثبتی برای توسعه و بهبود صادرات در آینده دانست. همچنین براساس آمارهای گمرک، طی هشت ماه منتهی به آبان سال‌جاری از صادرات ۲۹ میلیارد و ۶۳۲ میلیون دلاری کشور، سهم صادرات میعانات گازی ۱۷ درصد، سهم صادرات محصولات پتروشیمی ۳۵ درصد و سهم صادرات سایر کالاها نیز معادل ۴۸ درصد بوده است. عمده‌ترین خریداران کالاهای ایرانی نیز در مدت مورد بررسی به ترتیب شامل کشورهای چین، عراق، امارات‌متحده عربی، هند و افغانستان بوده است. رقم صادرات کشور در هشت ماه منتهی به آبان سال‌جاری کشور در حالی است که طی این دوره واردات کشور معادل ۲۷ میلیارد و ۳۷ میلیون دلار رقم خورده است.
بر این اساس، طی این دوره حجم تجاری کشور معادل ۵۶ میلیارد و ۶۶۹ میلیون دلار و تراز تجاری کشور نیز معادل دو میلیارد و ۵۹۵ میلیون دلار ثبت شد. این رقم تراز تجاری را می‌توان مثبت‌ترین تراز تجاری کشور در سال‌جاری دانست. با اینکه در سال‌های پیش عمدتا تراز تجاری کشور با کسری همراه بود؛ اما در سال‌جاری متفاوت از سال‌های پیش، به غیر از ۶ ماه منتهی به شهریور سال‌جاری (که تراز تجاری معادل منفی ۳۵۸ میلیون دلار ثبت شده بود)، در سایر دوره‌ها تجارت کشور با مازاد تراز تجاری همراه بود. اما بررسی‌ها از روند واردات کشور طی هشت ماه منتهی به آبان سال‌جاری اخبار خوشی را با خود به همراه ندارد. اگر چه صادرات کشور در ماه‌های اخیر روندی صعودی داشته، اما واردات کشور با کاهش ارزشی همراه بوده است. براساس آمارهای گمرک واردات کشور در آبان‌ماه معادل دو میلیادر و ۹۶۱ میلیون دلار رقم خورده که این رقم را می‌توان جزو یکی از پایین‌ترین ارقام واردات از فروردین‌ماه تا آبان‌ماه سال‌جاری دانست.
با اینکه واردات کشور در اردیبهشت ماه چهار میلیارد و ۳۷۳ میلیون دلار رقم خورده بود؛ اما در خرداد ماه با افت ۸ درصدی به چهار میلیارد و سه میلیون دلار رسید. در تیرماه نیز روند کاهشی ارزش واردات ادامه داشت و با افت ۱۳ درصدی نسبت به خردادماه به سه میلیارد و ۴۷۵ میلیون دلار رسید. در مردادماه نیز ارزش واردات افت ۱۱ درصدی را تجربه کرد و معادل سه میلیارد و ۸۹ میلیون دلار ثبت شد. این در حالی است که در شهریورماه یک جهش حدود ۲۸ درصدی را در ارزش واردات شاهد بودیم و ارزش واردات در شهریورماه معادل سه میلیارد و ۹۴۱ میلیون دلار رقم خورد. اما این رشد دیری نپایید و در همین ماه ختم شد؛ به‌طوری‌که در مهرماه نیز ارزش واردات کشور با افت ۱۸ درصدی نسبت به شهریورماه به سه میلیارد و ۲۲۴ میلیون دلار رسید؛ در آبان‌ماه برخلاف اینکه صادرات کشور بیشترین رقم صادرات ماهانه در کشور را به خود اختصاص داده بود، اما واردات کشور در این ماه جزو یکی از پایین‌ترین رقم واردات ماهانه در سال‌جاری است. واردات کشور در آبان‌ماه افت ۸ درصدی نسبت به مهرماه امسال را ثبت کرده است.
۰۷:۴۸:۰۶مدیر برنامه ریزی و توسعه شرکت ملی صنایع پتروشیمی ایران گفت: بر اساس تغییرات صورت گرفته در برنامه ششم بخشی از طرحهای تولیدی متانول و اوره کشور متناسب با شرائط بازارهای بین المللی تعدیل و یا به برنامه هفتم منتقل می شود.
