بررسی حوزه سیاست خارجی در دولت تدبیر و امید

اهداف راهبردی، راهبردها و اولویتهای سیاست خارجی کشور بر مبنای قانون اساسی و اسناد بالادستی و سه اصل عزت، حکمت، مصلحت تدوین شده است. درادامه این موارد در نقشه راه حوزه سیاست خارجی ترسیم و تشریح می‌گردد.

۱-۵ اهداف راهبردی

پاسداری از استقلال، وحدت ملی و تمامیت ارضی کشور؛

اعتلای شان، موقعیت، اقتدار ملی، منطقه‌ای و بین‌المللی ایران و ایرانی؛

افزایش نفوذ منطقه‌ای و جهانی و کاهش آسیب‌پذیری‌های کشور؛

ارتقای روابط و کاهش تنش‌ها و خصومت‌ها؛

کمک به تامین و افزایش امنیت و توان ملی؛

کمک به توسعه‌ پایدار و هدفمند کشور با مبنا قرار دادن اقتصاد محوری در سیاست خارجی؛

ایفای نقش موثر در استقرار صلح و ثبات پایدار در منطقه و جهان؛

۲-۵ مبانی و اصول سیاست خارجی کشور

اهداف و اولویتهای راهبردی حوزه سیاست خارجی برای حصول به تعامل سازنده با جهان بر مبانی زیر استوار است:

غیرامنیتی کردن موقعیت ایران در نظام بین الملل؛

تصحیح چهره جهانی جمهوری اسلامی؛

تنش‌زدایی، بازسازی و اصلاح تعاملات با قدرت‌های مؤثر بین‌المللی در جهت منافع ملی؛

عادی‌سازی و بهبود روابط با کشورهای همسایه و تقویت روابط سازنده با کشورهای غیرمتخاصم؛

مدیریت، کاهش و حذف تحریم‌های بین‌المللی، چندجانبه و یکجانبه؛

تأثیرگذاری سازنده بر روند تحولات جهانی به ویژه در حوزه‌های مبارزه با تروریسم و افراط‌گرایی و جلوگیری از اشاعه سلاحهای کشتار جمعی؛

تقویت نقش الهام‌بخشی ایران و گفتمان اصیل انقلاب اسلامی، و تلاش برای همگرایی میان کشورهای اسلامی.

تعامل سازنده و مؤثر با جهان؛

۳-۵ راهبردها

به گزارش خبرگزاری تسنیم، در بخش دیگری از خط مشی کلی دولت آمده است: رویکرد کلان سیاست خارجی دولت یازدهم، ایجاد تفاهم و تقویت اجماع در سطح ملی، اعتدالگرایی و همکاری در روابط خارجی براساس رویکرد عزت، حکمت، مصلحت و تعامل سازنده و مؤثر می‌باشد. این رویکرد در راستای دستیابی به اهداف چشم‌انداز بیست ساله کشور، تقویت امنیت ملی، رفع تهدیدات خارجی، محور قراردادن اقتصاد و توسعه ملی در روابط خارجی، خنثی‌سازی تبلیغات درخصوص اسلام‌ستیزی و ایران‌هراسی، ارتقای اعتبار و افزایش احترام و عزت ایران تعیین شده است، مبتنی بر چنین رویکردی چهار راهبرد برای سیاست‌خارجی تنظیم شده است.

۳-۵-۱ تبیین گفتمان اعتدالگرایی در جهت تفاهم و اجماع در سطح ملی

•اعتدال به معنای ایجاد توازن میان آرمان و واقعیت در مسیر جهت دادن واقعیات به سمت آرما‌ن‌هاست.

•گفتمان اعتدال در سیاست خارجی دولت تدبیر و امید، حرکت واقع بینانه، خودباورانه، متوازن و هوشمندانه از تقابل به گفتگو، تعامل سازنده و تفاهم به منظور ارتقای جایگاه، منزلت، امنیت و توسعه کشور می‌باشد.