حمیدرضا رستمی در گفتگو با خبرنگار شانا، با بیان این که قرار است براساس نقشه راه صنعت پتروشیمی تولید کشور به ١٨٠ میلیون تن برسد، گفت: این برنامه با توجه به شرائط کشور و چارچوبها و نیازهای سرمایه گذاری شاید به این زودیها محقق نشود، از این رو هم اکنون برنامه ها در قالب برنامه ششم با هماهنگی وزارت نفت در حال تدوین است که بر اساس آن ۶٧ طرح نیمه کاره پتروشیمی در کشور بازنگری می شود.وی به تغییر نگرشهای صنعت پتروشیمی با توجه به گشایشهای سیاسی صورت گرفته در زمینه کسب فناوریهای جدید و تولید محصولات متنوعتر در صنعت پتروشیمی اشاره کرد و گفت: ایران در صنایع پتروشیمی خود دیگر به دنبال صرفا سرمایه گذار محض نیست، بلکه به دنبال سرمایه گذار صاحب فناوری و مدیریت پروژه است.مدیر برنامه ریزی و توسعه شرکت ملی صنایع پتروشیمی ایران گفت: با بهره برداری کامل از میدان مشترک پارس جنوبی سالانه ۴,۵ میلیون تن تولید اتان کشور افزوده می شود که این میزان برای طرحهای آتی پتروشیمی در نظر گرفته شده است، ضمن آن که نفتای تولید شده در پالایشگاههای سیراف و ستاره خلیج فارس و ال پی جی تولید شده در پالایشگاههای گازی از دیگر خوراکهای در نظر گرفته شده است.وی توسعه صنعت پتروشیمی را از اروند تا چهابهار در سواحل خلیج فارس و دریای عمان از سیاستهای کلان NPC برشمرد و گفت: با توجه به تعدیلات و تغییرات صورت گرفته در برنامه ششم توسعه پیش بینی می شود درآمد ٢٣ میلیارد دلاری این صنعت تا پایان این برنامه دو برابر شود.رستمی گفت: شرکتهای زیادی از کشورهایی مثل کره جنوبی، ژاپن، آلمان و ایتالیا تاکنون برای احداث زنجیره تولید پتروشیمی در کشور به NPC اعلام آمادگی کرده اند.مدیر برنامه ریزی و توسعه شرکت ملی صنایع پتروشیمی ایران گفت: برای رسیدن به اهداف پیش بینی شده، صنعت پتروشیمی سالانه به ٨ تا ١٠ میلیارد دلار سرمایه گذاری نیاز دارد.
۰۷:۴۸:۰۲به گزارش خبرگزاری مهر، محمد جواد ظریف وزیر امور خارجه جمهوری اسلامی ایران در پیامی خطاب به مولود چاووش اوغلو وزیر امور خارجه شصت و چهارمین دولت جمهوری ترکیه، ضمن تبریک به وی به دلیل انتخاب مجددش به این سمت، ابراز اطمینان کرد که با درایت و تدبیر دو طرف مشکلی که اخیراً بین دو همسایه و دو کشور دوست ما در منطقه بروز کرده حل شده و همه ما به اتفاق یکدیگر بتوانیم با معضل اصلی منطقه و جهان که تروریسم است مبارزه کنیم.
مشروح این پیام به شرح ذیل است:
بسم الله الرحمن الرحیم
جناب آقای مولود چاووش اوغلو
وزیر محترم امور خارجه جمهوری ترکیه
سلام علیکم
انتخاب مجدد جنابعالی به عنوان وزیر امور خارجه جمهوری ترکیه را تبریک می‌گویم. اطمینان دارم روابط دوستانه و برادرانه دو کشور ایران و ترکیه، در دولت جدید که با اقبال گسترده‌تر مردم ترکیه انتخاب شده است، همچنان روند رو به رشد خواهد داشت.
همچنین مایلم با اغتنام از فرصت ضمن تاکید بر اهمیت تداوم رایزنی‌های دو کشور برای کمک به حل و فصل مسائل منطقه و جهان اسلام که در شرایط بسیار حساس و پیچیده به سر می‌برند، بر اثرات مثبت اینگونه مشورت‌ها تاکید کنیم.
همچنین اطمینان دارم با درایت و تدبیر دو طرف مشکلی که اخیراً بین دو همسایه و دو کشور دوست ما در منطقه بروز کرده حل شده و همه ما به اتفاق یکدیگر بتوانیم با معضل اصلی منطقه و جهان که تروریسم است مبارزه کنیم.
برای جنابعالی و ملت شریف ترکیه آرزوی موفقیت و بهروزی دارم.
۰۷:۴۷:۵۹وزیران خارجه ایران و عربستان در بعدازظهر ۲۳ آبان‌ماه در حاشیه نشست وین ۲ برای اولین بار به صورت دو جانبه با یکدیگر دیدار کردند.
دو وزیر در این دیدار در ارتباط با مسائل مختلفی از جمله موضوع فاجعه منا ، پیگیری وضعیت مفقودان ایرانی این فاجعه و ابعاد حقوقی آن گفت‌وگو کردند.
به گزارش خبرنگار سیاسی خارجی خبرگزاری دانشجویان ایران (ایسنا)، در چند ماه اخیر با توجه به تحولات سوریه، عراق، یمن و همچنین فاجعه منا بحث و اختلافات بین ایران و عربستان شدت گرفته و وزیر امور خارجه تازه کار عربستان بعضاً مواضعی غیرمنطقی و حتی نژادپرستانه در ارتباط با ایران اتخاذ کرده است.
بعد از آن که عادل الجبیر به جای سعود الفیصل مسئولیت دستگاه دیپلماسی وزارت امور خارجه عربستان را بر عهده گرفت ملاقات دو جانبه‌ای بین وزیران خارجه ایران و عربستان برگزار نشده بود و در معدود دیدارها در حاشیه نشست‌های بین‌المللی گفت‌وگوی دو وزیر در حد تعارف و احوال‌پرسی معمول بوده است ولی وزرای خارجه دو کشور در روز شنبه ۲۳ آبان‌ماه در حاشیه نشست وین۲ با یکدیگر گفت‌وگوی کوتاهی انجام دادند.
یک منبع آگاه در مورد این دیدار به خبرنگار ایسنا گفت: در حاشیه نشست وین۱ نیز وزرای خارجه دو کشور با یکدیگر به صورت خیلی کوتاه سلام و تعارفات معمول را انجام دادند ولی در نشست وین۲ وزرای خارجه دو کشور با یکدیگر گفت‌وگوی طولانی‌تری به صورت دو جانبه انجام دادند.
در زمان برگزاری نشست وین۱ در ۸ آبان‌ماه اخباری مبنی بر مجادله وزرای خارجه ایران و عربستان در آن نشست مطرح شد ، چنانکه بسیاری از رسانه‌های خارجی بر این موضوع اذعان کردند که بیشتر این نشست به مجادله این دو وزیر گذشته است.
منابع خبری در این ارتباط اعلام کردند ایران و عربستان بارها در گفت‌وگوهای دیپلماتیک وین درباره سوریه وارد درگیری لفظی شدند .
به گفته دو مسئول غربی، در جریان درگیری لفظی شدید بین این دو مقام ایرانی و سعودی ، ظریف اعلام کرده است که اتباع عربستان سعودی مسئول حملات یازده سپتامبر هستند .
فیلیپ هاموند، وزیر خارجه انگلیس در همان زمان در مصاحبه با بلومبرگ با اشاره به اختلافات ایران و عربستان در این نشست گفت : اینکه ظریف و عادل الجبیر نشست وین را ترک نکردند، خود یک دستاورد است و برای ایرانی‌ها و سعودی‌ها ساده نیست که گفت‌وگوی مستقیم داشته باشند.
در همان زمان بگو مگوهای سیاسی این دو وزیر به فضای مجازی هم کشیده شده و با توجه به مشاجره وزرای خارجه ایران و عربستان و روسیه بر سر مسائل سوریه، این گفت‌وگوی نسبتا تند در فضای مجازی هم منتشر شده است.
ﺧﺒﺮﮔﺰﺍﺭﻱ ﺑﻨﺖ ﺟﺒﻴﻞ ﻟﺒﻨﺎﻥ در انتشار محتوای این مشاجره نوشت :
ﺟﺒﻴﺮ ( ﻭﺯﻳﺮ ﺧﺎﺭﺟﻪ ﻋﺮﺑﺴﺘﺎﻥ ) : ﺍﺳﺪ ﺑﺎﻳﺪ ﻓﻮﺭﺍ ﺑﺮﻛﻨﺎﺭ ﺷﻮﺩ !
ﺩﻛﺘﺮ ﻇﺮﻳﻒ : ﺗﻮ ﻣﮕﺮ ﻣﺮﺩﻡ ﺳﻮﺭﻳﻪ ﻫﺴﺘﻲ ﻛﻪ ﺑﺮﺍﻱ ﺣﺎﻛﻢ ﺳﻮﺭﻳﻪ ﺗﺼﻤﻴﻢ ﻣﻲﮔﻴﺮﻱ؟
ﺟﺒﻴﺮ : ﻣﺮﺩﻡ ﺳﻮﺭﻳﻪ ﺑﺸﺎﺭ ﺍﺳﺪ ﺭﺍ ﺍﻧﺘﺨﺎﺏ ﻧﻜﺮﺩﻩ ﺍﻧﺪ؛ ﭘﺲ ﺑﺎﻳﺪ ﺑﺮﻭﺩ !
ﻻﻭﺭﻭﻑ : ﺑﺒﺨﺸﻴﺪ ! ﭼﻪ ﻛﺴﻲ ﻣﻠﻚ ﺳﻠﻤﺎﻥ ﺭﺍ ﺍﻧﺘﺨﺎﺏ ﻛﺮﺩﻩ ﺍﺳﺖ؟ !