۳-۵-۲ایجاد انسجام و هوشمندی در نظام سیاست خارجی کشور 

• ایجاد نظام برنامه‌ریزی و تصمیم‌گیری متمرکز و منسجم در سیاست خارجی؛

• شناسایی مستمر تهدیدها و فرصتها به منظور استفاده و بهره‌گیری به موقع از فرصتها و تبدیل تهدید به فرصت و یا مقابله با آن با هدف تأمین امنیت و منافع ملی؛

• فرصت‌سازی، تهدیدزدایی و جلوگیری از افزایش تنش در حوزه‌های منافع حیاتی؛

• طرح امنیت ملی محور و منافع ملی بنیان در عرصه روابط و سیاست‌خارجی؛

۳-۵-۲ مشارکت فعال و تعامل سازنده و مؤثر

• برقراری، تقویت و تعمیق مناسبات دوجانبه و چندجانبه در جهت تحکیم امنیت ملی، پیشبرد منافع ملی و اعتلا و ارتقای اقتدار، شأن، موقعیت و نقش کشور درمنطقه و نظام بین‌الملل؛

• مقابله تئوریک و دیپلماتیک با ساختار قدرت محور جهانی؛

• مشارکت فعال و هدفمند در تأمین ثبات و امنیت بین‌المللی و منطقه‌ای و مدیریت چالشها و بحرانها به منظور ارتقاء اعتبار جهانی، تأمین منافع و امنیت ملی؛

• تقویت روند چندجانبه‌گرایی، ائتلاف‌سازی سیاسی با کشورهای همسو و مشارکت فعال در شکل‌دهی هنجارها و قواعد منطقه‌ای و جهانی براساس ارزشهای اسلامیو منافع ملی؛

• تعامل فعال با کشورها و نهادهای مؤثر در اقتصاد جهانی و بسترسازی برای همکاری با بنگاههای بزرگ اقتصادی جهت توسعه، تحکیم و تثبیت مناسبات اقتصادی، جذب سرمایه‌های خارجی، گسترش بازارهای صادرات کالا و خدمات و افزایش قدرت رقابتی ایران؛

• حمایت از مسلمانان و ملتهای مظلوم و به ویژه ملت فلسطین؛

۳-۵-۳  توسعه و تعمیق اسلام راستین و ارتقای هویت ایرانی

• ترویج فرهنگ و تمدن ایرانی به ویژه حوزه جغرافیایی ایران بزرگ با هدف همگرایی و ارتقای هویت ایرانی؛

• بهره‌گیری از ظرفیتهای دینی و فرهنگی جهت توسعه و تعمیق هویت اسلام راستین؛

• حمایت از حقوق فردی و جمعی ایرانیان در خارج از کشور و تقویت هویت ایرانی – اسلامی و ایجاد زمینه‌های لازم جهت مشارکت آنان در توسعه ملی؛

۴-۵ برخی برنامه های حوزه سیاست خارجی

بر اساس راهبردهای فوق الذکر، برنامه‌هایی عملیاتی متناسب با شرایط جهانی و موقعیت و جایگاه جمهوری اسلامی ایران و ضرورتهای ملی کشور طراحی شده‌اند:

برنامه‌ریزی عملیاتی و هدفمند برای خنثی‌سازی پروژه امنیتی‌سازی جهانی جمهوری اسلامی ایران؛

تقویت دیپلماسی عمومی جمهوری اسلامی ایران؛

مدیریت روابط با کشورهای متخاصم و عادی‌سازی روابط با دیگر کشورهای غربی؛

تقویت روابط با قدرتهای جدید و نوظهور؛

بازسازی نقش منطقه‌ای و بین‌المللی جمهوری اسلامی ایران؛

برنامه‌ریزی هوشمندانه، انسجام تصمیم‌گیری و یکپارچگی عملیاتی به منظور ارتقای نقش مثبت سیاست‌خارجی در توسعه ملی؛

طراحی ساختار گفتمانی متناسب بر اساس درک واقعیات ساختاری منطقه‌ای و جهانی؛

بهره‌گیری حساب شده، برنامه‌ای، هماهنگ و مؤثر از دیپلماسی دوجانبه، چندجانبه، عمومی، اقتصادی، فرهنگی، پارلمانی، دفاعی، امنیتی و غیررسمی در جهت نیل به اهداف توسعه و امنیت کشور.

اهداف، راهبردها و برنامه‌هایی که ذکر شد برای پاسخگویی به و فائق آمدن بر چالش‌های زیر است:

•چالشهای جهان اسلام؛

• چالشهای روابط با غرب؛

•چالشهای روابط با سایر قدرتها؛

•چالشهای حوزه بین‌الملل؛