حسین امیرعبداللهیان معاون عربی و افریقای وزیر خارجه که خود در این نشست حضور داشته است در گفت‌وگویی در مورد این مشاجره گفت : هیات ایرانی در این نشست تلاش کرد وارد چالش با عربستان نشود و بر روی راه حل سیاسی موضوع سوریه تمرکز کند اما عادل الجبیر، وزیر امور خارجه عربستان اظهاراتی نامتوازن و بی اساس مطرح کرد و رفتاری دون شان وزیر خارجه یک کشور بروز داد که با واکنش تند آقای ظریف مواجه شد.
امیرعبداللهیان با بیان اینکه عادل الجبیر با این نیت وارد جلسه شده بود که از آن جدول زمانی کوتاه مدت خارج شود که رئیس جمهور سوریه از قدرت کنار برود افزود: وزیر خارجه عربستان اصلا در پی مفاهیمی همچون حق و اراده مردم سوریه برای تعیین سرنوشتشان نبود و اظهارات نادرستی را بیان کرد.
وی افزود: آقای ظریف در زمان رسمی جلسه یک بار با بی اعتنایی به اظهارات عادل الجبیر و بار دیگر با صراحت اتهامات بی اساس او را رد کرد و اقدامات نادرست عربستان در قبال سوریه و برخی مسائل منطقه را بیان کرد.
جمهوری اسلامی ایران بارها بر تمایل خود جهت گفت‌وگو با عربستان در راستای حل مسائل منطقه تأکید کرده است ، ولی به نظر می‌رسد دولت حاکمه جدید عربستان تلاش دارد رقابتی که بین دو کشور از قدیم وجود داشته است را به یک رقابت خصمانه تبدیل کند.
بعد از وقوع فاجعه منا به خاطر سوءتدبیر عربستان سعودی وجان باختن ۴۶۲ زائر ایرانی در این فاجعه و مفقود شدن تعداد دیگری از زائران ایرانی در این مراسم، وزیر امور خارجه کشورمان که برای شرکت در هفتادمین نشست مجمع عمومی سازمان ملل به وین رفته بود، از همان‌جا پیگیری‌های دیپلماتیک خود را در ارتباط با این فاجعه انجام داد و در همین راستا دفتر نمایندگی ایران در سازمان ملل پیشنهاد ملاقات وزرای خارجه دو کشور را مطرح کرده بود که عربستان سعودی این پیشنهاد را نپذیرفته بود.
در همان زمان روزنامه الحیات چاپ لندن به نقل از برخی منابع نوشت که ظریف شفاها خواستار برگزاری نشست با عادل الجبیر وزیر خارجه عربستان شده است، اما به زعم این روزنامه این درخواست با نوعی تکبر همراه و نابجا بوده است.
این منابع همچنین مدعی شدند که طرف ایرانی این درخواست را به شیوه معمول که متضمن برنامه‌های مشخص باشد، مطرح نکرده است، بلکه این درخواست فقط مربوط به بررسی حوادث حج بوده و ربطی به امور سیاسی مربوط به مسائل منطقه مانند سوریه و یمن نداشته است و لذا عربستان این درخواست را نپذیرفته و با آن موافقت نکرده است.
در حالی که بارها ایران تأکید کرده که عربستان سعودی باید مسئولیت خود را در ارتباط با این فاجعه بپذیرد و زمینه را برای تحقیق در ارتباط با علت این ماجرا فراهم کند عربستان در اظهارات غیر مسئولانه مدعی است که ایران می‌خواهد بحث فاجعه منا را به یک موضوع سیاسی تبدیل کند.
۰۷:۴۷:۵۴مدیر کل دفتر خصوصی‌سازی برق وزارت نیرو اسامی نیروگاه هایی که در سال ۱۳۹۴ در لیست واگذاری سازمان خصوصی‌سازی قرار گرفته اند را تشریح کرد.
آریایی در گفت‌وگو با خبرنگار ایسنا، در خصوص وضعیات فعلی نیروگاه های برق کشور،اظهار کرد:در حال حاضر بیش از ۵۰ درصد از نیروگاه‌های کشور در اختیار بخش غیردولتی قرار دارد.
وی با اشاره به اهم اقدام وزارت نیرو در خصوص واگذاری نیروگاه‌ها اظهار کرد: با اخذ مصوبه از هیات وزیران در سال ۱۳۹۲ مقرر شد که نیروگاه‌ها به جای واگذاری در قالب دارایی صرفا در قالب شخصیت‌های حقوقی مستقل واگذار شوند.مدیر کل دفتر خصوصی‌سازی برق وزارت نیرو ادامه داد: از سوی دیگر برای آن دسته از نیروگاه‌ها که باید وفق قانون سیاستهای کلی اصل ۴۴ قانون اساسی باقی بمانند (سهم ۲۰ درصدی دولت) هم شرکتهای دولتی ایجاد شود.آریایی با اشاره به نیروگاه‌هایی که در لیست واگذاری سال ۱۳۹۴ سازمان خصوصی‌سازی قرار گرفته‌اند، گفت: تولید نیروی برق خلیج فارس، تولید نیروی برق آذربایجان، تولید نیروی برق زاگرس،تولید نیروی برق خراسان، تولید نیروی برق زاهدان، تولید نیروی برق شاهرود، تولید نیروی برق شهید رجایی، تولید نیروی برق فارس، تولید نیروی برق لوسان، تولید نیروی برق سبز منجیل، تولید نیروی برق یزد، تولید نیروی برق رامین، تولید نیروی برق بندر عباس، تولید نیروی برق شهید مفتح در لیست واگذاری سال ۱۳۹۴ سازمان خصوصی‌سازی قرار داده شده است.وی اظهار کرد: سد و نیروگاه شهید عباسپور ، نیروگاه برق آبی کوهرنگ و نیز شرکت تعمیرات نیروگاهی ایران نیز در لیست واگذاری سال ۱۳۹۴ سازمان خصوصی‌سازی قرار گرفته اند.
۰۷:۴۷:۵۰به گزارش ایرنا به نقل از اداره کل دیپلماسی رسانه ای وزارت امور خارجه، «جابری انصاری» روز جمعه در واکنش به ادعای برخی مقام های آمریکایی درخصوص حملات سایبری ایران، افزود: از دیدگاه ما فقدان یک نظام حقوقی کارآمد در عرصه بین المللی برای جلوگیری و ممنوعیت از چنین حملاتی یکی از کمبودهای جدی در این زمینه می باشد.
وی خاطرنشان کرد: ایران بعنوان یک کشور مسئولیت پذیر که در حال حاضر ریاست جنبش عدم تعهد را نیز برعهده دارد همواره به تدوین وتقویت سازوکارهای بازدارنده بین المللی دراین زمینه متعهد بوده و دیگر کشورها بویژه کشورهای غربی را نیز به همکاری و خودداری از اقدامات و حملات مخرب سایبری فرا می خواند.
جابری انصاری تاکید کرد: متاسفانه عملکرد برخی از کشورها در این رابطه سازنده نبوده و به هنجارهای بین المللی آسیب زده است.
به گزارش جمعه خبرنگار سیاسی ایرنا، متن یادداشت بعیدی نژاد ایران به این شرح است: آقای آمانو مدیر کل آژانس بین المللی انرژی اتمی روز گذشته در بیانیه خود در جلسه رسمی شورای حکام و همچنین در نشست مطبوعاتی با خبرنگاران خارجی در وین محورهای مهمی را به موضوع هسته ای ایران اختصاص داد که خلاصه و اهم آنها بدین شرح است:
نقشه راهی که در خصوص رفع ابهامات از موضوعات حال و گذشته مربوط به برنامه هسته ای، میان ایران و آژانس توافق شده است بر اساس برنامه زمان بندی شده خود کاملا اجرا شده است و روز بیست و چهار نوامبر جلسه جمع بندی نهایی هیات ایران و تیم آژانس نیز برگزار شد، که بر مبنای گزارشی که دریافت کرده ام جلسه خوبی بوده است. هفته آینده من ارزیابی نهایی خود را برای تصمیم شورای حکام ارائه خواهم داد.
این ارزیابی نهایی متمرکز بر یافته های تیم های فنی آژانس خواهد بود و در این ارزیابی از حدس و گمان احتراز خواهم کرد در جریان اجرای نقشه راه بر اساس تفاهمات با ایران اطلاعات لازم را از ایران دریافت کرده ایم و از پارچین هم بازدید داشته ام. مجموعه این اقدامات تصویر کافی و مناسبی را در اختیار آژانس قرار داده است که بتواند ارزیابی نهایی خود در مورد برنامه حال و گذشته ایران مرتبط با ابعاد احتمالی نظامی یا پی ام دی را ارائه کند.
این انتظار نباید وجود داشته باشد که آژانس بتواند به صد در صد و تمامی سوالات مطرح شده در خصوص بحث ابعاد نظامی احتمالی برنامه هسته ای ایران پاسخ کاملا روشن و قطعی بدهد چرا که این پرونده، پرونده بسیار پیچیده ای است که تاریخچه دوازده ساله دارد که در گزارش سال ۲۰۱۱ در دوازده بخش بدان پرداخته شده است ( که بسیاری از موارد آن به عرصه های حساس نظامی ایران مرتبط می شود).
اما مثالی که می توانم برای رهیافت خودمان در حل مسئله و ارائه ارزیابی نهایی بزنم، مثال پازل های تصویری است، که ممکن است شما چند مورد خاص از هزاران پازل را هم نتوانید بطور قطعی پیدا کنید، اما این مانع از این نمی شود که تصویر مشخص نهایی کل پازل تصویری را نداشته باشید. این معنای آن چیزی است که می گویم گزارش ما سفید مطلق نخواهد بود. ما امروز این ارزیابی نهایی را در اختیار داریم و هفته آینده این ارزیابی نهایی خود را در اختیار شورای حکام قرار می دهیم که اعضا تا روز پانزده دسامبر وقت کافی برای مطالعه آن در اختیار دارند.
با دادن این گزارش ارزیابی نهایی، ما در آژانس تمامی کار خود در مورد پرونده ی پی ام دی را انجام داده ایم و حالا این نوبت کشورهای عضو شورای حکام است که تصمیم آخر در مورد بستن همیشگی پرونده پی ام دی را در روز پانزده دسامبر اتخاذ کنند.
۰۷:۴۷:۴۷علی‌اکبر صالحی، رئیس سازمان انرژی اتمی ، روابط دیپلماتیک با آمریکا را منتفی دانست.صالحی در گفتگوی اختصاصی با روزنامه لوفیگارو فرانسه در پاسخ به این سوال که آیا شما خواهید توانست به تعهدات خود در خصوص اجرای توافق هسته ای عمل کنید ، گفت: ما جمع‌اوری سانتریفیوژها از تاسیسات هسته‌ای‌مان را همان‌گونه که آژانس بین المللی انرژی اتمی به آن اذعان کرده است ، آغاز کرده‌ایم و این فرآیند به مسیر خود ادامه می‌دهد.بر اساس گزارش خبرگزاری صدا و سیما، رئیس سازمان انرژی اتمی کشورمان در پاسخ به سوالی در خصوص بیانات مقام معظم رهبری در قبال آمریکا گفت: این امر به روابط پرتنش ما در گذشته با آمریکا ربط دارد.
۰۷:۴۷:۴۴با رونمایی از الگوی جدید قراردادهای نفتی ایران موسوم به IPC در کنفرانس تهران در روزهای آتی، فرصتی فراهم میشود تا با افرایش جذب سرمایه گذاری خارجی در صنعت نفت شاهد توسعه میادین نفتی کشور باشیم. با این وجود، با توجه به ارزش بالای قراردادهای نفتی و درازمدت بودن این قراردادها، لازم است تمامی جوانب این قراردادها با دقت زیادی تنظیم گردد تا هزینه سنگینی به کشور تحمیل نگردد.
در همین راستا، در این یادداشت به بررسی برخی از ابهامات این الگوی جدید قراردادی با توجه به مصوبه هیئت دولت در این زمینه در تاریخ ۹ مهرماه و همچنین قراردادهای نفتی عراق که IPC به شدت از آن الهام گرفته است، می پردازیم.
۱) ابهام در روش انتخاب توسعه دهنده میادین اکتشاف نشده: مصوبه دولت درباره الگوی جدید قراردادهای نفتی؛ فقط کلیاتی از این الگوی قراردادی بیان شده است که برای بررسی کارشناسی این قراردادها، کافی و قابل استناد نیست. به عنوان مثال، نصرالله ابراهیمی، مشاور کمیته بازنگری در قراردادهای نفتی در همایش «از دارسی تا IPC» در دانشگاه امام صادق (ع) در تاریخ ۲۸ آبان ماه بیان کرد که اگر یک شرکت در اکتشاف یک میدان موفق شود و توسعه آن میدان را اقتصادی کند، حق توسعه آن میدان با همان شرکت خواهد بود و امکان واگذاری آن به شرکت دیگر وجود ندارد. این در حالی است که در متن مصوبه دولت هیج نشانه‌ای از این ادعای ابراهیمی در مصوبه دولت دیده نمی شود.
۲) ابهام در میزان مالیات شرکت های نفتی: سید مهدی حسینی، رئیس کمیته بازنگری در قراردادهای نفتی در همایش نفت و نیرو در ۲۹ مهرماه اعلام کرد که برای شرکت های سرمایه گذار در توسعه میادین، مالیاتی از ۱۰ تا ۴۰ درصد در نظر گرفته شده است . در کنار این موضوع که در متن مصوبه دولت هیچ نشانه ای درباره این ادعای حسینی وجود ندارد، گستردگی دامنه مالیات دریافتی نیز جای تامل دارد. معلوم نبودن مقدار مالیات دریافتی از شرکت های نفتی، فضا را برای چانه زنی این شرکت ها و درنظر گرفتن مالیات حداقلی برای میدان‌هایی که ریسک پایینی برای تولید نفت دارند، باز گذاشته است. این در حالی است که در قراردادهای نفتی عراق ،۳۵% مالیات بر عایدی کل شرکت سرمایه گذار در نظر گرفته است.
۳) ابهام در مصادیق هزینه های تامین مالی: در مصوبه هیات دولت ذیل پرداخت های کارفرما به عبارت هزینه های تامین مالی بسنده شده است و مشخص نیست که این هزینه های تامین مالی شامل چه مواردی است. این در حالی است که در قراردادهای نفتی عراق تصریح شده است که هزینه های تامین مالی به هزینه سرمایه گذاری تعلق نمی‌گیرد و فقط شامل هزینه های غیر سرمایه گذاری مانند عوارض و گمرک خواهد بود.
ضرورت دارد وزارت نفت قبل از استفاده از الگوی قراردادی IPC در توسعه میادین نفتی و گازی کشور، ابهامات مذکور را برطرف کند تا شرایط لازم برای حفظ منافع ملی فراهم شود.
۰۷:۴۷:۳۹محمد فطانت در گفت و گو با خبرنگار اقتصادی خبرگزاری فارس با اعلام تصویب کلیات راه اندازی بازار مشتقه ارز در آخرین جلسه شورای عالی بورس عنوان کرد: با توجه به پیگیری مفصل موضوع اوراق مشتقه ارز در کمیسیون تخصصی شورای عالی بورس بالاخره در جلسه اخیر این شورا کلیات راه اندازی بازار اوراق مشتقه ارزی با حضور همه اعضا به تصویب رسید.
رئیس سازمان بورس و اوراق بهادار با اشاره به نیاز به پوشش ریسک نوسانات ارزی برای فعالان اقتصادی و صادرکنندگان کالا و لزوم ترسیم چشم اندازی روشن از آینده نرخ ارز برای پیشبرد برنامه ریزی ها ؛ گفت: پوشش ریسک نوسان نرخ ارز همواره دغدغه تجار و سرمایه گذاران کشور بوده و این در حالی است که وجود بازار مشتقه ارزی در کنار بازار فیزیکی ارز ، می تواند ریسک نوسان نرخ ارز را تثبیت کند و وارد کنندگان و صادرکنندگان ایرانی را از بابت تلاطم های قیمتی بوسیله ابزارهای مالی مشتقه از جمله قراردادهای آتی و یا اوراق اختیار معامله ارز به نوعی بیمه کند.
وی افزود: سرمایه گذار و یا تاجر ایرانی می تواند از طریق ابزارهای مختلف معاملاتی از جمله معاملات آتی ارز برای یک دوره زمانی سه ماهه و یا شش ماهه با اهرم های مالی اندکی ریسک ناشی از نوسان قیمت ها در آینده را از بین ببرد. به عبارتی بهتر از طریق این ابزار مالی نرخ ارز برای صادر کننده کالا در شش ماه آینده قابل رصد و پیش بینی بوده و امکان سنجش سودآوری را خواهد داشت.
فطانت از اوراق اختیار معامله ارزی به عنوان دیگر ابزارهای مشتقه مالی برای پوشش ریسک نوسانات نرخ ارز یاد کرد و افزود: خریدار این اوراق با پرداخت پرمیموم و یا حق شرط از طریق این ابزار، ریسک نوسان قیمت ها را پوشش می دهد.
فطانت با تاکید بر اینکه بازار مشتقه ارز با اولویت استفاده از ابزار فیوچرز راه اندازی خواهد شد، عنوان کرد: در این بازار عمده ارزهای خارجی و ریال از طریق معاملات آتی مشابه بازار آتی سکه طلای بورس کالا معامله خواهند شد.
دبیر شورای عالی بورس از راه اندازی بازار مشتقه ارزی به عنوان بزرگترین رویداد بازار سرمایه یاد کرد و افزود: با توجه به تصویب کلیات بازار آتی ارز در شورای عالی بورس مقرر شد زمانبندی برای راه اندازی این بازار و مباحث مربوط به الزامات و مباحث تفصیلی این بازار از طریق کارگروه های خاص در جلسات بعدی شورا به تصویب برسد. این رویداد بزرگ با اجماع کلی همه تصمیم گیران اقتصادی نظام قابلیت انجام و راه اندازی خواهد داشت چراکه در نبود چنین ابزارهایی رغبت سرمایه گذار خارجی برای ورود به حوزه های سرمایه گذاری کشور کم رنگ ترخواهد بود.
به باور وی هر چه امکان پیش بینی ها از طریق ابزارهای مشتقه برای سرمایه گذاران افزایش یابد امکان پاسخ گویی به تقاضا و جذب حداکثری منابع پولی و مالی برای بازار سرمایه فراهم خواهد بود.
رییس سازمان بورس در ادامه به برنامه ریزی برای توسعه بازار صکوک در بازار سرمایه اشاره کرد و گفت: با توجه به نامه اخیر ریاست جمهور به معاون اول خود مبنی بر لزوم ارتقای تامین مالی شرکت ها از طریق افزایش انتشار اوراق صکوک و تجدیدنظر در زمینه قوانین و مقررات کشور به منظور تسهیل فرایند تامین مالی بنگاه‌های اقتصادی و همچنین استقبال خوب هیات های سرمایه گذاری خارجی از اوراق صکوک و اسناد خزانه اسلامی فرصت مناسبی برای دعوت از همه به منظور بهره گیری از این ابزارها فراهم شده و می تواند زمینه خوبی برای دیپلماسی مالی در زمینه های مختلف باشد.
فطانت از هم افزایی و عزم دولت برای انتشار ۵ هزار میلیارد تومان اوراق خزانه اسلامی تا قبل از پایان سال جاری خبر داد و گفت: بازار ثانویه این اوراق نیز به استناد قانون در بازار سرمایه شکل گرفته است و همسو با اجرای قانون رفع موانع تولید رقابت پذیر در حال توسعه می باشد.
این مقام مسئول با بیان این که تامین مالی بخش های مختلف اقتصاد از بازار سرمایه از طریق ابزارهای مختلف به عدد ۵۰ هزار میلیارد تومان در سال جاری خواهد رسید، گفت: توسعه بازار معاملات صکوک اسلامی برای هم سنگ شدن با بازار سهام از اهداف اصلی متولیان بازار سرمایه بوده و تلاش می شود تا با تعریف و راه اندازی ابزارهای معاملاتی مختلف امکان پاسخ گویی به همه سلایق سرمایه گذاری در بازار سرمایه وجود داشته باشد.
۰۷:۴۷:۳۶به گزارش خبرنگار اقتصادی خبرگزاری فارس، در سال گذشته رشد بدهی بانکهای غیردولتی به بانک مرکزی لجام گسیخته و به شدت نگران کننده بود اما شش ماه اول امسال بدهی این بانک‌ها در مجموع ۴۴٫۷ درصد کاهش یافته و در در مقابل بدهی بانکهای تجاری دولتی ۱۰۸٫۵ درصد افزایش یافته است.
طبق جداولی که بانک مرکزی منتشر کرده است، بدهی بانکهای تجاری (دولتی) به بانک مرکزی در پایان شهریور ماه به ۱۲ هزار و ۳۲۰ میلیارد تومان رسیده که نسبت به اسفند سال گذشته ۱۰۸٫۵ درصد و در مقایسه با شهریور سال قبل ۵۲٫۵ درصد رشد داشته است.
این افزایش شدید بدهی بانکهای تجاری (دولتی) در شرایطی است که بدهی بخش دولتی به این بانک‌ها در شش ماه اول امسال ۱٫۴ درصد کاهش یافته است.
حجم کل بدهی بخش دولتی به بانکهای تجاری دولتی ۲۹ هزار و ۳۱۰ میلیارد تومان است.
در بخش بانکهای تخصصی که شامل بانکهای کشاورزی، صنعت و معدن، توسعه صادرات و مسکن میشود، حجم بدهی به بانک مرکزی ۱٫۶ درصد کاهش یافته و به ۵۵ هزار و ۲۰ میلیارد تومان رسیده است.
همچنین بدهی بخش دولتی به بانکهای تخصصی با ۹٫۶ درصد رشد به ۳۵ هزار و ۹۰۰ میلیارد تومان بالغ شده است. این رشد ۹٫۶ درصدی فقط از ناحیه بدهی دولت بوده و شرکت‌ها و موسسات دولتی رشد بدهی نداشته‌اند.
در بخش خلاصه دارایی‌ها و بدهی‌های بانکهای غیردولتی و موسسات اعتباری، بدهی به بانک مرکزی ۴۴٫۷ درصد کاهش یافت و ۱۳ هزار و ۲۶۰ میلیارد تومان درج شده است.
بدهی بخش دولتی به بانکهای غیردولتی و موسسات اعتباری هم با ۸ درصد رشد به ۴۴ هزار و ۸۵۰ میلیارد تومان رسیده است.
۰۷:۴۷:۳۱هفته نصف و نیمه دوم اذر را در حالی اغاز می کنیم که امید به بازار کمی کمرنگ شده است .
۰۷:۴۷:۲۷سلام . صبح شما عزیزان بخیرو شادی .
